Faiz lobisi rubleyi de çökertmiş

Hafta başından bu yana dolar, hem ruble hem de lira karşısında rekor kırarken, iki ülke de piyasaya döviz satışıyla günü kurtardı. Rusya ve Türkiye piyasalarında yaşanan çalkantılarda ortak nokta ise ülke liderlerinin siyasi çıkışları. Petrol fiyatlarındaki düşüşün yanı sıra Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna politikası nedeniyle ülkenin maruz kaldığı ABD-AB yaptırımları, rubleyi haftanın ilk iki günü yüzde 20 çökertti. Dün sabaha yüzde 5.5 kayıpla güne başlayan ruble, piyasaya döviz satışıyla rahatladı. Rubleyi desteklemeye çalışan Rusya Maliye Bakanlığı yaklaşık 7 milyar dolar tutarındaki döviz stokundan satış yaptığını açıkladı. Açıklamanın ardından ruble yüzde 12’ye yakın değer kazandı. Dolar/ruble 61.6 değerine geriledi. Rusya borsası yüzde 18’e yakın yükseldi.

Türkiye’de de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın AB’ye sert çıkışının ardından artan siyasi risklerle Rusya ve Fed’e ilişkin endişeler birleşince liradaki kayıplar üç günde yüzde 6’yı bulmuştu. Önceki gün Merkez Bankası’nın KİT’lerin borçlanmasını karşılayacağını açıklaması ve piyasaya döviz satışını 60 milyon dolara çıkarması sonrası lira da artıya geçti. Serbest piyasada dolar 2.3380 liradan kapandı. Önceki gün Rusya ile iş yapan şirketler öncülüğünde yüzde 4.36 düşen borsa ise Rus piyasasındaki toparlanmayla yüzde 2 artıda kapandı.

Ruble şu an için hafif toparlansa da bu yıl için kaybı ise yüzde 50’nin üzerinde. Bu da ülkenin döviz krizine yaklaştığını gösteriyor. Rusya ekonomisi açısından döviz krizi, yüksek faiz oranları büyümeyi engelleyeceğinden gelecek yıl için daha derin bir resesyon beklentisi anlamına geliyor. İş dünyası için daha fazla belirsizlik ve fonlara daha az erişim demek olan kriz, merkez bankası açısından da “kredibilite krizi” anlamına geliyor. Haberleri çoğunlukla devlet kontrolündeki medya kuruluşlarından izleyen halkta ise panik yönünde belirgin bir işaret görülmüyor.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Putin’in gerginliği azaltmak için daha fazla adım atması ve Ukrayna’daki soruna son verme amaçlı ateşkese bağlı kalması durumunda yaptırımların kaldırılabileceğini söyledi. Putin ise rubledeki çöküş için spekülatörleri ve Batılı ülkeleri suçladı. Rusya Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Vladimir Chistyukhin, bankanın döviz piyasasında olası manipülasyona ilişkin inceleme başlattığını söyledi. Bu da Gezi olayları sırasında piyasalarda yaşanan oynaklığa dair hükümet kanadından yapılan açıklamalar ve türetilen “faiz lobisi” kavramını akıllara getirdi. Gezi Parkı olayları sırasında yaşanan polis şiddeti nedeniyle borsadan 13 günde 67 milyar TL kaçmış, dolar/TL 2013 yıılının zirvesini görmüştü. Erdoğan da faiz lobisi ve Batılı spekülatörleri suçlamıştı.