İklim uzmanlarından uyarı: Avrupa'da hava sanayi öncesi döneme göre 2,3 derece daha sıcak

Dünya Meteoroloji Örgütü ve Avrupa Birliği (AB) Kopernik İklim Değişikliği Hizmetleri'nin hazırladığı rapora göre Avrupa'da geçen yıl sanayi öncesi dönemlere kıyasla 2,3 santigrat derece daha yüksek sıcaklıklar kaydedildi.

2022 yılının aşırı sıcaklar, kıtlıklar ve orman yangınlarıyla geçtiğinin belirtildiği raporda, deniz yüzeyi seviyelerinin de rekor yüksekliklere ulaştığı, buzullarda şimdiye dek görülmemiş oranda erimenin söz konusu olduğu ifade edildi.

Raporda geçen yıl kaydedilen aşırı sıcakların bir kerelik bir durum olarak görülmemesi gerektiğinin de altı çizildi.

Birleşmiş Milletler (BM) küresel ısınmanın sanayi öncesi dönemlerin azami 1,5 santigrat derece üzerinde olması gerektiğini belirtmiş, aksi takdirde bunun felakete yol açacağı uyarısında bulunmuştu.

Dünya Meteoroloji Örgütü ve AB Kopernik İklim Değişikliği Hizmetleri'nin hazırladığı raporda, artan sıcaklıkların ekonomilere ve ekosistemlere büyük zarar verdiği de belirtildi.

Alpler'de buzullarda bir yıl içinde en çok erimenin görüldüğü belirtilirken bunda kar yağışlarının çok azalmasının yanı sıra yaz aylarındaki sıcaklık ve Sahara rüzgârlarının da etkili olduğu ifade edildi.

Raporda gelecek için umut veren bir gelişme olarak ise yenilenebilir enerji kaynaklarının ilk kez elektrik üretiminde fosil yakıtları geride bıraktığına işaret edildi.

Dünya ortalamasının iki kat üzerinde bir hızla ısınan Avrupa kıtasında geçen yaz 1980'lerden bu yana görülen en yüksek sıcaklık seviyeleri söz konusu olmuştu.

Fransa, Almanya, İtalya, Portekiz, İspanya ve İngiltere'de 2022 kayıtların tutulmasından bu yana görülen en sıcak yıl olarak tarihe geçmişti.

Dünya genelinde 1800'lerin ortalarından bu yana ortalama 1,2 santigrat derecelik bir ısınma söz konusu oldu.

Fosil yakıt salımlarıyla küresel ısınmaya en az düzeyde neden olan dünyanın en yoksul ülkeleri buna karşın küresel ısınmanın en çok zarar verdiği kesimler.

Ancak Avrupa kıtasında da durum ciddi.

Avrupa'da İklim Durumu 2022 başlıklı rapora göre ise 1991'den 2021'e dek 30 yıl içinde kıta genelinde 1,5 santigrat derecelik bir artış kaydedildi.

Aşırı sıcaklar nedeniyle 16 binden fazla kişi hayatını kaybederken, seller ve fırtınalar gibi iklim değişikliğinin yol açtığı felaketler sonucu 2 milyar dolarlık zarar söz konusu oldu.

Dünya Meteoroloji Örgütü Genel Sekreteri Petteri Taalas, aşırı sıcakların "yaygın ve sert kıtlık koşullarını zorlaştırdığını, tarihte kaydedilen en geniş yanmış alanla sonuçlanan orman yangınlarına yol açtığını ve binlerce kişinin ölümüne neden olduğunu" ifade etti.

AB Kopernik İklim Değişikliği Hizmetleri Direktörü Carlo Buontempo da geçen yıl yaşanan aşırı sıcakların bir istisna olarak görülmemesi gerektiğine işaret etti ve Avrupa'da aşırı sıcakların hem daha sık hem de daha yoğun görüleceğini savundu.

Yenilenebilir umutlar

Dünya Meteoroloji Örgütü ve AB Kopernik İklim Değişikliği Hizmetleri'nin hazırladığı raporda, olumlu görülen tek gelişme ise 2022 yılında AB içindeki toplam elektrik üretiminin yüzde 22,3'ünün rüzgâr ve güneş enerjilerinden elde edilmesi olduğu ifade edildi.

Böylece yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminin ilk kez fosil yakıtlardan sağlanan üretimi geride bıraktığına dikkat çekildi.

2022'de AB'de elektrik üretiminin yüzde 20'si fosil yakıtlardan sağlanmıştı.

Avrupa genelinde son 30 yılda rüzgâr ya da yağmur paternlerinde önemli bir değişiklik söz konusu olmazken güneş ışığında bariz bir artış görülmüş, 2022 yılında kayıtların başladığı 1983'ten bu yana en yüksek güneş radyasyonu seviyeleri tespit edilmişti.