Sular durulmuyor... Borsada dengeyi ne bozdu?

Borsa İstanbul seçim sonrası üç ayda yaşadığı coşkuyu geride bırakmış görünüyor. Yeni ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası’nın iyi fiyatlayan borsa endekslerinde son iki aydır yaşanan dalgalı görünümde teknik olarak 8000 seviyesini aşamamanın getirdiği stresin yanı sıra likidite sıkıntısı da uzmanlara göre büyük etkisi var. Peki ne bu sıkıntılar?

Ekonomim'den Şebnem Turhan'ın haberine göre, öncelikle piyasa uzmanlarının dikkat çektiği nokta TL mevduat faizlerinin geldiği seviyelerin artık göz ardı edilemeyecek olması. TL mevduat faizleri özellikle içinde bulunduğumuz ay geleneksel olarak artış trendi izliyor. Bankaların bilanço dönem sonunda bu her yıl gördüğümüz bir hareket. Ancak bu yıl bir de üzerine politika faizindeki yükseliş ile kur korumalı mevduattan standart TL mevduata geçiş hedefl erinin de olması mevduat faizlerinin daha hızlı yükselmesini sağladı. Düşük tasarruf miktarlarına bile şu an yüzde 42,5’in altında 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi yok. Yüksek faiz ve risksiz getiri imkanı borsanın yeni yatırımcılarını çıkışa ve TL mevduata yönlendiriyor. Bu da likidite sıkıntısının en önemli nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor.

EN BÜYÜK HALKA ARZ 6 MİLYAR 825 MİLYON LİRA

Analistlere göre ikinci en büyük etken ise neredeyse her hafta yapılan 2-3 halka arz. Bu yıl 54 halka arz yapıldı ve toplam halka arz büyüklüğü 79.2 milyar lira oldu. En büyük halka arz 6 milyar 825 milyon liralık büyüklüğü ile TAB Gıda olurken, ikincisi ise dün Sermaye Piyasası Kurulu’ndan halka arz izni çıkan 5 milyar 508 milyon liralık büyüklüğü ile Avrupakent GYO olacak. Borsada halka arzların tavan serisi bireysel yatırımcıları halka arz furyasına yönlendiriyor.

Halka arzcı bireysel yatırımcılar her yeni halka arza hücum eden ve bu nedenle önceki portföylerinden çıkıyor. Yani yeni giriş olmadığı gibi borsaya olan likidite de eski halka arzdan çıkıp yenisine yöneliyor. Bu durum da analistleri ine likidite sıkıntısında bu kadar çok halka arz yapılmasına yönelik kaygılarını dile getirmesine neden oluyor.

Fiyatlama davranışlarındaki bozulmaya bir etken de kredili işlemler. Yine halka arza çıkıyor bunun bir ayağı da. Yeni bireysel yatırımcılar ki çoğunluğu halka arz yatırımcısı tavan serilerinden rahatça kazanırım güvencesiyle çok çok yüksek faizlerle kredili işlem yapıyor. Ve kredi kapatma, teminat tamamlama çağrıları olduğunda ki özellikle çarşamba günleri satış işlemleri yoğunlaşıyor.

Bu tarz yeni yatırımcılar panik yapmaya da oldukça yatkın. Herhangi bir düşüş serisinde panikle satışların derinleşmesi riski de doğuruyor bu yatırımcıların davranışları analistlere göre.

Analistlerin verdiği bilgiye göre hafif hafif girişini gözlediğimiz yabancı yatırımcılar bile kendi içimizde yarattığımız bu sorunu çözmeye muktedir değil.

2 Haziran haftasından bu yana hisse ve devlet tahvillerine 2.7 milyon dolar giriş yapan yabancı yatırımcı 1.7 milyon doları hisseye yatırdı. Analistlerin bu durumu şöyle yorumluyor: “Bizim kendi kendimize bozduğumuz fiyatlama dinamiklerini, halka arzlar, bitmek bilmeyen likidite problemi, kontrolsüz artan yerli yatırımcı sayısı, dikkatli yönetilmesi gereken kredi rakamı ve başka birçok kritik sorun, sadece yabancı girişi ile çözülebilecek şeyler değil. Aklı başında yatırımcıya, gerçekten sektörün içerisinde olan profesyonele düşen ne? +/- bir kenara ayırıp yoluna bakmak, gelişmelerden hikaye yaratmak.”

SADECE 12 GÜNDE YÜZDE 232 GETİRİ!

Halka arz edilen şirketlerin performansı da tartışılacak gibi görünüyor. Bu yıl Borsa İstanbul’da işlem görmeye başlayan halka arz şirketlerinden 8 Aralık itibariyle halka arz tarihinden bu yana en çok kazandıran 18 Ocak’ta borsaya merhaba diyen Astor Enerji oldu. Astor Enerji hisselerinde 11 ayda yükseliş yüzde 740,8 seviyesinde. İkincilik yine 11 Ocak’ta işlem görmeye başlayan ve 8 Aralık’a kadar yüzde 500,88 kazandıran Tapdi Oksijen’de. Ancak bu iki hisse yılın ilk ayında işlem görmeye başladı. Tarkim ise 12 Eylül’de girdiği borsada yüzde 472,56 getirisiyle zirveyi kimseye bırakmıyor. Yine 14 Haziran’da işleme başlayan Forte Bilgisayar ise yüzde 454,9’luk getirisiyle öne çıkıyor. Katılım Europower Enerji ise 20 Nisan’dan bu yana yüzde 306,65 yükseldi, Katılımevim 12 Haziran’dan bu yana yüzde 296,9 yükselişle öne çıktı. Daha 23 Kasım’da borsaya giren Agrotech ise yüzde 232,05’lik getirisiyle tüm halka arz hisselerini geride bırakmış görünüyor. Ekos Teknoloji de 21 Kasım’da girdiği borsada yüzde 218 yükselişle dikkat çekiyor. Ekos’un borsadaki 14’üncü, Agrotech’in ise henüz 12’inci günü.