Ayağına kurşun sıkmak (14.08.2019)

Keşmir’de Hindistan’a tepkiler sürüyor.

 Karar, “daha az federalizm daha çok merkezi yönetim” anlamına geliyor ki, bunun Hindistan’ın Keşmir’le benzeri konumda olan diğer bölgeleri için nasıl bir örnek olacağını göreceğiz. Bu kararın ilk sonucu, Keşmir’deki Hindistan yanlısı ancak federalist politikacıların elinin zayıflaması ve her iki ülkenin aşırılık yanlısı destekçilerinin güçlenmesi olacak.
Söz konusu 370. madde barışın inşası, çatışmaların azaltılması için yararlı olduğu gibi bölgenin etno-milliyetçi yapısının da tanınması anlamına geliyordu. Yasanın yürürlükten kaldırılmasıyla Hindistan’ın doğrudan bir parçası haline gelen Keşmir, etnik farklıkları yok sayılan bir bölge olarak kabul edilmiş oluyor. Bunun herkes tarafından, en azından Müslüman Keşmirliler tarafından kabul edilmeyeceği son derece açık.

Federal yapıya darbe
Başlıca sorunlardan birisi, Hindistan’ın o çok övündüğü federalizminin de darbe alması olacak. Hindistan’ın aşırı Hindu milliyetçisi başbakanı Narendra Modi’nin tek başına, danışmadan aldığı son derece dramatik bir karardır bu.
Bu karar Hindistan’ın federalist birliğine inanan Keşmirli Hindistan yanlısı ılımlı politikacıları aşırı sağcı milliyetçi Keşmirliler karşısında etkisiz kılacak, her şeyden önce. Hem Hindistan yanlısı Keşmirli sağcılar hem de Pakistan yanlısı sağcılar bölgenin federal yapıdan koparılması konusunda ortak noktaya gelmiş oldular. Şimdilik kazanan aşırı sağcı Hindistan yanlıları oldu, Keşmir çok istedikleri gibi özerklik yapısı kaldırılarak ülkenin bir parçası oldu. Bu bölgenin Pakistan’a bağlanmasını savunan Pakistan yanlısı aşırı sağcıları daha da radikalleştirecek bir atmosferin ortaya çıkmasına yol açacak.
Modi’nin kararı savunurken Keşmir’deki hanedan/aşiret siyasetinin aşırılıklar doğurmasının önlendiğini söylemesinde kimi gerçeklik payı bulunabilir ama bunun Keşmir’in Pakistan’da kalan tarafıyla, zaten kötü olan ilişkileri daha kötüleştireceğini bilmek için falcı olmaya gerek yok.

Modi’nin hatası
Bu kararla, diyelim ki Hindistan yanlısı Keşmirlilerin aşırılıkları ortadan kalkmış oldu, Pakistan yanlısı aşırılara karşı ne tür bir önlem alınacak, bu önlemlere Pakistan ne diyecek? Bölge, ciddi sorunların yaşanacağı bir barut fıçısına dönecek.
Uzun yıllardır Hindistan merkezi hükümeti ile federal bölgelerin ilişkisinin nasıl olması gerektiği konuşulurken, Keşmir’in Hindistan’da kalan kısmının Hindistan’a doğrudan bağlanması nasıl bir örnek oluşturacak sorusu yanıt bekliyor. Bire bir olmasa da Keşmir’le benzer yanı bulunan Tamil Nadu eyaletinde geçmişte yaşanan ayaklanmaları federalizm çerçevesinde çözen bir Hindistan vardı. Modi bunu mahvediyor.
Hindistan’ın federalist yapısını yok edeceğinin işaretini 2014’te Parlamentoda yaptığı ilk konuşmasında vermişti Modi. Hindistan’ın birliğini oluşturan bölgeleri merkeze bağlayacağı niyetini ortaya sermişti. Anayasa’nın 370. maddesinin kaldırılmasıyla Keşmir ile Ladakh’ı birlik bölgeleri statüsüne indirmekle “güçlü merkezi hükümet” sistemini hayata geçirmenin adımlarını atmış da oldu.
Anayasa’yı hazırlayan komite başkanı BR Ambedkar, “Günümüz dünyasının koşulları güçlerin merkezileşmesini dayatıyor, bu Hindistan için de geçerlidir” deyip ardından “Ama aynı zamanda Hindistan merkezi hükümetini daha da güçlendirecek eğilimlere karşı koymalıyız, hiçbir bünye sindireceğinden fazlasını çiğneyemez” deyişi son derece önemli bir uyarıdır. Modi umarım bu uyarıya kulak verir.

PAKİSTAN'DAN REST
Hindistan’ın tartışmalı Cammu Keşmir’in özel statüsünü kaldırma kararının ardından nükleer silahlanma yarışındaki İslamabad-Yeni Delhi hattından savaş senaryolarını alevlendiren açıklamalar gelmeye devam ediyor. Pakistan’ın bağımsızlık günü kapsamında Keşmir’in İslamabad kontrolündeki kısmına ziyarette bulunan Başbakan İmran Han, dün burada yaptığı konuşmada, askeri müdahale ihtimaline karşın Yeni Delhi yönetimine gözdağı verdi. “Hindistan herhangi bir ihlalde bulunursa sonuna kadar savaşacağımıza karar verdik” dedi. Bu arada İslamabad’ın, Hindistan’ın Keşmir kararına ilişkin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne acil toplanması çağrısında bulunduğu bildirildi.