İşçi sefalete itiliyor

Hükümetin salgın nedeniyle işten çıkarmaları önlemek için gündeme getirdiği “üç ay işten çıkarma yasağı” sendikaların tepkisine neden oldu. İşverene işçileri 6 aya kadar ücretsiz izne çıkarma yetkisi veren düzenlemeyi, “İşsizlik ve kısa çalışma ödeneklerini boşa düşürme hamlesi” olarak nitelendiren sendikalar, düzenlemede yer alan işçiye aylık bin 177 lira ücret ödenmesi kararına da “Kısa çalışma ödeneğinden yararlanılsa bin 752 lira ile 4 bin 381 lira arasında ücret alınabiliyor” sözleriyle karşı çıktılar.

ÜCRET ÇOK YETERSİZ

Hükümet hazırladığı “torba yasa taslağı” ile İş Yasası’na geçici madde eklenmesini öngörüyor. Bu maddeye göre, İş Yasası kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin iş sözleşmesi 3 ay süreyle feshedilemeyecek.

Bu süre Cumhurbaşkanı tarafından 6 aya kadar da uzatılabilecek. Taslak ile “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri nedenler” dışında her türlü işten çıkarma yasaklanıyor. 15 Mart’tan bu yana ücretsiz izne ayrılmış ve bundan sonra ayrılacak işçilere ve işten çıkarılan ancak işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere işsizlik fonundan günlük 39.24 lira ödeme yapılması öngörülüyor.

Kocaeli Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Aziz Çelik, bu düzenlemenin işsizlik ve kısa çalışma ödeneklerini “boşa düşürme hamlesi” olduğunu dile getirerek şöyle devam etti: “İşten çıkarılması yasaklanan ve ücretsiz izne çıkarılan işçilere en az asgari ücret düzeyi olmak 2 bin 325 lira olmak üzere, mevcut ücretlerine paralel olarak kısa çalışma ödeneğine uygun 4 bin 381 liraya kadar ödeme yapılmalıdır. İşten çıkarma yasağının yanında ücretsiz izin uygulamasına gerek yoktur. Bu abesle iştigaldir. Bu durumda kısa çalışma ödeneği uygulanabilir. Bunun yerine ayda bin 177 liraya ücretli izin icadı işçiye daha az para vermek için yapılıyor.”

‘SEFALET ÖDENEĞİ’

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “İşten çıkarmanın yasaklanmasına evet ancak sefalet ödemesine hayır. İşten çıkarmanın yasaklanmasıyla birlikte ücretsiz izne gerek yok. Bu ücretsiz izni meşrulaştırır” dedi. İşçiye ücretsiz izinde aylık bin 177 lira verilmesinin öngörüldüğüne işaret eden Çerkezoğlu, “Bu, asgari ücretlinin alacağı işsizlik maaşı. Hükümet bütün çalışanları asgari ücretli kabul edip 1177 liraya mahkûm ediyor” diye konuştu.

KIDEM VE İHBAR HAKKI ORTADAN KALKIYOR

Torba yasa taslağında yer alan kararları değerlendiren Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, “Taslakta öngörülen günlük 39,24 lira nakdi ücret desteği son derece yetersizdir” dedi.

Atalay şunları söyledi: “Asgari ücretin günlük brüt tutarının yüzde 40’ına tekabül etmektedir. SGK’ye bildirilen son 3 aylık prime esas kazanç ortalamasının en az yüzde 40’ı olarak belirlenmesi isabetli olacaktır. İşçilerin medeni durumuna ve sahip oldukları çocuk sayısı esas alınarak da bir tutar tespit edilebilir. Mevcut şartlarda kısa çalışma ödeneği ödemeleri en az asgari ücretin yüzde 60’ı, en fazla asgari ücretin yüzde 150’si oranındadır. Bundan daha düşük bir ödeme yapılarak işçinin aleyhine bir uygulamaya dönüşmesine izin verilmemelidir.”

Tez-Koop-İş Sendikası Genel Başkanı Haydar Özdemiroğlu da yaygın biçimde ücretsiz izne çıkarmaların, kuralsız çalıştırmaların bir “virüs” gibi tüm işyerlerini sardığına dikkat çekti.

Özdemiroğlu, zorunlu, acil mal ve hizmet üretimi hariç en az 15 gün süreyle bütün işlerin durdurulmasını, yıllardır toplanamayan Ekonomik ve Sosyal Konsey’in de derhal toplanmasını talep etti. Özdemiroğlu, “Mevcut düzenleme işverenin ücretsiz izne çıkarması durumunu kabul etmeyen işçi açısından kıdem, ihbar tazminatı hakkına imkan verirken, getirilen bu düzenleme ile işçinin kıdem, ihbar tazminatı isteme hakkı ortadan kaldırılmış olmaktadır” diye konuştu.