Birleşik Kamu-İş araştırdı: Gıda enflasyonu üç hanelere çıktı

Birleşik Kamu-İş Sendikası, 2023 Ağustos'a ilişkin Halkın Enflasyonu araştırmasını yayımladı.

Seçimden sonra Türkiye yeni bir yüksek enflasyon sürecine girerken, yaz ayı olmasına rağmen gıda fiyatlarında temmuzda yüzde 12,8 gibi oldukça yüksek bir hızla başlayan artışlar ağustos ayında da yüzde 8,9 ile devam etti. 

Yılın ilk sekiz aylık dönemindeki fiyat artışı yüzde 63,3’ü bulurken, gıdadaki yıllık enflasyon da yeniden üç haneli rakamlara çıkarak yüzde 102,1 olarak gerçekleşti. 

Sonbahar ve kış aylarında gıda enflasyonunun çok daha yüksek oranlara ulaşacağı tahmin ediliyor.

AÇLIK RİSKİ ARTIYOR

Yanlış ekonomik politikaların gıda fiyatlarında tetiklediği açtığı artış, ülkedeki açlık ve yoksulluk riskini giderek daha da büyütüyor. 

Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları yüzde 447 oranında arttı. 

Diğer bir ifadeyle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl temmuz ayında 547 lira ödemek gerekti.

2022 yılında yüzde 179,3’e kadar yükselen gıda fiyatlarındaki yıllık enflasyon bu yıl haziran ayına kadar baz etkisiyle, diğer bir ifadeyle bir önceki geçen yılın aynı aylarında gıda fiyatlarında yaşanan artışın bu yılın aynı ayındaki artıştan yüksek olması nedeniyle düşüş eğilimindeydi. 

Yıllık enflasyonun baz etkisiyle önceki aylara ve geçen yıla göre geriliyor olması fiyatların azalmasından değil artış hızının azalmasından kaynaklanıyordu. 

Önceki yılın aynı ayındaki yüksek oranlı artış son bir yılın hesabından çıktığı için yıllık artış azalıyordu. 

Ancak temmuz ayından başlayarak aylık artışlar yeniden önceki yılın aynı ayındaki artış oranının üzerine çıkmasıyla birlikte yıllık enflasyon da yeniden da yükselmeye başladı. 

Haziranda yüzde 80,5’e indikten sonra temmuzda yüzde 92,2’ye çıkan yıllık enflasyon, ağustosta üç ay aradan sonra yeniden yüzde 100’ün üzerine yükseldi. 

SON İKİ AYDA YÜZDE 22 ARTTI

Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları ağustosta bir önceki aya göre ortalama yüzde 13,2 oranında artarken, et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 2,5 oranında artış yaşandı. Et ve balık fiyatlarında yılbaşından bu yana yaşanan artış yüzde 89’a yaklaştı.  

Ağustosta önceki aya göre süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları yüzde 13 oranında artarken, yağ fiyatlarındaki artış yüzde 14,9 olarak gerçekleşti.

Meyve fiyatlarının yüzde 12 oranında arttığı ağustosta sebze fiyatlarında, bir önceki aya göre ortalama yüzde 2 oranında artış yaşandı.

Ağustosta bakliyat fiyatları yüzde 5,6 artarken, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış eğilimi ise yüzde 11,7’yle hızlanarak ile devam etti.

Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için ağustosta, bir önceki aya göre yüzde 8,9 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.

Gıda fiyatları son iki ayda (temmuz ve ağustos) toplam yüzde 22,8 oranında artış kaydetti.

YILLIK ORTALAMA ARTIŞ

Eylül 2022- Ağustos 2023 aylarını kapsayan son bir yıllık dönemdeki ortalama gıda fiyatları, Eylül 2021-Ağustos 2022 dönemindeki ortalama fiyatlara göre yüzde 115,4 oranında artış gösterdi.