İSTERSENİZ, duruma ve konuya göre “alaturkalılığın alafrangası” da diyebilirsiniz. Şurası kesin ki, çağdaş, modern ya da “Avrupai” diyerek başladığımız her işe çoğu zaman biraz alaturkalık bulaşır. Ya da ara sıra tam tersi olur ve eski usül, rastgele, düzensiz davrandığımız bir konu birdenbire asrileşiverir.

Bize özgü bir kültürün özelliklerinden biridir bu. Genellikle, işin ya da konunun başına geçen kişinin kimliğine, karakterine ve yeteneklerine göre değişen bir özellik. Ne var ki, henüz tam yerleşmemiş, yerine tam oturmamış bir kültürde zaman zaman bu değişkenliğin yararını görüp sevindiğimiz ya da zararını çekip kızdığımız da olur. Bu nedenle, bir kültürden öbürüne geçmekte ya da geçtiğimize pişman olup geri dönmekte yavaşızdır. Bunun çok kötü ya da pek hayırlı olup olmadığından da hiç emin değiliz.

Örnekler saymakla bitmez.\t\tDaha geçen gün Cumhuriyetin yıldönümünün halk bayramıyla kutlanmasını yasaklama kararı tam bir Alman disiplini, tutarlılığı, tamlığı ve eksiksizliğiyle uygulamaya konsaydı, devlet organları ve bürokrasinin çeşitli dalları arasında kusursuz bir bütünlük ısrarla sürdürülseydi neler olurdu? Belki, tıkır tıkır işleyen bir yönetim mekanizmasını ortaya koymuş, yasaklara kesinlikle uyan uygar toplum görüntüsü çizmiş bir ulus olmakla övünür; çatışmasız gazsız copsuz bir bayram geçirmiş olmanın huzurunu yaşardık. Ama, “tam Nazi Almanyasına benzedik ya da benzediniz” dendiğinde ne yapardık? Olayda bazılarınca kusur diye sayılanlar, Başbakan’la, Devlet Başkanı arasında değişik havaların çalınması, bazı gözlemcilere göre polisin görevini eksik yapması, sivil toplum örgütü denenler arasında eşgüdüm eksikliği bir büyük çatışma faciasını önlemiş sayılmaz mı?

Ne var ki, yüz yılını tamamlamaya yaklaşmış bir Türkiye Cumhuriyeti’nde kültürleri birbirine daha çok yakınlaştırmanın, dili “belki, çok şükür, Allah’tan, şansımız varmış” gibi sözlerden artık biraz arındırıp dil ile akıl ve bilim arasında daha sağlam bir bağlantı kurmanın zamanı da gelmiş değil midir?