Dünya Sağlık Örgütü'nden 'zararlı ürünler' raporu: 'Yılda 2,7 milyon kişinin ölümüne neden oluyor...'

Çığır açan bir raporda DSÖ, güçlü endüstrilerin “yanıltıcı” pazarlama kullanarak ve hükümetlerin kanser, kalp hastalığı ve diyabet gibi öldürücü hastalıkları önleme çabalarına müdahale ederek sağlıksızlığı ve erken ölümleri tetiklediğini söyledi.

Yeni rapor, tütün, fosil yakıtlar, UPF'ler ve alkolün Avrupa'nın 53 eyaletinde her gün 7 bin 400'den fazla ölümden sorumlu olduğunu hesaplıyor. Toplamda bu dört sektör Avrupa'da yılda 2.7 milyon kişinin ölümüne neden olmaktadır ki bu da tüm ölümlerin yaklaşık dörtte birine (%24.5) tekabül etmektedir.

BM sağlık kuruluşunun bulguları, büyük şirketlerin ve ürünlerinin insan sağlığına verdiği büyük zarara yönelik benzeri görülmemiş bir saldırı anlamına geliyor. Rapor, “büyük endüstrinin” halk sağlığını iyileştirmeye yönelik politikaları geciktirerek ve rayından çıkararak kârlarını artırmak için açık ve gizli yöntemleri nasıl kullandığını açıklamaktadır.

DSÖ, “Az sayıda ulusötesi şirket, faaliyet gösterdikleri siyasi ve yasal bağlamlar üzerinde önemli bir güce sahiptir ve kar marjlarını etkileyebilecek kamu yararına düzenlemeleri engellemektedir” açıklamasında bulundu.

“SEKTÖRÜN TAKTİKLERİ ARASINDA TÜKETİCİLERİN YANILTILMASI VAR”

DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P Kluge, “Sektörün taktikleri arasında hedefli pazarlama stratejileri yoluyla savunmasız insanların istismar edilmesi, tüketicilerin yanıltılması ve ürünlerinin faydaları ya da çevresel referansları hakkında yanlış iddialarda bulunulması yer almaktadır” dedi.

“Büyük ticari endüstriler” tarafından uygulanan taktikler, önlenebilir hastalıkların en büyük nedenleri olan sigara, alkol ve obezitenin azaltılmasına yönelik tedbirleri baltalamaktadır. Rakamlar, alkol, tütün, işlenmiş gıda ve içecekler ile fosil yakıtların küresel olarak yılda 19 milyon ölüme ya da tüm ölümlerin %34'üne neden olduğunu ortaya koyan 2023 araştırmasını takip etmektedir.

DSÖ'nün analizi, tüm Avrupa ülkelerinin BM'nin sürdürülebilir kalkınma hedefleri olan obezite artışını durdurma ya da 15 yaş ve üzeri kişiler arasında sigara kullanımını %30 oranında azaltma hedeflerine ulaşma yolunda ilerlemediğini göstermektedir. Aralarındaki 53 ülke, küresel olarak diğer tüm bölgelerden daha fazla alkol tüketmektedir.

Sağlık risklerine rağmen, Avrupa ülkelerinin sadece küçük bir kısmı halka açık yerlerde sigara içilmesini yasaklarken, düz ambalajlama, alkol vergilendirmesi ve gıda etiketlemesi yoluyla zararlı ürünleri daha az çekici hale getirme çabalarının da yaygın bir şekilde uygulanmadığı raporda belirtilmiştir.

Raporda, şunlar kaydedildi:

“Birçok ülkede kabul edilen tütün pazarlama yasaları dışında, zararlı pazarlamayı düzenlemeye yönelik küresel çabalar en iyi ihtimalle yetersiz kalmıştır. DSÖ Avrupa bölgesinde ve dünya genelinde birçok ülkede alkol ve sağlıksız gıda pazarlamasını düzenleyen yasal tedbirler mevcut olsa da, bunlar genellikle dar kapsamlıdır, belirli medya veya ortamlara, belirli nüfus gruplarına veya belirli pazarlama tekniklerine odaklanmıştır ve bu nedenle yetersiz koruma sağlamaktadır.”

DSÖ, tütünün yılda 1 milyondan fazla ölüme, yani Avrupa'daki tüm ölümlerin yüzde 10'una yol açtığını tahmin etmektedir. Fosil yakıtlar her yıl yaklaşık 600 bin kişinin ölümüne neden olurken (tüm ölümlerin yüzde 5'i), alkol yılda 400 binden fazla kişinin ölümüne neden olmaktadır. Her yıl 350 binden fazla insan çok fazla işlenmiş et, şekerli içecek ve yağlı, tuzlu yiyecek tüketmekten ölmektedir.

RAPOR, AVRUPA'DAKİ ÜLKELERİ SERT DÜZENLEMELER GETİRMEYE ÇAĞIRIYOR

Raporu açıklayan Belçika Başbakan Yardımcısı Frank Vandenbroucke, "Çok uzun zamandır risk faktörlerinin çoğunlukla bireysel tercihlerle bağlantılı olduğunu düşünüyoruz. Sorunu, politikanın 'hiper-tüketim ortamlarına' karşı koyması, pazarlamayı kısıtlaması ve politika oluşturmaya müdahaleyi durdurması gereken sistemik bir sorun olarak yeniden çerçevelememiz gerekiyor" dedi.

Rapor, Avrupa'daki hükümetleri sağlığa zararlı ürünlerin nasıl pazarlandığına dair çok daha sert düzenlemeler getirmeye, tekelci uygulamalara ve lobiciliğe sınırlamalar getirmeye ve ticaret anlaşmaları ile ekonomik yasaların halk sağlığına öncelik vermesini sağlamaya çağırıyor.