Tahsin Yücel hayatını kaybetti

Tahsin Yücel’in cenazesi yarın öğle namazının ardından Şişli Camiinden kalkacak.

Tüm yaşamını yazmaya, araştırmaya adamış Yücel'in öykü, roman, deneme, anlatı, inceleme, derleme alanında pek çok eseri bulunuyordu. Tahsin Yücel, deneme ve romanlarında toplumumuzu derinden okumuş bir bilim ve yazın insanı, eleştirmen kimliğiyle ülkemiz edebiyatında çok özel bir yere sahip.

Tahsin Yücel, ilköğrenimini Elbistan Gazi Paşa İlkokulu'nda tamamladıktan sonra 1945'te İstanbul'a geldi. Burda; 1953'te Galatasaray Lisesi'ni, 1960'da da İÜEF Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi. Fakülteyi bitirdikten sonra, orda kalmayı tercih etti ve 1969'da doktorluk, 1972'de doçentlik, 1978'de de profesörlük ünvanlarını aldı. 2000 yılına kadar burda kaldıktan sonra emekliliğe ayrıldı.

Tahsin Yücel, çalışmalarına öykücülükle başladı. İlk öyküsü olan ¨Dert Çok, Hemdert Yok!¨, bir derlemede (Yeni Hikâyeler 1950) yayımlandı. Daha sonraları Varlık, Seçilmiş Hikâyeler, Yeryüzü, Beraber ve Mavi gibi dergilerde öyküleri yayımlanmaya devam etti. Bu dönemlerde; kullandığı yalın dil, kullandığı modern sözcükler, Anadolu insanına yaklaşımındaki tutarlılık ve anlatımındaki ustalık dikkat çekti. Behçet Necatigil gibi isimlerden yorumlar aldı. Uçan Daireler, Haney Yaşamalı ve Düşlerin Ölümü adlı öykü kitaplarını yayımlayarak kariyerine devam eden Yücel, bu kitaplarda kendi geçmişinden bazı öğeler kullandı. Bunları ele alırken oldukça karamsardı; ancak daha sonraları bunu dönemin akımlarından etkilenerek yaptığını belirtmiştir. Bu kitaplarla daha çok tanınmaya başladı. 1970'li yıllara gelindiğinde, öncellikle Yaşadıktan Sonra ve Dönüşüm kitaplarıyla, daha sonra da Vatandaş ve Ben ve Öteki kitaplarıyla tarzında bir değişiklik gözlemlendi; daha derin kişilikler yaratıp, ¨çevreyle¨ daha az ilgilenmeye başladı. Bu kitaplarıyla karışık yorumlar alan Yücel, kariyerine Komşular adlı kitabıyla devam etti. Bu kitabın konusu, diğerlerinden farklı olarak, insanların politika hakkındaki görüşlerinin eleştirisiydi Fethi Naci, bu kitabındaki bir öyküsünü bir başyapıt olarak değerlendirdi.

Tahsin Yücel aynı zamanda bir romancı. Romanları (Peygamberin Son Beş Günü, Mutfak Çıkmazı, Bıyık Söylencesi) genel anlamda, halka karşı ironik eleştiriler barındırır. Bunlardan Peygamberin Son Beş Günü fazla solcu bulunduğundan dolayı politik anlamda da eleştiriler aldı.

Öykü ve roman dışındaki eserlerine bakıldığında, Yazın, Gene Yazın ve Tartışmalar adlarında iki deneme kitabı görülür. Bunlardan ilki, genellikle kendi hayatından alıntılar içerirken, ikincisi, dilsel konuları alan polemikleri konu alır. Aynı zamanda, Türkiye'ye göstergebilimi tanıttığı çalışmaları da var.

Yurtiçi ve yurtdışında ses getiren yazınsal incelemelerinin yanı sıra, hatrı sayılır çevirileri de vardır. Öykülerinden bazıları, İsveççe ve Fransızca'ya çevrildi.

