İETT’den damat tur

AKP iktidarında önce oğulların yaptığı ticari faaliyetler gündeme gelmişti, son yıllarda ise damatların ticari faaliyetleri manşetlerden inmiyor. Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın damadı Ömer Faruk Kavurmacı’nın belediye ile arsa alım satımı ve inşaat faaliyetleri çok konuşulmuştu. Şimdi de bir başka Kavurmacı’nın belediye ile ilişkileri ortaya çıktı. Bu Kavurmacı da aynı aileden. Topbaş’ın damadı Ömer Faruk Kavurmacı’nın kuzeni ve aynı zamanda Bülent Arınç’ın ağabeyinin damadı. Ömer Faruk Kavurmacı’nın amca oğlu olan Gök Global Turizm’in ortağı Said Kavurmacı, eski Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın ağabeyinin kızıyla evli. Said Kavurmacı’nın belediye ile ilişkisi ise İETT’nin şehir içi turist taşımacılığı yapan üstü açık otobüslerin işletmecisi olmasıyla başlıyor. “Bunda ne var? Herkes gibi o da ihaleye girip almış olabilir?” diyenler çıkabilir. Ancak kazın ayağı öyle değil. İETT aldığı kararlarla, Said Kavurmacı’nın şirketi Gök Global’ı bu alanda hem tekel konumuna getirmiş hem de ihalede belirtilen sayıda otobüsün iki katı otobüsle taşımacılık yapılmasına göz yummuş. Kavurmacı’nın şirketi, taşımacılık yaptığı hatların ihalesine tek şirket olarak girmiş ve ihaleyi 3 milyon lira bedelle almış. 2015’te iki ayrı hat için ihale yapılmış ve 60 milyon lira karşılığında Globalist şirketi ihaleyi almasına karşın İETT hiçbir gerekçe göstermeden ihaleyi iptal etmiş. Böylece turistik hat taşımacılığında Kavurmacı’nın şirketi rakipsiz kalmış. İhalenin iptal edilmesiyle İETT de 60 milyon TL’lik gelirden olmuş.

15 yıllık serüven

İstanbul’da şehir içi turistik hat taşımacılığı 2002 yılında başladı. 27 Mayıs 2002 tarihinde İBB’nin Ulaşım Koordinasyon Müdürlüğü’ne başvuran İETT, “Taksim, Dolmabahçe, Eminönü, Sultanahmet, Süleymaniye gibi turistik mekânlarda çalışacak bir turistik hat kurulmasını ve 10 otobüs kiralanmasını teklif etti. Teklifi uygun bulan UKOM, 28 Haziran 2002 günü “Taksim, Dolmabahçe, Eminönü, Sultanahmet, Süleymaniye ve İETT’nin belirleyeceği diğer hat ve güzergâhlarda 20 adete kadar otobüsün kiralanmak suretiyle hizmet vereceği “TURİSTİK HAT’ın kurulmasına” karar verdi. Bu karardan bir yıl sonra oluşturulan hattın işletmesini alan Arar Tur ve bir İspanyol şirket, bir yıl sonra işi bıraktı. İETT de hattın işletmesi için Plan Tours’la anlaştı. İki otobüsle bu hatta taşımacılık işine giren Plan Tours, 2013 yılına kadar İETT ile sözleşme yaptı. Şirket 2010 yılına kadar bu hatlarda tur işletmeciliğini sürdürdü. Plan Tour’un çalıştığı hat; Taksim, Unkapanı, Fener; Balat, Eyüp, Edirnekapı, Topkapı, Mevlanakapı, Belgrad Kapı, Sahilyolu, Yenikapı, Kumkapı, Sultanahmet, Gülhane, Sirkeci, Eminönü, Karaköy, Dolmabahçe ve başlangıç noktası olan Taksim.

Ortaklardan biri

İETT 2010 yılına kadar iki yeni hat daha açtı: Sultanahmet-Çamlıca ve Sultanahmet- Dolmabahçe. Bu iki hattın ihalesine ise tek şirket girdi. Bu şirketin Ticaret Sicili’ndeki adı Gök Global Tturizm A.Ş. Firmanın yönetim Kurulu Başkanı Ömer Gündoğdu. Ancak şirketin SSK’ye ve çalıştığı Türkiye Finans Katılım Bankası’na gönderdiği resmi yazılarda ortaklar olarak Halil Aydın, Said Kavurmacı ve Abdülhamit Erbay’ın isim ve imzaları yer almakta.

