İnsan vücudunun matematiği: Neden 10 ayak parmağımız var?

Evrim sonucunda insanların el ve ayak parmaklarının sayıları 10 ile sabit kaldı. Peki daha fazla olabilir miydi?

Bazı insanlar daha fazla el ve ayak parmağına sahip olmanın kullanışlı olabileceğini düşünebilir. Çünkü daha hızlı yazabilir veya daha da önemlisi parmaklarımıza daha iyi hamur yoğurabiliriz. Peki evrim neden bizi 10 el ve 10 ayak parmağıyla bırakmaya karar verdi? Ve eski parmaklarımızı geri alabilir miyiz?

Fosil kanıtlar, dört uzuvlu hayvanların geçmiş çağlarda polidaktili olarak bilinen beşten fazla parmağa sahip olduğunu göstermiştir. Örneğin, yaklaşık 360 milyon yıl önce yaşamış bir cins olan tanınabilir bacaklara sahip ilk omurgalı hayvanlar arasında yer alan Acanthostega'nın her ayağında sekiz parmak vardı. Ancak yaklaşık 15 milyon yıl sonra, fosiller beş parmaklı tetrapodları ortaya çıkmıştır. 

Peki, Tetrapod ayak parmaklarındaki ani azalmanın sebebi neydi? 

Araştırmacılar, günümüzden 350 ile 450 milyon yıl önce yaşayan tetrapodların öncelikle karada yaşadığına ve karada yürümeyi çok daha kolay hale getiren bir uzuv kemiği yapısı geliştirdiğine inanıyor. 

Buna karşılık, Acanthostega ve Icthyostega gibi erken dönem tetrapodların üst uzuvlarında, karadaki hareket kabiliyetlerini kısıtlamış olabilecek L şeklinde bir kemik vardı. Suyun içinde veya yakınında daha fazla zaman geçirdikleri düşünüldüğünde, henüz süper esnek bacaklara ihtiyaç duymamaları fazlasıyla mantıklıdır.

Kemik yapısındaki ve parmak sayısındaki bu değişim aynı zamanda gerçekleştiğine göre daha az parmağa sahip olmak karada yaşamaya da yardımcı olmuş olabilir. Fakat bu şu an için sadece bir teoridir. 

Diğer tetrapodlar gibi insanlar da fazladan uzuvlarını geri kazanabilir mi? 

Bilim en azından evrim yoluyla olmak üzere bu soruya muhtemelen hayır diyor. Evrimsel biyolojide ''Dollo Kanunu'' adı verilen bir ilke mevcuttur. Bu ilkeye göre, tıpkı akıllı telefonunuzu bir kanalizasyona düşürdüğünüzdeki gibi bir organizma karmaşık bir yapısını kaybettiğinde onu geri kazanması pek olası değildir.

Pratiğine gelindiğinde ise hayat bu ilkenin istisnalarını göstermeye başlamıştır. 

Bilim insanları 2017 yılında, yumurtlama yeteneğini yeniden evrimleştiren bir kertenkele keşfetmiştir. 

Eğer evrimsel piyangoyu beklemek istemiyorsanız, teorik olarak, parmakların oluşumunda rol oynayan genleri yeniden düzenlemek mümkündür. Ama bu şekilde uğraşmak iyi bir fikir olmayabilir...

Bu arada, 10 el ve ayak parmağı zaten pek çok harika şey yapabiliyor.