Öldüren vergi: Alkolizmle değil içenle mücadele

CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, Türkiye’de son dönemde sahte içki dolayısıyla hayatını kaybedenlerin sayısı artarken, yurttaşların sahte içkiye neden yöneldiğini mercek altına aldı. Daha önce de metil alkol içeren sahte içkiler nedeniyle yaşanan ölümler ve bununla ilgili gereken önlemlerin alınması amacıyla araştırma önergesi veren ve soru önergeleri yanıtsız kalan Emir, sahte içki üretimi ve tüketiminin artık yaygın bir toplumsal sorun haline geldiğini, son 5 yıllık bütçe incelendiğinde alkollü içeceklere uygulanan ÖTV zamlarının beklenen gelir artışını bütçeye yansıtmadığını söyledi. Emir’in bu konuda hazırladığı çalışmada şu tespitler yer aldı:

Bir ayda 23 kişi: Temmuz başından bu yana, sadece Adana’da metil alkol zehirlenmesi şüphesiyle 12 kişi yaşamını yitirirken Mersin, Osmaniye ve Niğde’den gelen haberler ile son 1 ay içinde 23 kişi hayatını kaybetti. Bu ölümlerin en önemli nedeni ekonomik krizle alım gücü sürekli düşen yurttaşlarımızın kaçak içkiye yönelmesidir. Özellikle alkollü içeceklere uygulanan özel tüketim vergilerinin (ÖTV) aşırı oranda yükseltilmesi, alkollü içkilerin fiyatını çok yükseltti.

Öldüren fiyat artışı: Hükümetin bütçe açığını kapama bahanesiyle alkollü içki fiyatını sürekli artırması yurttaşların ölümüne sebep olmaktan başka bir işe yaramıyor. Son 5 yıllık rakamlara bakıldığında içki fiyatları ne kadar artarsa artsın düşen tüketim ve kaçak içkiye yönelim sonucunda vergi gelirlerinin o oranda artmadığı ortaya çıkıyor.

Vergi geliri fiyatı kadar artmıyor: Son 5 yılda alkollü içki fiyatları ortalama yüzde 300 artırılırken beklenen gelir artışı sağlanamadı. 2014’te alkollü içeceklere ilişkin ÖTV tahsilatı 5 milyar 964 milyon 149 bin TL olurken bu rakam 2018’de 12 milyar 419 milyon 383 bin TL olarak gerçekleşti. Oransal olarak değerlendirildiğinde son 5 yılda alkollü içki satışından elde edilen ÖTV geliri yüzde 208 oranında arttı.

Zamların altında başka neden var: Alkollü içkilerden elde edilen gelirin genel bütçe gelirleri içerisindeki payı 2014’te yüzde 1.30 iken 2018’de ancak yüzde 1.47 olarak gerçekleşebildi. Ne kadar zam yapılırsa yapılsın devletin topladığı gelir artmamaktadır. O halde hükümetin sürekli olarak alkollü içkilere zam yapmasının bir başka nedeni olmalıdır.

İçkiyle ideolojik sorunu var: Burada aranması gereken asıl neden, siyasi iktidarın alkol tüketen insanlarla olan ideolojik sorunudur.