13 otobüs kiralayacak

Eski İBB Başkanı Kadir Topbaşı’ın damadı Ömer Faruk Kavurmacı’nın amcazadesi olan Said Kavurmacı’nın şirketi Gök Global Turizm A.Ş’nin tek başına girdiği ve aldığı ihalenin şartnamesine göre, bu hatta 10 yıl boyunca 13 otobüs kiralayarak turist taşımacılığı yapacak ve bunun karşılığında İETT’ye 1 milyon 212 bin tam bilet karşılığı bir para ödeyecek. Bugünkü tam bilet bedeli üzerinden hesaplandığında Gök Global’in ödeyeceği miktar 3 milyon lira. Bu ihale yapıldığında İETT Genel Müdür Hayri Baraçlı’dır. Yani şimdiki İBB Genel Sekreteri. Kavurmacı’nın şirketi 2010 yılından itibaren bu hatta çalışmaya başlıyor. İETT’ye 10 yıl boyunca ödeyeceği miktar sadece 3 milyon TL. Aynı şirket şehir turu yaptırdığı her turistten aldığı bilet bedeli ise 33 Avro. İETT’nin Gök Global’a desteği bununla da bitmiyor. Şirketin çalıştığı hatları ve otobüs saatlerini de kendi sitesinden yayımlayarak bedava şirketin reklamını da yapmış oluyor.

Big Bus Tours çekildi

2015 yılın sonunda İngiliz Big Bus Tours 10 milyon dolar karşılığında Gök Global Turizm’e ortak oluyor ve çoğunluk hissesini alıyor. Ancak ne oluyorsa koca şirket isim hakkını bırakarak bu işten çekiliyor. Çekilme nedenine ilişkin turizm piyasasında öğrendiğimiz şeyler oldukça ilginç. Ancak konumuz bu olmadığı için değinmiyoruz.

Kavurmacı tekel

İETT 2013’te sözleşmesi biten Plan Tours’un sözleşmesini yenilemiyor. İki yıl boyunca da bu hatlar için ihale açmayarak Gök Global Turizm’in alanında tekel olmasını sağlıyor. İETT Genel Müdürlüğüne Mümin Kahveci gelince 2015 yılında sözleşmesi yenilenmeyen Plan Tours’un işlettiği hattı ihaleye çıkarıyor. 26.11.2015 tarihinde yapılan “İstanbul genelinde turizm sektöründe hizmet vermek üzere 7 adet otobüs ile tek hat üzerinde 10 yıl süreli turistik hat kiralama” ihalesine 16 şirket katılıyor. İhaleyi Globalist Turizm Seyehat Ltd. Şti. 23 milyon 900 bin tam bilet karşılığı kazanıyor. Bu rakamın bugünkü karşılığı ise 60 milyon lira ediyor. Otobüs sayısı Kavurmacı’nın şirketi Gök Global’ın işlettiği otobüs sayısının yarısı, İETT’ye ödeyeceği para ise Gök Global’ın 18 katı olmasına karşın İETT, 24.12.2015 tarihinde ihaleyi nedensiz iptal ediyor. 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 31.maddesi uyarınca ita amirince ihalenin iptal edilmesi yasal. Ancak bu ihalenin yenilenmesi gerekirken aradan iki yılı aşkın zaman geçmesine karşın ihale yenilenmiyor. İhalenin iptal edilip yenilenmemesi en çok Damat Said’in şirketine yarıyor. Böylece turistik hat işletmeciliğinde Kavurmacı’nın şirketi Gök Global Turizm’in tekel konumu sürmüş oluyor. İETT ise 60 milyon gelir kaybına uğruyor.

Kahveci sessiz

Kendisi de turizmci olan CHP İBB Meclis Üyesi Erdal Tüfekçi, bu ihalenin iptalinin doğurduğu kamu zararını meclis kürsüsünden dile getirmesine karşın grupta hazır bulunan İETT Genel Müdürü Mümin Kahveci, Tüfekçi’nin sorularına cevap vermek yerine sessiz kalmayı yeğliyor.