Talât Halman Çeviri Ödülü’ne Siren İdemen değer görüldü

 

Georges Perec’in La Boutique Obscure: 124 Rêves adlı eserinin Metis Yayınları tarafından yayımlanan “Karanlık Dükkân: 124 Rüya” adlı çevirisiyle, 15 bin TL değerindeki Talât Sait Halman Çeviri Ödülü’ne layık görülen İdemen, ödülü Bülent Eczacıbaşı ve seçici kurul başkanı Doğan Hızlan’ın elinden aldı.

Tâlat Sait Halman Çeviri Ödülü, İKSV’nin edebiyat alanında verdiği ilk ödül olma özelliği taşıyor.

İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı; “Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı ve ilk Kültür İşleri Büyükelçisi olan, 2008 yılında İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın Mütevelliler Kurulu Başkanlığı görevini üstlenen Talât Sait Halman’ı ölümünün birinci yılında özlemle anıyoruz.” diyerek Talât Sait Halman’ın anısını, kendisinin de büyük emek verdiği çeviri alanında yeni ve başarılı örnekleri destekleyerek yaşatmak istediklerini ifade etti.

Törende Halman’ın çeviri anlayışının da yer aldığı kısa film gösterimin ardından Talât Sait Halman’ın tiyatro oyuncusu kızı Defne Halman da bir konuşma yaptı. Defne Halman, “Babam için çeviri bir sanattı, yaratıcı bir üretim biçimiydi. Çeviri deli işidir derdi! Ama bu işin ciddiyetine, önemine, gerekliliğine, büyüsüne inancı sonsuzdu. Türkçeden İngilizceye, İngilizceden Türkçeye yaptığı binlerce çeviriyle bir nevi “kültür elçiliği” görevi üstlenmişti. Yaşar Kemal’in deyimiyle, “çağımızın kültür köprülerinden biriydi” diyerek çok değer verdiği İKSV’nin adını çeviri ödülüyle anıyor olmasından duyduğu heyecanı ifade etti.

Talât Sait Halman Çeviri Ödülü için yayınevleri ve çevirmenlerden gelen başvuruları yazar
Doğan Hızlan’ın başkanlığında, yazar, çevirmen ve eleştirmen Sevin Okyay, yazar ve çevirmen Ahmet Cemal, yazar ve çevirmen Yiğit Bener ve yazar ve çevirmen Kaya Genç’ten oluşan Seçici Kurul değerlendirdi. Ekim ayında duyurulan ödül için 2015 yılı içinde tamamlanmış şiir, öykü, roman olmak üzere 50’ye yakın başvuru yapıldı.

Törende “Siren İdemen’in başarısının ana nedeninin, görevinin yalnızca sözcüklerin anlamını ve metnin düşünsel içeriğini aktarmaktan ibaret olmadığının bilincinde olması” olduğunu belirten Seçici Kurul Başkanı Doğan Hızlan şunları aktardı: “Siren İdemen, yazarın kendine özgü dilini ve üslubunu Türkçeye büyük bir yetkinlikle uyarlamış, yazarın sık başvurduğu sözcük, hatta ses ya da ses birimi, hece düzeyindeki hınzırca dilsel oyunlar için son derece yaratıcı karşılıklar üretebilmiştir. Bunu yaparken metnin engin kültürel alt katmanlarını ve üstü kapalı göndermelerini es geçmemiş, ya metne yedirerek ya da gerekli yerlerde titiz bir çalışmanın ürünü olan yetkin çevirmen notlarıyla okurların metnin tüm katmanlarına ulaşabilmelerini sağlamıştır. Sonuç olarak Siren İdemen, hem de Perec gibi dilini ustalıkla kullanan bir yazarın çetrefilli metnini yazarınkine eşdeğer bir yazınsal estetik düzeyinde kendi dilinde yeniden üretmeyi başardığı için bu ödüle hak kazanmıştır.”

Hızlan seçici kurul bu ödül vesilesiyle Metis ve tüm yayınevlerine şu çağrıyı yaptı: “Kitap kapağına çevirmenin adını koyulması ve içinde açıklayıcı biyografisine yer verilmesini bekliyoruz.”