Tahsin Yücel Tüm Eserleri

Öykü

Uçan Daireler (1954)

Haney Yaşamalı (1955)

Düşlerin Ölümü (1958)

Yaşadıktan Sonra (1969)

Ben ve Öteki (1983)

Aykırı Öyküler (1989)

Komşular (1999)

Golyan Devrimi (2008)

Roman

Mutfak Çıkmazı (1960)

Peygamberin Son Beş Günü (1992)

Bıyık Söylencesi (1995)

Vatandaş (1996)

Yalan (2002)

Kumru ile Kumru (2005)

Gökdelen (2006)

Masal

Anadolu Masalları (1957)

Anlatı

Dönüşüm (1975)

Vatandaş (1975)

Deneme-Eleştiri

Yazın ve Yaşam (1976)

Yazının Sınırları (1982)

Tartışmalar (1993)

Yazın, Gene Yazın (1995)

Alıntılar (1997)

Söylemlerin İçinden (1998)

Salaklık Üstüne Deneme (2000)

Yüz ve Söz (2003)

Göstergeler (2006)

İnceleme

Dil Devrimi (1968)

L'Imaginaire de Bernanos (1969)

Figures et Messages dans la Comédie Humaine (1972)

Anlatı Yerlemleri (1980)

Dil Devrimi ve Sonuçları (1982)

Yapısalcılık (1982)

Eleştirinin Abecesi (1991)

İnsanlık Güldürüsü'nde Yüzler ve Bildiriler (1997)

Eleştiri Kuramları (2007)

Derleme

Yazı ve Yorum (R. Barthes seçkisi) (1990)

Yurtdışında yayınlanan eserleri

The Citizen (Vatandaş, 1996) Published in French by Rocher in 2005

The Last Five Days of the Prophet (Peygamberin Son Beş Günü,1992) Published in French by Rocher in 2006

The Tale of the Moustache (Bıyık Söylencesi, 1995) Rights sold: French- Actes Sud

Çeviri

1954-1960

Amok (S. Zweig) (1954)

Arı Maya (W. Bonsels) (1954)

Tom Amca'nın Kulubesi (E. H. Beecher-Stowe) (1954)

Usta İşçi (S. Zweig) (1954)

Malezya Tılsımı (S. W. Maugham) (1954)

Jane Eyre (C. Bronte) (1954)

Taraskonlu Tartain (A. Daudet) (1954)

Yarına Dönüş (U. Sigrid) (1954)

Bir Numaralı Evde Olanlar (J. Steinback) (1955)

Geçmiş Günler (F. Carco) (1955)

Genç Kızlar (H. de Montherlant) (1955)

Güzel Kadın Meyhanesi (R. Dorgeles) (1955)

Kadınlara Acıyın (H. de Montherlant) (1955)

Kedinin Masalları (M. Aymé) (1955)

İyilik Şeytanı (H. de Montherlant) (1955)

Kan (C. Malaparte) (1955)

Kanatlılar (J. Kessel) (1955)

Kolej Yılları (V. Larbaud) (1955)

Yeryüzünde Bir Yolcu (J. Green) (1955)

Katil (G. Simenon) (1956)

Kül Kedisi (C. Perrault) (1956)

Taşralı Kız (A. Moravia) (1956)

Madam Bovary (G. Flaubert) (1956)

Büyük Sürü (J. Giono) (1956)

Cüzzamlı Kadınlar (H. de Montherlant) (1956)

Ya Gerçek Olsaydı (R. Dorgeles) (1956)

Duvargeçenler (M. Aymé) (1956)

Tehlikeli Geçit (S. W. Maugham) (1957)

Colomba (P. Mérimée) (1958)

Küçük Prenses (F. H. Burnett) (1958)

Kar Topu (G. de Maupassant) (1958)

Vatikan Zindanları (A. Gide) (1958)

Kaçak (G. Simenon) (1959)

