Birkaç yıl önceydi, Cüneyt Türel, Cuma masasına uğradığında, “Artık tiyatro da şiir gibi oldu, apartman katlarında, sınırlı sayıda izleyiciye yapılan saf bir sanata döndü” demişti.

Yalnızca aralık ayı programında on üç ayrı oyunun sergilendiği Maya Sahnesi de böylesi tiyatro mekânlarından biri.

80. doğum yılı nedeniyle Cemal Süreya şiirlerinden Atilla Birkiye’nin uyarladığı “Üstü Kalsın”ı da burada izledim.

Tiyatro Gerçek tarafından sahnelenen oyunda Hakan Gerçek ve Tilbe Salim oynuyorlar.

Genellikle zor olur, şiirlerden bir sahne yapıtı oluşturmak. Şiir diliyle sahne dilini buluşturup bütünlüklü bir yapı oluşturabilmek.

Ama bu kez olmuş. Tiyatroya gittiğinizde yalnızca şiir dinlemiyorsunuz. Gerek metnin kurgusu, gerek sahnelenişiyle içinde trajik unsurlar barındıran sağlam bir sahne yapıtı karşılıyor sizi.

Cemal Süreya’nın ironi ve erotizmle bulanıp şiirlerine sinmiş yaşamöyküsü aslında başlı başına trajik bir öykü. Daha altı yaşında ailesiyle birlikte Erzincan’dan Bilecik’e zorunlu sürgün, küçük yaşta kaybedilen anne ve baba, türlü zorluklar içinde geçen okul yıllarından sonra şiirle yeniden doğuş. Neredeyse bütün hayatı boyunca yaşadıklarına inanamama durumu. Bu inanılmaza baka baka ortaya çıkmış benzersiz, gerçek bir ironi.

Tanrım siz şu uzun Anadolu’yu

Çocukluk günlerinizde mi yarattınız? (...)

Afyon garındaki küçük kızı anımsa, hani,

Trene binerken pabuçlarını çıkarmıştı;

Varto depremini düşün, yardım olarak Batı’dan

Gönderilmiş bir kutu süttozunu ve sutyeni.

Adam süttozuyla evinin duvarlarını badana etmişti,

Karısıysa saklamıştı ne olduğunu bilmediği sutyeni,

Kulaklık olarak kullanmayı düşünüyordu onu kışın;

Tanrım, gerçekten çocukluk günlerinizde mi?..

***

Şiir yazmak bir oyunsa, şiiri sahneye taşımak da oyun içinde ikinci bir oyun değil mi?

Oyun üzerine oyun kurmak zor ve tehlikeli bir iştir. İlk oyunun oyuncularını yeni oyuna çekebilmek gerekir öncelikle.

Başka bir sesten bir şiiri dinlemenin çoğu zaman güzel gelmemesi, okuyucunun sesiyle görünür kıldığı bu ikinci oyunu yeterince iyi oynayamamasındandır. Başka bir seste kendi sesimizi ya da bize kendi sesimizden daha güzel gelecek bir sesi bulmak zordur ne de olsa... Teknik şeyler sadece bir ayrıntı olarak kalır bu noktada. Çok başarılı bulduğumuz bir ikili oyuna “güzel” diyemeyebiliriz bu yüzden.

“Üstü Kalsın”, bir masa, iki sandalye, bir bavul ve iki oyuncuyla öyle güzel oynanmış bir oyun ki, içinizde patlayan çiçeklerle kalakalıyorsunuz oyun sonunda. Bu kadarcık mı, diyorsunuz. Biraz daha oynasak olmaz mı?

Ne çok şey doluyor içinize ve Hakan Gerçek, Cemal Süreya’ya bürünmüş gözleriyle bakıp “Üstü kalsın” diyor size.

\n\n