1915 yalnızlığı

<video:544500>

Almanya’da parlamentonun alt kanadı meclis, 1915’te Osmanlı’da yaşananları “soykırım” olarak tanıyan karar tasarısını kabul etti. 11’i Türkiye kökenli 631 milletvekilinin olduğu Alman meclisi dün koalisyon hükümetinin ortakları Hıristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri ile SPD ve ana muhalefetteki Yeşiller’in ortak sunduğu tasarı için toplandı. “1915-16’da Ermenilere ve diğer Hıristiyan azınlıklara karşı gerçekleştirilen soykırımı hatırlama ve anma” başlığını taşıyan ve Almanya’nın da sorumluluğunu kabul eden tasarı, el kaldırmayla oylandı. Başbakan Angela Merkel’in liderliğindeki CDU’nun vekili Bettina Kudla, meclis başkanının iki kez sormasına rağmen tek başına “hayır” dedi. CDU’dan Oliver Wittke çekimser kaldı. SPD, Yeşiller ve Sol Parti firesiz lehte el kaldırdı.

'Soykırım' demedi... Almanya'da tek 'ret' veren parlamenter

Ankara’nın tepkisinin doğrudan hedefi olmamak amacıyla Merkel, SPD lideri Sigmar Gabriel ve SPD’li Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier kararı desteklemelerine rağmen oylamaya katılmadı. Hükümet sıralarının boş kalmasını Yeşiller lideri Cem Özdemir ve Sol Parti’nin eski lideri Gregor Gysi kınadı. Gysi hükümeti “korkaklıkla” suçlarken, Alman basını hükümetin “gerekli etik duruşu göstermemesini” eleştirdi. Ziyaretçi localarında oturan ve aralarında Ermeni toplumunun temsilcileri ve din adamları da olan “Şimdi Tanıma” hareketi üyeleri “teşekkür” pankartları açtı.

‘Gelecekten sorumlular’

Bir saatlik oturumun açılışını yapan CDU’lu meclis başkanı Norbert Lammert, “Bugünkü Türkiye 100 yıl önce olanlardan sorumlu değildir, ama bunun gelecekteki sonuçlarından sorumludur” diyerek amaçlarının Türkiye’yi sanık sandalyesine oturtup yargılamak değil, geçmişte yapılanlarla hesaplaşmak olduğunu söyledi. Eleştiri olabileceğini ama Türkiye kökenli Özdemir ve Sol Parti milletvekili Sevim Dağdelen’e gelen ölüm tehditlerini sert dille mahkûm ettiklerini belirten Lammert, milletvekillerinin düşüncelerini ifade etme özgürlüğünü engellemeye yönelik tehditlerin kabul edilemeyeceğini ve cesaretlerini kıramayacağını vurguladı.

Hükümet adına ilk konuşmayı yapan SPD Meclis Grup Başkan Yardımcısı Rolf Mützenich, Osmanlı’da Ermenilerle diğer Hıristiyanlara yapılanların uluslararası “soykırım” tanımına uyduğunu söyledi. Mützenich, “Savaş insan hakları ihlallerinin yapılmasını hafifletemez. Bu bugün Suriye için de böyle” diyerek ekledi: “Bu, Erdoğan’a karşı alınmış bir karar değil. Halkın çoğunluğunun oylarını alan Erdoğan ve AKP, siyasal İslamı temsil ediyor.” Türkiye’de milletvekili dokunulmazlığının kaldırılmasını ve buna SPD’nin müttefiği CHP’nin desteğini eleştiren Mützenich, Alman hükümetinin HDP ile görüşmesini istedi.

‘Unutma beni çiçeği’ taktı

Yeşiller Eşbaşkanı Cem Özdemir , yakasına “Ermeni Soykırımı”nın simgesi “Unutma Beni” çiçeğinin rozetini takarak konuştu. Özdemir, “Geçmişte bu korkunç suça ortak olmuş olmamız, bugün inkârcıların suç ortağı olacağımız anlamına gelmemeli” dedi.

‘Katil Enver, Talat’

Enver ve Talat paşalardan “katiller” diye söz eden, ama Anadolu’da emre uymayan pek çok yetkili olduğunu da belirten Yeşiller lideri Özdemir, Hrant Dink cinayetini ve HDP’li vekillerin dokunulmazlıklarının kaldırılmasını hatırlattı. Özdemir, Irak, Suriye ve Türkiye’de Hıristiyanların hâlâ zulüm altında olduğunu, Türkiye’de “Ermeni” sözünün küfür olarak kullanıldığını, Doğu Hıristiyanlığı için büyük endişe duyduğunu ifade etti.

Merkel’den ilk açıklama

Oylama sırasında NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile görüşen Merkel, basın toplantısında, karara misilleme olarak Türkiye’nin büyükelçisini geri çağırmasıyla ilgili sorularla karşılaştı. Türkiye ile güçlü dostluk ilişkilerinin bu görüş ayrılığının üstesinden geleceği mesajını veren Merkel, “Almanya ile Türkiye’yi bağlayan çok şey var ve belli bir konuda görüş ayrılıklarımız olsa bile ilişkilerimizin çapı, dostluğumuz ve stratejik bağlarımız çok büyük” dedi. Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier Ankara’ya karara aşırı tepki göstermemesi çağrısı yaptı. Steinmeier “Türkiye tepki verdi. Umarım gelecek günlerde aşırı tepkiden kaçınmayı başaracağız” dedi.

'Ermeni soykırımı' iddialarını kabul eden ülkeler

Taksim'de Almanya'ya mehter takımı eşliğinde protesto