‘Yap-boz’ sistemi

Cumhurbaşkanlığı sistemiyle 16’ya düşürülen bakanlık sayısının tekrar artırılması düşünülüyor. Birinci yılında “yap- boz”a dönen sistemde temel sorunun “denge denetim” sisteminin iyi kurulamaması olduğu belirtiliyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yeni sistemin eksiklikleri ve aksaklıklarıyla ilgili çalışma yapılacağını açıklarken, bir süredir AKP içinde eleştiri konusu olan bakanlıkların işleyişi ve yapısının da bu çalışmada masada olacağı belirtiliyor. Yeni sisteme geçilmesiyle birlikte 16’ya düşürülen bakanlık sayısının bazıları ayrılarak artırılabileceği kaydediliyor. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ayrılması gerektiği dile getirilirken; Erdoğan’ın kabine revizyonu için bu çalışmanın sonucunu bekleyebileceği kaydediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, AKP’de bir süredir uygulama sorunları, tam oturmaması nedeniyle işleyiş sıkıntıları ve yapısal tıkanıklıklar nedeniyle eleştiri konusu olan yeni sistemle ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı bünyesinde bir çalışma yapılacağını açıklamıştı. Erdoğan, sistemin 1 yıllık uygulama sonuçları, eksiklikleri, aksaklıkları ve geleştirilmesi gereken yönleriyle ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın başkanlığında bakanlar, kurumlar, akademisyenler, medya mensupları ve ilgili tüm kesimlerin katılımıyla değerlendirmenin gerçekleştirileceğini söylemişti. Cumhurbaşkanlığı’nda yapılacak bu çalışmanın bir ayağını da, 24 Haziran seçimlerinin ardından yeniden kurgulanan bakanlıkların yapısının oluşturacağı kaydediliyor.

‘Hantal yapıya dönüştü’

24 Haziran seçimlerinin hemen ardından Erdoğan yeni sistemin ilk kabinesini oluştururken, Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle bakanlık sayısını 16’ya düşürmüş, Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Başbakan Yardımcılığı kalktığı için Maliye Bakanlığı’nın bünyesine Hazine Müsteşarlığı da alınmış, Hazine ve Maliye Bakanlığı kurulmuştu. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Çalışma Bakanlığı birleştirilerek “Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı”, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı birleştirilerek “Tarım ve Orman Bakanlığı” oluşturulmuştu. AKP kulislerinde, özellikle bu 3 bakanlığın çalışma alanı ve personel sayısının çok fazla olduğu, bakanlıkların birleşmesiyle daha işlevsel bir yapı kurulması amaçlanmasına karşın hantal bir yapıya dönüştüğü eleştirileri dile getiriliyor. Tıkanıklıkların aşılması için bu bakanlıkların yeniden ayrılabileceği, diğer bakanlıklardaki işleyişin de değerlendirilerek Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle yeniden yapılandırılacağı kaydediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, olası bir kabine revizyonu için bu çalışmanın sonucunu bekleyebileceği ifade ediliyor. Sistem üzerindeki bir diğer eleştiri de, Cumhurbaşkanlığı’ndaki kurullar ve ofislerle genel merkez ve TBMM’deki yasama süreçleriyle ilgili yetki karmaşasının yaşandığı yönünde. Parti kulislerinde “Bir çok düzenlemeyle ilgili karar Cumhurbaşkanlığı’ndaki kurullarda netleştiriliyor. Bunlarla ilgili genel merkezde yeterince istişare yapılamıyor. Bu şekilde TBMM’ye gelen yasa önerilerinin içeriği parti içinde tartışmalara neden oluyor” görüşü dile getiriliyor.

‘Yetki paylaşılmalı’

Yeni sistemle birlikte her türlü kararda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmesi de eleştirilen bir başka konu. Her konuda Erdoğan’ın onayının beklenmesi nedeniyle karar alma mekanizmalarında tıkanıklık yaşandığı, bu durumun Erdoğan’ın devlet işlerinden parti işlerine yeterince zaman ayıramamasına neden olduğu, Cumhurbaşkanı’nın bakanlıklar ve kamu yöneticileriyle yetkilerini paylaşması gerektiği kaydediliyor. Parti yöneticileri, temel sorunun “denge denetim” sisteminin iyi kurulamamasından kaynaklandığına dikkat çekiyor.