Askere sosyolojik mercek

Türkiye’de uzun süredir gündemin ön sıralarında yer alan sivil-asker ilişkileri, ilk kez akademik bir program olarak kurgulandı. Milli Savunma Üniversitesi’nin (MSÜ) hazırladığı yüksek lisans programında Türkiye’deki askeri kurumlar ve askerlik mesleği ile savaş ve siyasi şiddetin farklı türleri de sosyoloji, antropoloji ve psikoloji disiplinleri açısından incelenecek.

MSÜ, Türkiye’de ilk olan bu programı başlatmak amacıyla İngiltere ve ABD’de konuyu araştıran üniversitelerin ilgili birimlerini inceledi. Araştırmalar sonucunda bu ülkelerdeki kurumlarla da işbirliği yapılarak üniversitede Askerlik Sosyolojisi Ana Bilim Dalı oluşturuldu.

Dünyada, silahlı kuvvetleri faal olan ABD ve İngiltere gibi ülkelerin askeri sosyolojiyi akademik düzeyde yoğun olarak çalışmasına karşın, günümüzde ordusu yurt içinde ve yurt dışında farklı noktalarda görev yapan Türkiye, konuya bilimsel açıdan yaklaşmamıştı. Savaş, askerlik, ve silahlı kuvvetlerin toplumla arasındaki karşılıklı ilişkileri ve etkileşimleri bilimsel olarak incelemeyi, askeri kurumlar sosyolojisi, sivil-asker ilişkileri konusunda uzman yetiştirmeyi hedefleyen program, lisansüstü eğitimler için başvuruları kabul etmeye başladı.

Sivil askeri uzman

Lisansüstü program ile askeri sosyolojide uzmanlaşmak isteyenlere Türkiye’de ilk kez bu olanak gündeme geldi. Programdan mezun olanların MSÜ ve diğer üniversitelerin ilgili birimlerinde istihdam edilmesi de planlanıyor. Alanda uzmanlaşan araştırmacılarla bu alandaki açığın kapatılması, uzmanların bir bölümünün de Milli Savunma Bakanlığı’nda istihdam edilmesi de hedefleniyor.

Sivil-asker ilişkilerine ilişkin ABD’de araştırma yapan ve bu alanda bilimsel çalışmaların temelini atan kişi olarak Charles Moskos olarak biliniyor. Moskos’un “Barış Askerleri, BM askeri gücünün sosyolojisi” ve “Amerikan Askerleri, rütbe ve konumlar” adıyla kitapları bulunuyor. Ayrıca ABD’li ünlü yazar Paul Huntington’ın “Asker ve Devlet” adlı kitabı, yoğun olarak yönetim ilişkileri üzerinde duruyor.