Avrupa’da pek çok sivil toplum örgütünün imzaladığı Avrupa Gıda Deklarasyonu, Avrupa’da gıda egemenliğine doğru bir değişim için geniş bir hareket yaratma çabasının ilk adımı olarak görülüyor. Deklarasyon metninde Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikaları’na dikkat çekiliyor.

Bilindiği üzere Ortak Tarım Politikaları yarım yüzyıldan beri doğal kaynakların sürdürülemez bir biçimde tüketilmesine ve fosil yakıt kullanımına dayalı sanayileşmiş bir gıda sistemine neden oldu. Bu durum aynı zamanda iklim değişikliğine ve biyoçeşitliliğin kaybolmasına da katkıda bulunuyor. Mevcut tarım politikaları özellikle Avrupa’da sağlıksız beslenmenin yaygınlaşmasına, sağlıksız gıda sisteminin oluşmasına da neden olmakta. Tarımda ulusaşırı gıda ve tarım şirketlerinin endüstriyel üretim modeliyle tarımı şirketleştirmeleri ve köylüleri, çiftçileri tasfiye etmeleri sürdürülebilir aile tarımını azaltıp yerel gıda kültürünün maalesef daha da gerilemesine neden oldu. Bu sebeple günümüzdeki gıda sistemi, yağ ve kaloriyi yüksek, sebze, meyve ve tahılları ise en düşük miktarda içeren beslenme biçimlerini destekliyor.

Geleceğe bakarsak durumun pek de iç açıcı olmadığını görmek zor değil. İklim değişikliği, doğal kaynakların tahribatı, biyoçeşitlilikteki kayıplar, artan enerji fiyatları gıda üretimini her geçen gün daha da zora sokuyor. Diğer taraftan hızla artan dünya nüfusu, kimi ülkelerde açlığa, sefalete sebep olurken kimi ülkelerde de aşırı ve yanlış beslenmeden kaynaklanan obezite gibi hastalıklar insanlığı tehdit ediyor. Bu sebeple Avrupa Parlamentosu Tarım Konseyi’nde tartışılan Ortak Tarım Politikaları’nın 2013 yılından sonraki geleceği yalnızca AB ülkelerinin değil tüm ülkelerin ortak sorunu ve kaygısıdır.

Bu bağlamda oluşturulacak yeni Ortak Tarım Politikaları, adil, kapsayıcı, şeffaf ve sürdürülebilir bir gıda sisteminin gelişmesine katkıda bulunarak yaşanılan sorunlara çare olmalıdır.

İnsanlığın geleceğini yakından ilgilendiren gıda ve tarım konusuna ancak farklı politikalar uygulanarak çözüm getirilebilir inancıyla yayımlanan Avrupa Gıda Deklarasyonu, “İnsanların tümü sağlıklı, güvenli ve besleyici yiyeceğe ulaşabilmelidir. Üretim, dağıtım, pişirme ve yeme şekillerimiz Avrupa’nın kültürel çeşitliliğini desteklemeli, eşitliği sağlayacak bir sürekliliği ve sürdürülebilirliği olmalıdır. Ayrıca Avrupa Birliği, halkların gıda arzında sürdürülebilir aile tarımının çok önemli rolünü tanımalı ve desteklemelidir. Bütün insanların, sağlıklı, güvenli ve besleyici gıdaya ulaşımı temel insan hakkı olmalıdır” görüşünü savunuyor.

Türkiye’deki pek çok gıda ve çiftçi örgütünün de onayladığı deklarasyon bireysel olarak da imzalanabiliyor. Bunun için www.ipetitions.com/petition/eucap internet sayfası oluşturulmuş. Ayrıca deklarasyonun gıda egemenliği için belirlediği 12 maddeyi de internet üzerinden okumayı ihmal etmeyin.

Avrupa Birliği’ne katılmak isteyen Türkiye, Avrupa’da yaşanan her gelişmeyi çok tabii olarak yakından takip etmelidir. Tarım ve gıda alanından bakılacak olursa diğer alanlarda olduğu gibi bu alanda da maalesef tutarsız ve günlük politikalar izlendiğine şahit oluyoruz.

Bu yüzden ülkemizin Ortak Tarım Politikaları’na uyum sürecinde önce 5179 sayılı gıda yasasının yerine hazırlanan yeni yasa, AB’nin 2013’e hazırlık çalışmalarını da örnek alan politika üstü bir anlayışla Avrupa normlarına uygun hazırlanmalı, yürürlüğe sokularak ileri adım atılmalıdır.