Uzmanlar uyarıyor: 'İşlevsel donma' nedir?
Uzmanlar, işlevsel donma modunda yaşayan insanların sayısının arttığına dikkat çekiyor. Belirtileri fark etmek zor olsa da, bu durumu aşmak bazı adımlarla mümkün.
cumhuriyet.com.trBazen alarmınız çaldığında yatağa geri dönmek istemenize rağmen tek yapabileceğiniz günü en iyi şekilde atlatmak olur.
Biz insanlar içimizde fırtınalar koparken bile sakin görünebilme yeteneğine sahibiz - ve uzmanlar bu durumu mükemmel şekilde tanımlayan bir terim buldu.
Travmatik bir durumda savaş, kaç, don veya boyun eğ tepkilerini hepimiz duymuşuzdur, ancak bu duygular nihayetinde geçer... bazı insanlar ise 'donma' zihniyetinde sıkışıp kalır.
'İŞLEVSEL DONMA' NEYE BENZİYOR?
Birinin işlevsel donma modunda olduğunu anlamak zordur çünkü genellikle diğer insanlara oldukça sakin görünür ve günlük görevlerini sorunsuz bir şekilde tamamlarlar. Bu yüzden bu duygu 'işlevsel donma modu' olarak adlandırılmıştır.
Bu durumu yaşayanlar, Counselling Directory'ye göre hem 'yorgun hem de uyarılmış' hissettiklerini tanımlamışlardır; bu da hem yüksek düzeyde anksiyete hem de bir şeyler yapma isteksizliği anlamına gelir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
İşlevsel donma modunda olduğunuzu gösteren işaretler arasında sürekli düşük seviyede anksiyete, kendinizi izole etme isteği, kendinize bakma motivasyonunun eksikliği, erteleme, yorgunluk ve duygularınızdan ve dünyadan kopuk hissetmek bulunur. Belirtileri fark etmek zor olsa da, beyninizin kendini korumak için 'donma' moduna geçtiğini fark etmeye çalışın.
"The Secret Language of the Body" (Bedenin saklı dili) kitabının yazarı Jennifer Mann'e göre, bu zihniyetten çıkmak mümkün ancak ilk adım onu anlamaktır. Stylist'e konuşan Mann, "Sinir sistemimiz modern hayatın hızlı temposuna ayak uyduracak şekilde evrimleşmediği için, beynimiz bu bilgi selini bir tehdit olarak algılayabilir ve koruyucu bir önlem olarak kapanabilir" dedi.
İşlevsel donma modunda sıkışıp kaldıysanız, kendinizi çözmek için bu pratik ipuçlarını deneyebilirsiniz:
MIRILDANMAK
Yakalanmış bir melodiyi mırıldanmanın basit zevklerinden daha az şey vardır - ama donmuş bir duruma kaydığınızı hissediyorsanız, bunun sizi gerçekten sakinleştirebileceğini biliyor muydunuz? Mann'e göre, mırıldanmak ve diğer somatik uygulamalar, vücudun 'dinlen ve sindir' tepkisini kontrol eden vagus sinirini uyararak kısa egzersizler, çeşitli sakinleştirici hormonlar ve nörotransmitterlerin salınımını tetikleyebilir. Bu, bizi bunalmış bir durumda tutan stres hormonu kortizolü azaltır. Mann, en iyi etkiler için düşük tonlu 'voo' sesini mırıldanmayı öneriyor.
AYAKLARI ÇIPLAK GEZMEK
Zihinsel bir kargaşa yaşarken yapmayı düşüneceğiniz son şey ayakkabılarınızı ve çoraplarınızı çıkarmak olabilir, ancak işlevsel donma modunda olanlar için çıplak ayakla gezmek oldukça faydalı olabilir. Ayaklarınızı serin, sert zemine değdirip nefes aldırmak aslında sizi sakinleştirebilir ve dikkatinizi tekrar bedeninize çekebilir.
'Topraklama' olarak bilinen bu teknik, sinir sisteminizi sakinleştirir çünkü ayaklarınızın altındaki dünyayı hissetmek, sizi şimdiki ana geri getirir. Mann, "Doğal yüzeylerde, çim veya kum gibi, çıplak ayakla bilinçli olarak yürüdüğümüzde, beynimiz ayaklarımızdaki binlerce sinir ucundaki duyu reseptörleri tarafından uyarılır" diyor.
TAPPİNG (VURUŞ)
Sürekli olarak vurma hareketi yapmak, sinir bozucu görünebilir ancak işlevsel donma modunda olanlar için bir kaçış yolu olabilir. Mann'e göre, duygusal özgürlük teknikleri (EFT) tapping, panik halindeyken sinir sisteminizi nötralize etmeye yardımcı olabilir. Bu tekniğin, akupunktura benzer şekilde çalıştığını, ancak ince iğneler olmadan olduğunu açıkladı.
Yazar, "Cilt de bir organdır ve beyne bağlanan birçok sinir ucu vardır. EFT tapping, akupunkturda kullanılan enerji ve meridyen sistemine dayanır, burada parmaklarımızı kullanarak belirli cilt bölgelerine hafifçe vurarak beynin limbik sistemine sakinleştirici mesajlar göndeririz" dedi.
KAYNAĞI BULMAK
Hayatınızda birçok sorun ortaya çıkabilir ve bu da olumlu zihniyetinizi tamamen rayından çıkarabilir, bu yüzden hayatınızdaki potansiyel stres kaynaklarını çözmek iyi bir başlangıç noktasıdır. İşlevsel donma moduna geçmenizi tetikleyen temel bir sorun olması muhtemeldir, bu yüzden sorunun kaynağını bulmak, bu durumu aşmak için önemlidir.
Mann, terapiyi denemeyi ve günlük yaşamınızı etkiliyorsa doktorunuza danışmayı öneriyor: "Terapi, stresin daha derin nedenlerini ve onun neden olduğu belirtileri, örneğin donma modunu anlamak için gerçekten faydalı olabilir. Nitelikli bir terapist, sorunu neyin tetiklediğini anlamanıza ve beyninizi güvenli ve yere bağlı bir yere geri getirmek için araçlar ve teknikler sağlamanıza yardımcı olabilir."