Turhan Selçuk'u kaybettik

“Abdülcanbaz” karakterinin yaratıcısı, Cumhuriyet gazetesi çizeri Turhan Selçuk, karın atar damarının yırtılması sonucu gelişen multi organ yetmezliği nedeniyle tedavi gördüğü Maslak Acıbadem Hastanesi’nde yaşamını yitirdi.

Cumhuriyet'te "Söz Çizginin" köşesinde okurlarıyla buluşan 'Abdülcanbaz' karakterini yaratıcısı, çizerlerin duayeni Turhan Selçuk, Cumhuriyet Gazetesi İmtiyaz sahibi ve başyazarı İlhan Selçuk'un ağabeyiydi. 

Selçuk için ilk tören cumartesi günü saat 14.00’te gazetenin Şişli’deki Merkez binası bahçesinde gerçekleştirilecek. Turhan Selçuk, 14 Mart Pazar günü, vasiyeti üzerine Nevşehir Hacıbektaş’a götürülerek, saat 12.00’de düzenlenecek töreninin ardından toprağa verilecek.

Selçuk'un doktorunun açıklamaları

Turhan Selçuk’un ölüm nedenine ilişkin Acıbadem Maslak Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Yaman Tekant ile Kalp ve Damar Cerrahisi uzmanı Doç. Dr. Erdal Aslım, hastane önünde ortak bir açıklama yaptı. Açıklamada şöyle denildi:

“07.03.2010 tarihinde saat 11.00’de hastanemiz acil servisine kan kaybına bağlı şok tablosunda ambulansla getirilen, Sayın Turhan Selçuk’un yapılan muayene ve tetkkiklerinde abdominal aort anevrizmasnın, karın içine serbest olarak yırtıldığı görülmüştür. Kalp damar cerrahisi ve Girişimsel Radyoloji ekiplerince acil olarak yapılan endovasküler stent uygulamasını takiben, oluşabilecek multi organ yetersizliklerinin tedavisi için yoğun bakım servisine alınmıştır. 08-03-2010’da sızıntı şeklinde devam eden kanama nedeniyle ameliyata alınarak kanama durdurulmuştur. Sayın Selçuk yoğun bakım servisinde devam ettirilen multi organ yetersizliği tedavisi ve tüm yaşamsal desteklere rağmen 11.03 2010 tarihinde saat 01.30’da hayatını kaybetmiştir. Kendisine Allah’tan rahmet, kederli ailesi, basın camiası ve sevenlerine başsağlığı dileriz.”

Basın mensuplarıın sorularını da yanıtlayan Doç. Aslım, yırtılmanın nedeni şöyle açıkladı: “Nedeni tam olarak bilinmiyor ama en büyük nedeni damar sertliğidir. Bu durumda kalpten çıkan ve vücudu besleyen aort damarının genişlemesine neden olur. Damar genişliği belli bir çapı geçince yırtılabilir ve karın içinde de yoğun kanamaya neden olduğu için hastalar kaybedilebilir”

Hacıbektaş tören için hazırlanıyor

Turhan Selçuk'un vasiyeti üzerine, toprağa verileceği Hacıbektaş ilçesinde mezarı hazırlandı. Turhan Selçuk'un cenazesi, Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde Mahsuni Şerif'in mezarı ile Aşık Veysel, Pir Sultan Abdal ve Yunus Emre'nin heykellerinin bulunduğu Çilehane bölgesinde defnedilecek.
 
Hacıbektaş Belediye Başkanı Ali Rıza Selmanpakoğlu, şunları kaydetti: ''Turhan Selçuk, 2005 yılında bana 'Burada benim yerimi de hazırlıyor musunuz' dediğinde şaka olarak algılamıştım. Sonra ise İlhan Selçuk birkaç kez bana 'Yerimi hazırlıyor musunuz' diye sorduğunda ona 'Sizin vasiyet ettiğinizi söylesek yanlış olur. Ayrıca sanki o günler yakınmış gibi bir düşünce de oluşur. Siz resmen başvurun veya toplum huzurunda bunu ifade edin' dedim. 2007 yılının 17 Ağustos günü Hacıbektaş Veli Anma etkinliklerinde İlhan Selçuk konferans verirken salon tıklım tıklım doluydu ve Selçuk konferansın bir bölümünde 'Bizi Hacıbektaş'a gömün' deyip ailece kendisini ve Turan Selçuk'u da kastederek burada resmen halkın huzurunda vasiyet etmişti. Daha sonra da Turan Selçuk resmi vasiyetini yaptı. Bunun üzerine Hacıbektaş Belediyesi olarak Çilehane bölgesinde mezarlığın bitişiğinde özel yer hazırladık, buraya Türkiye'nin her alanda yetişmiş, dünyaya mal olmuş kişilerinin defnedilmesi için meclis kararı aldık. İlhan Selçuk ve Turhan Selçuk da bunlardan biriydi. Nazım Hikmet'in mezarı da getirilirse Turhan Selçuk'un mezarının bulunduğu yere konulması için ilgili bakanlıklara ve TBMM'ye talepte bulunmuştuk.''

