Fransa protestolarının hedefindeki finans devi Blackrock’ın gizemi

Blackrock, ABD’de “İsviçre çakısı” şeklinde tabir edilen bir finans şirketi. Kurumsal yatırımcılık, varlık yönetimi, para yönetimi ve özel sermaye gibi geniş bir yelpazede işler yapıyor. Sadece Apple, Microsoft, Facebook, Lockheed Martin gibi dev şirketler de değil aynı zamanda Chase, Goldman Sachs gibi diğer bankalarda da ciddi hisselere sahipler. Dünya çapında toplam yatırımları 9 trilyon doları aşıyor.

Blackrock, hâlâ CEO’luk görevini yürüten Larry Fink tarafından 1988’de kuruldu. “Alaaddin Risk Yönetimi Sistemi” adındaki bir yazılımla ABD federal rezervi ve Avrupa merkez bankaları da dahil olmak üzere 18 trilyon dolarlık varlık portföyünü gözetim altında tutuyor.

Larry Fink

NASIL BİR NUMARA OLDU?

Şirketin en büyük özelliği kriz anlarında ortaya çıkması. Kurulduğu günden bu yana "Wall Street’in kurtarıcısı" rolünü üstlendi. 2008 Mortgage krizi ya da Covid-19 pandemisi gibi kriz anlarında “acil kurtarma planlarını” devreye soktu. Şimdiyse geçtiğimiz haftalarda battığı açıklanan Silicon Valley Bank ve Signature’un satış işlemlerini üstleneceği açıklandı.

Kurtardığı şirketlerin hemen hemen hepsinde hisse sahibi olan Blackrock’ın hacmi her krizde katlanarak büyüdü ve bu şekilde devlet fonlarına, büyük yatırımcılara, emeklilik fonlarına ve maliye bakanlıklarına danışmanlık yapar hale geldi. Kısa zamanda finans sektöründe müdahil olmadığı hiçbir alan kalmadı.

Blackrock’ın kurduğu ESG (Çevre, Sosyal, Yönetimsel sorunlar) puanlama sistemi diğer şirketlerin sosyal sorunlara ne kadar duyarlı olduğuna dair puanlandırma yapıyor ve yatırımcılara bu şirketlerin “güvenli” olup olmadığını söyleyebiliyor. Sistem iyi niyetli gözükse de bazılarına göre Blackrock, bu yöntemle küresel nüfuzunu artırıyor.

ABD’DEN AVRUPA’YA SİYASETLE İLİŞKİSİ

Komplo teorisyenlerinin konuya ilgisi Blackrock’ın siyasete müdahaleleri yüzünden arttı. 2019 yılında “Campaign for Accountability” isimli Washington merkezli bir STK’nin yaptığı araştırmaya göre Blackrock, agresif bir şekilde lobicilik faaliyeti yürüterek devlet düzenlemelerinden kurtulmayı amaçlıyor. Araştırma, Blackrock’ın bu sayede dünyanın en büyük finans firması haline geldiğini söylüyor.

• Lobicilik faaliyetleri özellikle 2016 ABD seçimleriyle kamuoyu önüne çıktı. Demokratların adayı Hillary Clinton’ın bir dönem danışmanlığını yapan Cheryl Mills ve Michael Pyle sonradan Blackrock’ta kendilerine yer bulmuşlardı.
• 2019’da yine ABD seçimleri öncesi Başkan Joe Biden’ın Blackrock ziyareti de gözlerden kaçmadı. Biden’ın Ulusal Ekonomi Konseyi başına getirdiği Brian Deese göreve başlamadan önce Blackrock’ta çalışıyordu. Dahası Deese, Blackrock’a geçmeden önce de Obama döneminin danışmanlarından biriydi.
• Biden hükümetinin Hazine Bakanı Janet Yellen’la çalışan bakanlık müsteşarı Adewale Adeyemo ise 2017 ve 2019 arasında Blackrock CEO’su Larry Fink’in danışmanlığını yapmıştı.
• Biden’ın en son Hazine Bakanlığı'na kattığı ve Rusya-Ukrayna savaşıyla ilgili ekonomi politikalarıyla ilgilenecek olan Eric Van Nostrand da Blackrock yönetim kurulundan geliyordu.

FRANSA'DA ÖFKENİN ODAĞINDA

Fransa’da emeklilik yaşının yükseltilmesi üzerine başlayan protestolarda öfke Blackrock’a döndü. Protestocular, Blackrock’un aynı ABD’de yaptığı gibi özel emeklilik sigortalarını fonladığı için bu yasanın geçirileceğini düşünüyorlardı.

Blackrock şirketi yasanın ilk duyurulduğu 2 yıl öncesinden beri Fransa’da tartışma konusu oldu. Ocak ayında Blackrock Fransa’nın başkanı Jean-François Cirelli’ye Macron tarafından Fransa Şeref Nişanı verilmesi tepkileri daha da büyüttü.

Şirketin Paris'teki merkezini basan ve sayıları 100’ü bulan protestocuların arasında antikapitalistler gibi aktivist grupların yanı sıra çeşitli sendikalar da mevcut. Fransız hükümeti, kararın bütçe açığını önlemek için alındığını açıkladı. Fransa’da protestolar hâlâ devam ediyor.