1961 yılında İstanbul’da doğan Siren İdemen, Fransızcayı Galatasaray Lisesi'nde öğrendi. Kurucuları arasında yer aldığı Express, Roll ve Bir+Bir dergilerinde muhabirlik, yazarlık ve editörlük yaptı. İdemen’in çevirdiği kitaplardan bazıları şunlardır; Ricardo Guiraldes - Bozkırdaki Gölgeler (1983), Jean Leca - Uluslar ve Milliyetçilikler Milliyetçilikler (1998), Annie Ernaux - Kürtaj (2000),  Annie Ernaux - Babam (2001), Habib Suadiya - Kirli Savaş (2001), Enki Bilal - Dört? (2010), Enki Bilal - Mahlukk (2011), Hubert Reeves - Meraklısına Evren (2012), Bertrand Santini - Yark (2014), M. Cieutat, P. Rouyer - Haneke Haneke’yi Anlatıyor (2014) ve George Perec - Karanlık Dükkân (2015).

Ceylan Saner’in sunuculuğunu üstlendiği ve Martı Istanbul Hotel’in ev sahipliğinde gerçekleştirilen geceye tiyatro ve edebiyat dünyasından tanınmış isimler katıldı. 2016 Talât Sait Halman Çeviri Ödülü için başvurular Eylül 2016 tarihine kadar devam edecek. Yayınevleri veya çevirmenler, herhangi bir dilden Türkçeye çevrilmiş ve 2016 yılı içinde yayımlanmış edebiyat yapıtlarıyla ödül için başvurabilecekler.

Talât Sait Halman Hakkında

1931 yılında İstanbul’da doğan Talât Sait Halman, 1951’de Robert Koleji’ni bitirdikten sonra, yüksek lisansını 1954 yılında Columbia Üniversitesi’nde tamamladı. Otuz yıl ABD’de Columbia, Princeton, Pennsylvania Üniversiteleri’nde öğretim üyeliği yaptı. 10 yıl boyunca New York Üniversitesi’nde profesör ve Yakın Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölüm Başkanı olarak çalıştı. 1998 yılında Bilkent Üniversitesi’nde Türk Edebiyatı Bölümü’nü ve Merkezi’ni kurdu ve yönetti. Bilkent Üniversitesi’nde, İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dekanı olarak görev yaptı.

Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı ve ilk Kültür İşleri Büyükelçisi olan Halman, Birleşmiş Milletler’de baş delege yardımcılığı ve ABD PEN Derneği yönetim kurulu üyeliği görevlerini yürüttü. Dört yıl boyunca UNESCO yönetim kurulu üyeliği yaptı. 2003 yılından itibaren UNICEF Türkiye Milli Komitesi’nin başkanlığını ve 2008 yılında itibaren İKSV Mütevelliler Kurulu başkanlığını, 5 Aralık 2014’teki vefatına dek sürdürdü.

Türkçe ve İngilizce telif ve çeviri 75 kitap ile 3000’i aşkın makale, inceleme ve deneme, 5000 üzerinde şiir çevirisi yayımlayan Halman’ın, klasik ve modern Türk edebiyatının başlıca eserlerinden örneklerin yer aldığı 30 civarında İngilizce kitabı bulunuyor. Halman, ilk İngilizce bilimsel Türk edebiyatı dergisi olan Journal of Turkish Literature’ın baş editörlüğünü yaptı. Halman’ın kitaplarından bazıları, Almanca, Çince, Farsça, Fransızca, Hintçe, İbranice, İspanyolca, Rusça ve Urduca dillerine çevrildi. Kendi şiirlerinden oluşan iki İngilizce kitabı bulunan Halman’ın toplu şiirleri, İş Bankası Kültür Yayınları'ndan Ümit Harmanı başlığıyla çıktı. Shakespeare'in tüm sonelerini Türkçeye çeviren Halman'ın vefatında önceki son kitap yayını William Shakespeare: Aşk ve Anlatı Şiirleri’dir. Bu dört bin dizelik kitapla Shakespeare’in tüm eserleri Türkçeye kazandırılmış oldu.
Aldığı ödüller arasında Boğaziçi ve Ankara Üniversiteleri’nden onursal doktora, UNESCO Madalyası, Columbia Üniversitesi "Thornton Wilder" Çeviri Armağanı, “ABD’deki En Başarılı Türk Üniversite Öğretim Üyesi Armağanı”, TÜBA’nın ve TC Dışişleri Bakanlığı’nın Üstün Hizmet Ödülü bulunuyor. Halman ayrıca, Kraliçe Elizabeth tarafından verilen “Sir” unvanı karşılığı olan “Knight Grand Cross, G.B.E., The Most Excellent Order of the British Empire” payesi sahibi.