Yüzlerce yıllık tarihe sahip 'Edirne kırmızısı' için hasat zamanı

Geçmişi Osmanlı dönemine dayanan ve Trakya Üniversitesi tarafından uzun süredir devam eden çalışmalarla yeniden gün yüzüne çıkarılan, kırmızının en güzel hali olarak bilinen ve Avrupalı casusların peşinden koştuğu 'Edirne Kırmızısı' renginin üretiminde kullanılan kök boya bitkisinin hasadı yapıldı.

Formülü 17’inci yüzyılda casuslukla Avrupa’ya aktarılan Edirne kırmızısı doğduğu kente geri döndü. Rengin üretiminde kullanılan kök boya bitkisi 'Rubia tinctorum' bitkisinin Edirne topraklarında yetiştirilerek çoğaltılması için yapılan çalışmalar sonuç verdi. Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün Karaağaç'taki tıbbi aromatik ve boya bitkileri bahçesinde bu yıl üçüncü kez Edirne Kırmızı Kök Boyası hasadı ve kumaş boyama etkinliği yapıldı.

Edirne kırmızısının efsane bir renk olduğunu ve uğruna casusluklar yapıldığı, formülünü bulunmak için insanların kaçırıldığını söyleyen Edirne Vali Yardımcısı Turgut Subaşı, son yıllarda özellikle üniversitenin 3-4 yıl önceki araştırmasıyla birlikte bu alanda yapılan pilot çalışmalarla rengin tekrar insanlığa, kullananlara kazandırılması için emek verildiğini ve büyük bir başarı sağlandığını ifade etti. Edirne kırmızısı ile sadece bir kök bitkisi üretimi yapılmadığını belirten Subaşı, aynı zamanda endüstride, sanayide, tarımda birçok sektöre doğrudan ve dolayların katkıları da olacağını söyledi.

Çalışma konularından birisinin de tıbbi aromatik ve boya bitkileri olduğunu söyleyen Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek, hasat yapılan alanda tek ve çok yıllık olmak üzere 60 civarı bitki bulunduğunu aktardı. Bu boya bitkilerinin en önemlilerinden birisinin Edirne Kırmızısının elde edildiği Rubia kök boya bitkisi olduğuna değinen Tülek, Edirne Kırmızısının doğal bir boya ve Osmanlı mirası olduğunu söyledi. Çalıştıkları bu ürün gruplarında model olarak görev almayı ve üreticilere teknik destek sağlamayı amaçladıklarını dile getiren Tülek, yürütülen çalışmalar çerçevesinde bazı üreticiler tarafından kök boya bitkisinin üretimine başlandığını belirtti.

2017 yılından beri Edirne kırmızısının şehrin kültürüne kazandırılması için yoğun çalışmalar yürüttüklerini söyleyen Trakya Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Tan, Edirne Kırmızısı ve Edirne Gülü Uygulama Araştırma Merkezi kurulması başvurusunun YÖK tarafından kabul edilmesinin de son derece sevindirici olduğunu belirtti.

Konuşmaların ardından Edirne kırmızısı renginin elde edildiği bitkinin (rubia tinctorum) hasadı yapıldı. Kazanlarda kaynatılan kök bitkinin içine iplik ve kumaş atıldı. Muhteşem renge bürünen kumaşlar ve iplikler hayranlıkla izlendi.

Doğduğu topraklara yeniden getirilen rengin popülerliğini artırmak için çalışmaların devam edeceği belirtildi.