İran'da başörtüsü protestoları nasıl başladı, kadınlar ne diyor?

İran'da son günlerde çok sayıda kadın giderek sıkılaştırılan giyim yasalarına tepki olarak hem kapalı hem de kamusal alanlarda başörtülerini çıkartıyor, sosyal medyada fotoğraflarını ve videolarını paylaşıyor.

Sosyal medyada kendisini çektiği videoda neden protesto ettiğini anlatan bir kadın, "Zorunlu başörtüye hayır! Ben bugün kurallara hayır demek için başımı örtmeden işe gittim. Hayalimiz, istediğimizi özgürce giyebilmemiz" dedi.

İran'da insan hakları savunucuları hükümetin 12 Temmuz'da ilan ettiği "Tesettür ve İffet" gününde ülkenin her yerinde kadınları başörtülerini çıkartmaya ve videolarını paylaşmaya davet etmişti.

Son dönemde hükümet tarafından daha sıkı şekilde denetlenen ve başörtüsü takmayan kadınlara para ve hapis cezası verilen Şeriat kanunlarına rağmen onlarca kadın, hak savunucularının eylem çağrısına olumlu yanıt verdi.

İran'ın dört bir yanında kadınlar parklarda, sokaklarda ve deniz kenarlarında başörtüsüz videolarını paylaştı, bazı kadınların şort ve tişört giydikleri görüldü.

Binlerce kişi tarafından izlenen ve paylaşılan videolardan bir tanesinde bir kadın sahilde yürürken birden başörtüsünü çıkartıyor, yere atıyor ve üstüne bastıktan sonra uzaklaşıyor.

"Hayır, hayır demektir. Başörtüsüne hayır diyoruz" sloganı ise sosyal medyada aktivistler, gazeteciler ve siyasette bazı muhalif kişiler tarafından çok yoğun ilgi gördü.

Kadınların, iktidardaki erkeklere seslendi:

"Bizi malınız olarak görüyorsunuz. Onurunuza hizmet ettiğimizi düşünüyorsunuz. Bizi zayıf ve kırılgan olarak görüyorsunuz ve kendi güvensizliklerinizi örtmek için başımızı örtmeye zorluyorsunuz."

Bu sözler İran'ın kuzeyinde eylemlere katılan ve videosunu BBC Farsça Servisi'ne yollayan bir kadına ait.

12 Temmuz'dan bu yana gösterilerde en az beş kadının gözaltına alındığı sanılıyor.

İran'da son yıllarda benzer kampanyalar yapıldı ve #Benimgizliözgürlüğüm ve #BeyazÇarşamba gibi hashtagler eşliğinde kadınlar başörtü zorunluluğunu protesto etti.

Ülkedeki ahlâk polisi ise kadınlar üzerindeki baskılarını son dönemlerde giderek artırdı.

Eylemlerin yapıldığı günde de hükümet, başkent Tahran'da bir futbol stadyumunda kadınların başlarını örtmesini teşvik edici bir miting düzenledi.

Devlet televizyonları 12 Temmuz'da "Tesettür ve İffet" günü kutlamalarını yayınladı. Kutlamanın bir bölümünde bir grup beyaz kıyafetli ve yeşil başörtülü kadın ülkenin bayrağını temsilen bir dans gösterisi yaptı.

Kadınlar, tepki olarak gösterilerine devam etti. Ülkedeki birçok erkek de destek verdi, kadınların çektiği videolara katıldı.

Tahran'daki bir caminin duvarına yazılan "Ekmek, iş, özgürlük ve isteğe bağlı kapanma" mesajı ise sosyal medyada çok sayıda kişi tarafından paylaşıldı.

'Kampanyamızı susturamazsınız'

İran'daki yargı erki başkanı Gholamhossein Mohseni Ajeei, kadınların gösterisinin arkasında dış güçlerin etkili olduğunu söyleyerek istihbarat serviskerine, "sorumluları bulması" talimatı verdi.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ise "organize yolsuzluğu engelleme" taahhüdünde bulundu.

Ancak çok sayıda kadın tüm tehlikelere rağmen kapmanyalarını sürdürmekte kararlı.

Sosyal medyada video paylaşan bir kadın şu sözleri kullandı:

"Bizi tutuklayabilirsiniz ama kampanyamızı susturamazsınız. Kaybedecek hiçbir şeyimiz yok. Biz özgürlüğümüzü yıllar önce kaybettik ve şimdi onu geri istiyoruz."