Aynı bölgede bir de İnsanlık Müzesi yapacaklarını belirten Selmanpakoğlu, burada Selçuk'un karikatürlerinden oluşan bir bölümün de yer alacağını bildirdi. Selmanpakoğlu, 2005 yılında Turhan Selçuk'u Hacıbektaş'a davet ettiğinde kendisinin büyük bir ilgi duyarak kabul ettiğini anımsatarak, ''Burada Turan Selçuk adına Hacıbektaş etkinliklerinde sergi düzenledik. O sergiye bizzat gelip katıldı. Daha sonra sergideki 35 karikatürünü bize hediye etti. Onları aldıktan sonra burada yapacağımız İnsanlık Müzesi'nin bir bölümünün Turan Selçuk'un karikatürlerinden oluşacağını söyledim'' diye konuştu.

14 Mart'ta, Hacıbektaş Belediyesi'nin önündeki Cumhuriyet Meydanı'nda Hacıbektaş halkı ve sevenlerinin huzurunda tören yapacaklarını ifade eden Selmanpakoğlu, kendilerinin Hacıbektaş ilçesini her yerde bilim ve kültür merkezi olarak ilan ettiklerini, bu nedenle Selçuk üzerinde çok büyük bir ilgi odağı oluştuğunu ve Turhan Selçuk'un bu yüzden Hacıbektaş'ta defnedilmek istediğini söyledi.

FOTO GALERİ İÇİN TIKLAYINIZ

Turhan Selçuk kimdir?

Türk mizahının önde gelen isimlerinden, duayen karikatürist Turhan Selçuk 1922'de Milas'ta doğdu. İlk karikatürleri Adana'daki ortaöğrenimi sırasında aynı yerde çıkan Türk Sözü gazetesi ile İstanbul'da Kırmızı Beyaz ve Şut spor dergilerinde yayımlandı (1941). 1943'te Akbaba'nın kadrosuna girdi, 1948'de Tasvir'de karikatürcü ve ressam olarak çalıştı; Refik Halit Karay'ın çıkardığı Aydede'nin baş çizeri oldu. Kardeşi İlhan Selçuk'la birlikte 41 Buçuk (1952), Dolmuş (1956) mizah dergilerini çıkardı. 1949'da, dünyada Steinberg'in öncülüğüyle başlayan modern karikatür anlayışına yöneldi. Yeni İstanbul gazetesindeki yazılarında "grafik mizah"ın karikatürün evrensel anlatımı olduğunu savundu; çalışmalarını bu yönde sürdürmeye başladı.

Yeni İstanbul, Yeni Gazete, Akşam, Milliyet, Cumhuriyet gazetelerinde ve Akis, Yön, Devrim, Toplum, vb. dergilerde çizdi. 1957'de Milliyet'te çizmeye başladığı Abdülcanbaz dizisi büyük ilgi gördü. Tiyatroya ve sinemaya uyarlanan bu çizgi romanın bir deseni 1991'de PTT tarafından pul olarak basıldı. 1969'da iki arkadaşıyla Karikatürcüler Derneği'ni kuran Turhan Selçuk 1973'te Sanatçılar Birliği tarafından "Halkın Sanatçısı", 1983'te Gazeteciler Cemiyeti tarafından "Yılın Karikatürcüsü" seçildi. 1997 yılında da ''Cumhurbaşkanlığı Büyük Sanat Ödülü''nü alan Selçuk'un, 1992 yılında Dışişleri Bakanlığı'nın önerisi üzerine hazırladığı ''İnsan Hakları'' konulu sergisi Avrupa Konseyinin önerisiyle ilk kez Strasbourg'da açıldı ve 1997'ye kadar Avrupa'nın çeşitli kentlerinde ve Güney Afrika'da izlenime sunuldu.

1997'ye kadar Avrupa'nın çeşitli kentlerinde ve Güney Afrika'da dolaştı. "Barış ve Kitap" konulu karikatürü 1992'de Avrupa Konseyi'nin başlattığı kitap okuma kampanyası boyunca bütün afiş ve dokümanlarda logo olarak kullanıldı. Sanatçı, çalışmalarını Turhan Selçuk Karikatür Albümü (1954), 140 Karikatür (1959), Turhan 62 (1962), Hiyeroglif (1964), Hal ve Gidiş Sıfır (1969), Söz Çizginin (1979) adlı albümlerinde topladı. Türkiye ve Avrupa'da bir çok müzede karikatürleri sergilendi.

