Kapasite kullanımı geriledi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), İmalat Sanayiinde Eğilimler Temmuz 2009 verilerini açıkladı. Buna göre imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre 7.7 puan, bir önceki aya göre de 0.4 puan azalarak yüzde 72.3 seviyesinde gerçekleşti. NACE Rev.1.1'e göre Aylık İmalat Sanayi Eğilim Anketi'ne cevap veren 4 bin 929 işyerinden derlenen verilerin analiz sonuçlarına göre, 2008 yılı Temmuz ayında 80.0 olan üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanım oranı, 2009 yılı Temmuz'unda yüzde 72.3 seviyesinde gerçekleşti. Kapasite kullanımı Kasım'da yüzde 72.9, Aralık'ta yüzde 64.7, Ocak'ta yüzde 63.8, Şubat'ta yüzde 63.8, Mart'ta yüzde 64.7, Nisan'da yüzde 66.8, Mayıs'ta yüzde 70.4, Haziran'da yüzde 72.7 olmuştu. Böylece Şubat'tan itibaren, geçen yılki oranları yakalayamamakla birlikte, artış trendine giren kapasite kullanımı, Temmuz ayında 0.4 puanlık bir gerilemeyle tersine dönüş sinyalleri vermeye başladı.

Devlette ve özel sektörlerde kapasite kullanımı geriledi

Temmuz ayında geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, imalat sanayi kapasite kullanım oranı devlette yüzde 93.3'ten yüzde 87.8'e, özel sektörde yüzde 78.1'den yüzde 72.1'e geriledi. Mayıs ayında ise kapasite kullanım oranı devlette yüzde 55.2, özel sektörde yüzde 70.5, Haziran ayında ise devlette yüzde 80.7, özelde yüzde 80.6 olmuştu.
 

Yıllık bazda hemen tüm sektörler geriledi

Temmuz ayında geçen yılın aynı ayına göre bakıldığında; gıda ürünleri ve içecek imalatı yüzde 71.9'dan yüzde 70.1'e, tekstil ürünleri imalatı yüzde 74.8'den yüzde 73.1'e, giyim eşyası imalatı yüzde 80.3'ten yüzde 76'ya, derinin işlenmesiyle bavul-çanta imalatı yüzde 64.6'dan yüzde 63.9'a, mobilya hariç ağaç ve mobilya imalatı yüzde 88.6'dah yüzde 84.8'e, kağıt ürünleri imalatı yüzde 83.3'den yüzde 79.8'ye, kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı yüzde 92.7'den yüzde 74.7'ye indi.

Kimyasal madde ürünleri imalatı yüzde 75'ten yüzde 73.4'e, plastik-kauçuk ürünleri imalatı yüzde 82.7'den yüzde 72.9'a, metalik olmayan diğer mineral maddeler imalatı yüzde 82.4'ten yüzde 72.7'ye, ana metal sanayi yüzde 87'den yüzde 72.5'e, makine hariç metal eşya imalatı yüzde 79.3'den yüzde 65.4'e, başka yerde sayılmayan makine ve teçhizat imalatı yüzde 74.3'ten yüzde 69.1'e geriledi.

Başka yerde sayılmayan elektrikli makine imalatı yüzde 81.9'dan yüzde 71.8'e, tıbbi aletler imalatı yüzde 84.5'den yüzde 83'e, mobilya imalatı yüzde 76.8'den yüzde 71.7'ye indi. Tütün ürünlerinde kapasite kullanımı yüzde 78.4'ten yüzde 76.8'e geriledi.
 

Taşıt kapasite kullanımı azalmaya devam ediyor

Krizin en çok vurduğu sektörlerden motorlu araçlarda gerileme teşviğe rağmen sürdü. Taşıt araçları ve karoseri imalatı geçen yılki yüzde 77.1'deki seviyesinden, yüzde 69.2'ye geriledi. Ancak gerileme geçen ayın altında gerçekleşti. Haziran ayında taşıt araçları ve karoser imalatı geçen yılın aynı dönemine göre 19.1 puan düşerek, 70.3'e inmişti. Temmuz ayında diğer ulaşım araçları imalatı ise yüzde geçen yılki yüzde 85.7'lik seviyesinden yüzde 79.1'e indi.
 

22 sektörden yalnızca üçünde artış var

Yıllık bazda bakıldığında Temmuz itibariyle 22 sektör içinde kapasite kullanımında artış yaşayan yalnızca üç sektör oldu. Büro makinelerinde yüzde 38.6'dan yüzde 43.6'ya, radyo, TV, haberleşme cihazlarında yüzde 81.1'den yüzde 90.3'e yükseliş görüldü. Aynı dönemde. basım yayım araçları imalatı ise geçen yılki yüzde 73.3'lük seviyesinden, yüzde 73.9'a çıktı.
 

Düşüşte en önemli etken iç pazardaki talep yetersizliği

Temmuz ayında, iç pazarda talep yetersizliği, işyerlerinin tam kapasite ile çalışmamasının en önemli nedeni oldu. İç pazarda talep yetersizliği yüzde 53.3 ve dış pazarda talep yetersizliği yüzde 28.8 oranında etkili oldu. Mali imkansızlıklar yüzde 3.5, yerli mallarda hammadde yetersizliği yüzde 3.5 ve İthal mallarda hammadde yetersizliği yüzde 1.9, işçilerle ilgili meseleler ise yüzde 1.4 oranında etkili oldu.
 

Gelecek ay beklentileri düşük

Üretim miktarı, Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0.5 artarken, Ağustos ayında üretim miktarının yüzde 1.7 azalacağı tahmin ediliyor. Temmuz ayı satış miktarı ise yüzde 1.4 azalırken, Ağustos ayında beklenti yüzde 1.2 artacağı yönünde. Temmuz ayı satış fiyatları bir önceki aya göre değişmezken, Ağustos ayında yüzde 0.6 artış yaşanacağı bekleniyor. Temmuz ayı hammadde fiyatları ise yüzde 0.1 artarken, Ağustos ayında da yüzde 0.9 artacağı beklentisi hakim.