Koruma tarihimizde bir ekol

Doğa, bilim, kültür, kent ve çevreyi koruyan, bünyesinde 450 belediyenin üye olduğu sivil toplum kuruluşu Tarihi Kentler Birliği (TKB) 17 yaşında. Koruma tarihimizde bir ekol olan TKB, Türkiye’nin kentlerinde ve köylerinde kültürel mirası yerel birimleri de içine alan bir anlaşıyla koruyor. TKB’nin ana ilkeleri arasında, belediyelerin etkin rol alarak yerel halkı koruma konusunda bilinçlendirmeleri; çalışmalara katılmalarını sağlamaları bulunuyor. TKB ve Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz, TKB’nin “Geleceği Birlikte Yaşatmak” adlı kitapta Türkiye’nin koruma anlayışına yön veren TKB’nin yoğun bir program ile pek çok kentte, köyde bilinçlendirme çalışmaları yürüten; hibe desteği veren; özendirme yarışmasıyla koruma proje ve uygulamalarının her geçen yıl daha da artmasını sağlayan; eğitimlerle yerel uzmanların yetkinliklerini geliştiren bir yapı olduğunu belirtiyor. Yılmaz, TKB’nin sokak dokusundan çarşıya, kaleden mahalleye ve havzaya yayılan bir koruma anlayışı geliştirdiğini ve böylelikle farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış Anadolu kentlerinin kimliklerinin yüzlerinin görünür olmaya başladığını söylüyor. Yılmaz, özellikle son yıllarda TKB’de öne çıkarmaya çalıştıkları başlıkların kırsal miras, işlevlendirme, kent estetiği, somut olmayan kültürel mirasın korunması ve eğitim olduğunu vurguluyor: “TKB Anadolu Toplantıları ve ÇEKÜL Akademinin Kentsel Koruma, Alanda Eğitimler ve Alan Yönetimi eğitim programlarıyla binlerce koruma sevdalısına ulaşıyoruz.”

Bütüncül koruma anlayışı

TKB Danışma Kurulu ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen de gazetemize verdiği demeçte TKB’nin koruma tarihimizde bir ekol olmasını nasıl sağladığını anlattı: “17 yıl boyunca TKB’yi diğer Belediye birliklerinden ayıran temel özellik sivil toplum örgütleriyle ve özellikle ÇEKÜL ile yaptığı verimli işbirliğidir. ÇEKÜL’ün 27 yıllık birikimi ile kültür mirasımızın ‘bütüncül koruma’ anlayışıyla korunması benimsenmiştir. Ayrıca ‘kamu-yerel-sivil-özel’ birlikteliği ilkesinin TKB tarafından ülkemizin her köşesinde başarıyla hayata geçirilmiş olması, sayısız eserin korunarak yaşatılmasını sağlamıştır. 2000 yılında TKB kurulmasıyla birlikte tek yapı ölçeğinden mahalleye, çarşıya, kent bütününe ve havza ölçeğine genişleyen bütüncül koruma anlayışı, bölgesel kalkınmayı da içine alacak şekilde yayılmıştır. Koruma çeşitliliğinin zenginleştirilmesi bir başka başarı öyküsüdür. TKB, 17 yıl boyunca kentsel sit alanlarının dışında; arkeolojik sit, doğal sit ve endüstriyel sit alanlarında da çok önemli çalışmalar yapmıştır. Somut olmayan kültürel mirasımızın korunması, her kente bir kent müzesi kazandırılması önemli proje konuları ve hedefleri olmuştur. Restorasyon kalitesi, doğru işlevlendirme, kent arşivleri, belgeleme, doğa dostu kentler, kentsel tasarım gibi pek çok başlıkta ÇEKÜL Akademi eğitimleri devam etmekte. Fuar ve konferanslar, uluslararası ilişkiler ve yurtdışı inceleme gezileri ise yerel yönetimlerde yeni ve üretken kadrolarımızın yetişmesi sağlanmıştır. Bütün bu çalışmaların doğru örgütlenme birikimleriyle ve etkili tanıtım araçlarıyla genişletilmesi, TKB’nin koruma tarihimizde bir ekol olmasını sağlamıştır.”