Ukrayna Elon Musk’a tepkili… Ünlü milyarder savaşa nasıl müdahil oldu?

Ünlü milyarder Elon Musk, satın aldığı ve X’e çevirdiği Twitter’da neredeyse her konuyla ilgili yorum yapıyor. Şüphesiz ki bu yorumların en çok tartışılanı Ukrayna’yla ilgili olanlar. Savaşın ortaya çıkışından nasıl çözümleneceğine kadar yaptığı birçok yorum Ukrayna yanlıları tarafından epeyce eleştirilmişti. Ancak Musk’ın son paylaşımları Ukrayna cephesinde sabırları taşırdı. Elon Musk, Şubat 2022’de savaşın başlamasıyla Ukrayna’ya verdiği Starlink uydularının Sevastopol üzerinde etkinleştirilmesinin talep edildiğini ancak bu talebi reddettiğini belirtti. Musk’a göre bu uydular, Rusya’nın Kırım’a demirlemiş filosunu imha etmeyi hedefleyen SİDA (Silahlı İnsansız Deniz Aracı) saldırıları için kullanılacaktı. Bu talebe onay vermesi durumunda SpaceX savaşın bir parçası olacak ve gerilimin tırmanmasına yardım edecekti. 

Elon Musk; “Starlink, savaşlara müdahil olsun diye üretilmedi, insanlar Netflix izlesin, çevrimiçi olarak okula katılsın ve barışçıl şeyler yapsın diye üretildi. Starlink’in amacı SİHA/SİDA saldırılarına yardımcı olmak değil” ifadelerini kullandı. 

STARLINK ÇOK ÖNEMLİ

Elon Musk, Starlink’in savaş amaçlı olmadığını söylese de Ukrayna, Rusya işgalinin başlamasından itibaren Starlink’i etkin bir şekilde kullanmaya devam ediyor. Rus ordusunun savaşın başında yaşadığı tüm sorunlara rağmen en etkili olduğu alanlardan biri elektronik savaş olmuştu. Ukrayna’nın SİHA’larını ve tüm birlikleri arasındaki iletişimleri bu şekilde kesiyorlardı. İşte Starlink, bu iletişim hatlarını hayatta tutuyor. Dahası, Starlink uydularının sağladığı iletişim elektronik savaş unsurlarıyla önlenemiyor. Bu sayede, Ukrayna ordusu daha koordineli bir biçimde hareket etmeyi başarıyor.

Ancak Rusya’nın Karadeniz filosunun doğrudan hedef alınması, gerilimin tırmanmasında başka bir seviyeye sahip. Rusya, savaşın başında Karadeniz’deki amiral gemisi olan Moskova’yı kaybetmişti. Filonun bir drone saldırısıyla tamamen yok edilmesi Rusya için bir felaket olurdu. Ukrayna’nın filoyu hedef alması için ise çokça sebebi var. Rus komutan Sergey Surovikin’in başa gelmesiyle başlayan ve Ukrayna enerji altyapısını hedef alan balistik füze saldırılarının büyük bir kısmı Karadeniz filosundaki gemilerden ateşleniyordu. Filonun etkisiz hale gelmesi bu saldırıları ciddi anlamda kısıtlayacaktı. Dahası, bölgedeki filosunu kaybetmesi Rusya adına büyük bir mağlubiyet olarak tarihe geçecekti. 

‘MUSK ARADA KALDI’ 

Elon Musk’ın Ukrayna’yla ilişkisi epey karmaşık. Savaşın başından bu yana Ukrayna’nın ciddi anlamda kabiliyetlerini arttıran Starlink hizmetinin sağlanmasına rağmen yönetimle yıldızının barıştığı söylenemez. Mesela geçtiğimiz yıl savaşın sona ermesi için bir plan sunmuş, Kırım’ın Rus toprağı olarak kabul edilmesini ve Rusların kontrol ettiği diğer bölgelerde uluslararası kuruluşlar tarafından denetlenen yeni seçimler yapılmasını önermişti. Yine 2022 Ekim’inde, teslim ettiği uyduların parasının ödenmediği gerekçesiyle Starlink’in Ukrayna hizmetini kapatmıştı. Olayın kamuoyuna yansıması sonrası gördüğü tepkiyle “neyse, bedavaya destekleyelim Ukrayna’yı o zaman” diyerek hizmeti tekrar aktif hale getirmişti.

Musk’ın bu davranışlarının altında savaşın gidişatıyla ilgili ciddi çekinceler yatıyor. Daha önce Steve Jobs ve Albert Einstein gibi ünlü isimlerin biyografilerini yazan Walter Isaacson’un yeni çıkaracağı Elon Musk biyografisi, Musk’ın savaşın gidişatıyla ilgili düşüncelerine ışık tutuyor. Kitapta Musk, Ukrayna’nın Starlink uydularını taarruz amaçlı kullanmasının kendini savaşta bir taraf haline getireceğini söylüyor. Musk’ın Rus yetkililerle görüşmeler yapması ona Rusya’nın filosunun yok olmasının nükleer savaşın kapılarını aralayabileceğini düşündürdü. Olası bir nükleer savaştan korktuğunu sosyal medya paylaşımlarında da belirten Musk, böyle bir faciayı başlatan kişi olmak istemiyor. Kitapta belirtildiği üzere SpaceX mühendisleri, Musk’ın aldıkları emir doğrultusunda SİDA taarruzu başladıktan sonra Starlink hizmetlerini kapattılar ve filoya doğru hareket eden patlayıcı yüklü SİDA’lar zararsız bir şekilde karaya vurdu.

Elon Musk’ın Ukrayna tutumu Batı medyasında sert tepkiyle karşılandı. Birçokları tarafından “Putin’e çalışıyor” iddiası ortaya atıldı. Eski Rusya Başbakanı Dimitri Medvedev, Musk için “Batı’da aklını kaybetmemiş az sayıda insandan biri” yorumunu yaptı. Ancak Ukrayna hükümetiyle ilişkileri giderek gerilen Musk’a artık ihtiyaç kalmayabilir. Yaz başında ABD Savunma Bakanlığı Ukrayna’ya Starlink hizmeti vermek amacıyla bazı uyduları satın aldı. Yani bundan sonra ABD, hizmeti kendisi sağlayacak. Yine de dünyanın en zengin insanı ve Starlink teknolojisinin sahibi olan Musk’ın küresel siyasetteki yorumları ve hareketleri ses getirmeye devam edecek.