İktisatçılar Hazine, TCMB, BDDK’nın ekonomiyle ilgili yeni adımlarını yorumladı: 'Günü kurtarma çabası'

AKP iktidarının ekonomi yönetimi önceki gece mali piyasalarla ilgili bir dizi düzenlemeyi art arda açıklarken, dün yaşanan gelişmeler ve değerlendirmeler bunların boşa çaba olduğunu ortaya koydu: 

• Hazine ve Maliye Bakanlığı: Önceki akşam “Türkiye ekonomi modeli” çerçevesinde atılacak yeni adımların silsile halinde olacağını belirten bakanlık, gelire endeksli senet (GES) ihraç edeceğini duyurdu. Dün sabah ise serbest piyasa kurallarından taviz verilmeyeceğini, TL kullanımını ve cazibesini artıracak uygulamalara devam edileceğini bildirdi. Ayrıca yurtdışı yerleşikler için tahsisli swap enstrümanı hizmete sokulacağı belirtildi. Akşamüstü ise GES’in nasıl işleyeceğine ilişkin ayrıntılar netleşmeye başladı.
• BDDK: Bakanlık açıklamadan sonra kredilerin kısılması için vadeleri yeniden düzenledi ve 50-100 bin TL arası krediler için 24 ay, 100 bin lira üzeri krediler için 12 aya çekti. Ayrıca limiti 25 bin liranın altında olan kredi kartları için asgari ödeme tutarı yüzde 20, limiti 25 bin liranın üstünde olan kredi kartları için yüzde 40 olarak yeniden belirlendi. Konut ve ticari kredilere yönelik düzenleme daha sonra açıklanacak.
• SPK: Borsa İstanbul nezdinde “Emtia Pazarı”nın kurulduğunu ve altın sertifikası ihracına ilişkin çalışmalara başlandığını bildirdi. Ayrıca halka arzlarla ilgili yurtdışı ihraçlardaki ücretlerde indirime gidildi.
• Merkez Bankası: Türk Lirası cinsinden ticari nitelikteki nakdi kredilere yüzde 10 düzeyinde uygulanan zorunlu karşılık oranını yüzde 20’ye yükseltti.  

KKM’DE SIKIŞTILAR

Atılan adımları yorumlayan isimlerden Prof. Dr. Aziz Konukman, gelirin düştüğü ortamda tüketimini kartla sürdürmeye çalışan insanlara sınırlama getirildiğini, ticari kredilerde de talep genişlemesinin durdurulmaya çalışıldığını belirtti. GES’in ise daha çok elinde döviz bulunduran zenginleri ilgilendirdiğini kaydeden Konukman şöyle devam etti: “Çünkü kur korumalı mevduat (KKM) sisteminde sıkıştılar, dövizde bozulma yok. Bu eğilimi kırmak istiyorlar. İyi de bütün gelişmeler şunu gösterdi: Dövizde kalan kazanıyor. Ayrıca hangi cazip öneriyi getiriyorsun da ‘Senedimi al’ diyorsun? İçi boş. Enflasyonla ilgili çözüm de yok. Model buysa önlemler zenginlere dönük olacak. Zaten Hazine ve Maliye Bakanı Nebati bunu Kızılcahamam’da açıkladı.”

Öncelikle GES’e ilişkin yorum yapan Prof. Dr. Yalçın Karatepe, “Yurttaşın döviz talebini azaltmak istiyorlar. Ancak dış ticaret açığından, dış borç ödemesinden kaynaklanan döviz talebi var. Bunları karşılamadan kurlardaki yükselişin önüne geçemezsiniz. Zaten bu nedenle kurlar açıklamalar sonrası kısa sürede eski seviyesine geldi” dedi. Merkez Bankası’nın düzenlemeleriyle de şirketlerin kullandığı kredilerin maliyetlerinin artırıldığını belirten Karatepe şuna dikkat çekti: “Bir taraftan yurttaşın krediye erişimi zorlaştırılırken, diğer yandan faiz kavramını kullanmadan kredi faizlerini artırmaya yönelik çaba içindeler. Çözüm olmaz.”  Karatepe ayrıca, SPK’nin ücret indirimi adımını ise bindeli oranlar nedeniyle komik bulduğunu belirtti.