Milliyet gazetesinin ardından Cumhuriyet gazetesinde çizen Turhan Selçuk 88 yaşındaydı.

Turhan Selçuk Karikatürlü Evi Nisan'da açılıyor

Cumhuriyet gazetesi çizeri ve Türk karikatürünün önde gelen isimlerinden Turhan Selçuk’un adı, dünyaya geldiği Milas’ta açılacak karikatür evinde yaşatılacak. Nisan ayında açılması planlanan “Turhan Selçuk Karikatürlü Evi” için ilçedeki tarihi Hacı Ali Konağı restore edildi.

Gazete çizerlerinden Kamil Masaracı’nın girişimleri ve Milas Belediyesi’nin katkıları ile açılmasına karar verilen Karikatürlü Ev iki bölümden oluşacak. Tarihi konağın giriş bölümü tamamen Turhan Selçuk’a ayrıldı. Burada Turhan Selçuk karikatürleri ve sanatçıya ait eşyaların sergilenecek. Karikatürlü evi ziyaret edenler, Turhan Selçuk’un sanat yaşamını anlatan belgeselleri de izleme imkanı bulabilecek. Diğer bölüm de çocuklar ve gençler için karikatür atölyesi olarak hizmet verecek. Kurslarla sanata ilgi ve yeteneği olan çocuklarıa kendilerini geliştirmelerine imkanı sunulacak olan bu bölümde ulusal ve uluslarası peryodik sergiler de açılacak. Turhan Selçuk Karikatürlü Evi, karikatür ustalarının çocuk ve gençlerle biraraya gelip deneyimlerini aktaracağı çeşitli etkinliklere de ev sahipliği yapacak. Aynı konağın üst katı da ressam Turan Erol adına resim galerisi olarak düzenlenecek.

Milas Belediye Başkanı Muhammet Tokat, “Cumhuriyet Gazetesi’nin değerli yazarı ve tarihi kentler birliği danışma kurulu üyesi Oktay Ekinci ve Cumhuriyet Gazetesi karikatüristi Kamil Masaracı ile ilçemizin kültürel gelişimi için bağlantı içerisindeydik. Masaracı ile Milaslı iki değerli sanatçımız Turan Selçuk ve Turan Erol adıyla Hacı Ali Ağa konağımızın bir bölümünü karikatür sergi ve kurs, bir bölümünü de resim müzesi olarak düzenlemeyi düşünüyoruz. Umuyoruz ki Nisan ayı içerisinde karikatür evimizi açacağız. Karikatür evinin oluşumu, devamlılığı ve işlevselliği konusunda çalışmalarımız sürecek” dedi.



50. sanat yılı

Turhan Selçuk, 1992’de on üçüncü kişisel sergisiyle 50. sanat yılını kutladı. “İnsan Hakları” adını taşıyan bir karikatür sergisi, Avrupa’nın birçok büyük kentinde açıldı. İstanbul Gazeteciler Cemiyeti’nin Gazetecilik Başarı Armağanı Yarışması’nda 1955’te Birincilik Ödülü’nü, 1983, 1986, 1987, 1989 ve 1990’da Başarı Ödüllerini; İtalya’da Uluslararası Bordighera Karikatür Yarışması’nda 1956’da Altın Palmiye ile Aero Club Gümüş Kupası’nı, 1962’de Gümüş Hurma’yı aldı. Selçuk 1970’te İtalya’da Ippocampo-Vasto Karikatür Festivali’nde Ippo Campo Ödülü’ne, 1971’de Türkiye Sanatçılar Birliği’nin Halkın Sanatçısı Ödülü’ne ve 1975’te İtalya’da Vercelli Karikatür Bienali’nde Gümüş Kupa’ya layık görüldü.

Yapıtları ABD, Kanada, İtalya, Bulgaristan, İsviçre ve Polonya’da karikatür müzelerine alındı. 1992’de Sıvas Cumhuriyet Üniversitesi’nin Onursal Bilim Doktoru unvanına, 1997 yılında da Anadolu Üniversitesi Fahri Doktora unvanına layık görüldü.

TURHAN SELÇUK'UN SON ÇİZGİSİ/ SÖZ ÇİZGİNİN

TURHAN SELÇUK'UN ÇİZGİLERİ

"ONUN ÇİZGİSİ UYARIRDI"

"GÖRDÜĞÜMÜZ RÜYANIN BİRBİRİNE BENZEMESİ DOĞALDI"

YAŞAR KEMAL'İN KALEMİNDEN TURHAN SELÇUK

CEMAL SÜREYA TURHAN SELÇUK'U ANLATTI

SELÇUK'UN GÖRÜŞLERİ, AÇIKLAMALARI VE SÖYLEŞİLERİ