Pamuk Prenses (J. Grimm) (1959)

Kırmızı Zambak (A. France) (1959)

Sapho (A. Daudet) (1959)

Uzaktan (Colette) (1959)

Kadın ve Kukla (P. Louys) (1959)

Dünya Nimetleri (A. Gide) (1959)

Aynı Yol (A. Gide) (1960)

Kaz Baba (M. Aymé) (1960)

Diktatörün Kadını (A. Moravia) (1960)

Bella (J. Giraudoux) (1960)

Yeni Nimetler (A. Gide) (1960)

1960-1996

Paris Sıkıntısı (C. Baudelaire) (1961)

Eugenie Grandet (H. de Balzac) (1961)

Konuşan Hayvanlar (M. Aymé) (1961)

Swann'ın Bir Aşkı (M. Proust) (1961)

Bekârlar (H. de Montherlant) (1962)

Çoban Prens (H. C. Andersen) (1962)

Sisifos Efsanesi (A. Camus) (1962)

Kalpazanlar (A. Gide) (1963)

Tersi ve Yüzü (A. Camus) (1963)

Kamelyalı Kadın (A. Dumas) (1963)

Sinekler (J. P. Sartre) (1963)

Evlilik (A. Moravia) (1965)

Altenburg'un Ceviz Ağaçları (A. Malraux) (1966)

Başkaldıran İnsan (A. Camus) (1967)

İklimler (E. Herzog) (1967)

Kadınlar Okulu (A. Gide) (1967)

Ak Bıldırcın (J. Steinbeck) (1968)

Cennet Bahçesi (H. C. Andersen) (1969)

Politika ve Propoganda (J. M. Domenach) (1969)

Tolstoy'un Hayatı (R. Roland) (1969)

Kale (A. de Saint-Exupéry) (1970)

Yeşil Kısrak (M. Aymé) (1970)

İnsanların Dünyası (A. de Saint-Exupéry) (1970)

Becket: Tanrının Şerefi (J. Anouilh) (1972)

Parmak Kız (H. C. Andersen) (1972)

Goriot Baba (H. de Balzac) (1972)

Karlar Kraliçesi (H. C. Andersen) (1973)

Eleştiri Kuramları (J. C. Carloni-C. Filloux) (1975)

Nuhun Gemisi (M. Aymé) (1979)

Suluboya Kutuları (M. Aymé) (1981)

Yağmur Yağdıran Kedi (M. Aymé) (1981)

Yaban Düşünce (C. Lévi-Strauss) (1984)

Kral Solomon'un Bunalımı (E. Ajar) (1985)

Sevgili (M. Duras) (1986)

Yazının Sıfır Derecesi (R. Barthes) (1989)

Çağdaş Söylenler (R. Barthes) (1990)

Duygusal Sürgün (Colette) (1991)

Hastane Günlüğü (G. Hervé) (1992)

Kısa Düzyazılar (M. Tournier) (1993)

Yaz (A. Camus) (1994)

Sürgün ve Krallık (A. Camus) (1996)

Göstergeler İmparatorluğu (R. Barthes) (1996)

Ödülleri ve ünvanları

1956, Sait Faik Hikâye Armağanı (Haney Yaşamalı)

1959, TDK Öykü Ödülü (Düşlerin Ölümü)

1984, Azra Erhat ¨Çeviri Üstün Hizmet Ödülü¨ (Yaban Düşünce)

1993, Orhan Kemal Roman Armağanı (Peygamberin Son Beş Günü)

1999, Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (Söylemlerin İçinden)

1999, Dünya Kitap Yılın Kitabı Ödülü (Komşular)

2003, Yunus Nadi Roman Ödülü (Yalan)

2003, Ömer Asım Aksoy Ödülü (Yalan)

2007, Balkanika ödülü (Gökdelen)

2008, Mersin Kenti Edebiyat Ödülü

1997, Fransız Hükümeti Palmes Académiques nişanı Commandeur derecesi.