Sayın Büyükelçi,

Bu mektup için bilgisayar başına oturmadan önce tereddüt ettim. Gazete sayfalarından şimdiye kadar hiçbir büyükelçiye seslenmemiştim ama Fransa ile ilişkilerde kritik bir dönüm noktasında olabileceğimiz düşüncesi, bazı konuları yeniden birlikte gözden geçirmek amacıyla beni bu satırları yazmaya yöneltti.

Sayın Büyükelçi, ilişkilerimiz öyle büyük bir irtifa kaybı yaşadı ki; “14 Temmuz” kutlamaları için dahi artık “Palais de France”ın önünden geçmek istemez hale gelmiştik. Türkiye-Fransa ilişkilerine önem veren çok sayıda “Frankofon aydın” bile Fransız büyükelçiliğinden ayaklarını kesmişti. Eminim en çok bunun siz farkındasınızdır.

Önümüzdeki “14 Temmuz”un, bizzat sizin ilişkilerde esen “ılık meltem” sözleriyle ifade ettiğiniz yeni dönem ruhuna uygun şekilde kutlanması dostane temennimdir.

Ancak yeni dönemin “yeni bir ruhla” şekillendirilebilmesi için geçmişin, kısa da olsa, hasar tespitini yaparak söze girmeliyiz.

Sarkozy’nin diplomatik gelenekleri çiğneyen düşmanca politikaları, üzerimizde bir günden diğerine unutulmayacak izler bıraktı. Fransa’ya olan güveni sarstı ve derin bir “inandırıcılık problemi” yarattı.

Dün dünle gitti

Sabık Fransa cumhurbaşkanının ayrıca Türkiye-Avrupa ilişkilerini sabote etmek için verdiği özel mesai sade; Türkiye’yi, Fransa’ya yabancılaştırmakla kalmadı tüm Avrupa’dan uzaklaştırdı. Sizin de yakından takip etmiş olacağınız gibi, “AB üyeliğine verilen destek” müzakerelerin açıldığı 2005 tarihinden bu yana -rekor düzeylerdeki- “yüzde 80” oranından çok gerilere düştü.

Bu durum, Avrupa’nın Türkiye üzerinde “soft power” denilen “yumuşak gücünü” yitirmesine yol açtı.

Türkler üzerinde “AB etkisinin” dolayısıyla eskisi gibi telaffuz edildiği anda iştah açan bir havuç etkisi yaratmasını beklemek pek gerçekçi değil.

Utku Çakırözer’in köşesinde dün okuduğumuz gibi; “Fransa’daki yeni yönetimin Türkiye’nin AB üyeliğine olumlu bakması”, bu konudaki “mevcut olumsuz atmosferi değiştirmek istemesi”, “Fransa’nın tutumunun bundan sonra Türkiye’nin lehinde olacak olması” iyi şeyler.

Ancak aynı zamanda; “Fransa’nın resmi görüşü bundan sonra Sarkozy öncesindeki Chirac dönemi kararlarına dönecektir” şeklinde bir cümleniz dikkat çekiyor.

Bunun Türkiye-AB ilişkileri için umut vaat eden bir milat olabileceğine dair kuşkularım var...

Türkiye’nin AB üyeliği için “referandum” yapılması gerekliliği şartını Chirac getirmişti. Başka adaylara uygulanmayan bu koşulu Chirac, Türkiye’ye dayatabilmek için Fransa’da kanunları değiştirmiş; bu yeni engelin Türkiye’nin adaylığını yokuşa sürmekle eşanlama geldiği, tüm uzmanlarca kabul edilmişti.

AB üyeliği babında bu nedenle size “Sarkozy değil Chirac verelim!” demek; bizdeki yaygın deyişle “ölümü gösterip sıtmaya razı etmek!” oluyor.

Türkiye-AB ilişkilerinde “yeni bir sayfa” açmaktan söz edilecekse artık başka şeyler söylemek lazım Sayın Büyükelçi.

Siz de bilirsiniz Mevlana’nın ünlü sözüdür: “Dün dünle gitti cancağızım, bugün yeni şeyler söylemek lazım!” Aynı fikri “Aynı nehirde iki kez yıkanılmaz!” özdeyişiyle de ifade edebiliriz.

Ne Türkiye ne Avrupa, Chirac’ın bıraktığı yerde Sayın Büyükelçi…

Bildik, tanıdık, bayat… AB söylemlerine hiçbir şey olmamış ve yaşanmamış gibi kalınan yerden dönüp devam edemeyiz…

Beş yıl öncesinden devam edelim derseniz bu yalnız “statüko ante”ye dönüş olur ki 2012 Türkiyesi’nde hiçbir heyecan yaratmaz.

İtibar tesisi ‘değerlerle’ olur

Ankara ile muhtemelen. aranızı düzeltip ekonomik ilişkileri tekrar rayına sokabilirsiniz.

Avrupa’nın yaşadığı ağır kriz şartlarında şüphesiz ki bu sizin için önemlidir.

Öncelik taşıyan “iki dosyadan biri olduğunu söylediğiniz” Ermeni dosyasında keza Dışişleri Bakanı Davutoğlu’nun Paris yolunda ucunu çıtlattığı “açılımlarla” ilerleme kaydedebilirsiniz. Ancak Türk halkının “kalbini ve beynini” -diğer deyişle Fransa’nın itibarının “yeniden tesisini”- eski ezberleri bozmadan kazanamazsınız.

İtibar ve güvenilirlik, bugünün dünyasında ne denli önemli? Onu siz ölçün. Ama kendi hesabıma bu değerlerin ben Fransa gibi bir ülke için hâlâ önem taşıdığını düşünmek istiyorum.

Yeni cumhurbaşkanınız seçildiğinde karşımızda yeni bir Fransa göreceğimize dair içimde bir umut ışığı belirmişti.

Hollande’ın cumhurbaşkanı olur olmaz yaptığı ilk konuşmada “Ben laikliği savunacağım ve ırkçılıkla mücadele edeceğim. Fransa tüm halklara saygı gösterecek, özgürlükler ve ezilenlerin onurunu, kadın haklarını hep koruyacak” şeklindeki sözleri; çok ülkeye olduğu gibi geçmişte Türkiye Cumhuriyeti’ne de ışık tutmuş olan “değerler Fransası” ile yeniden buluşabileceğimiz düşüncesini uyandırmıştı.

Çakırözer’in köşesinde yer alan mesajlarınızda, önümüzdeki “yeni dönemi” tanımlarken “Türkiye’nin demokrasisi, özgürlükleri en önemli mesele olacaktır” şeklinde bir ifade kullanıyorsunuz. Hollande’ın yeni başlangıç çizgisi paralelinde olan bu tespit ilgimi çekti...

Türkiye ile ilişkilerdeki aslan payı; iş dünyasının ihalelerine değil; umarım gerçekten de “demokrasi ve özgürlük” değerlerine biçilen öneme ve değere ayrılır. Verdiğiniz mesajlarda en vurucu olduğunu düşündüğüm bu sözlerinizin güçlü şekilde hayata geçmesi temennisiyle...

Saygılarımla.