Türk halk ozanı Aşık Veysel kimdir, nereli? Aşık Veysel'in eserleri neler?

'Uzun İnce Bir Yoldayım', 'Güzelliğin On Para Etmez', 'Gonca Gülün Kokusuna', 'Dostlar Beni Hatırlasın' gibi eserleriyle Türk halkında izler bırakan halk ozanı Aşık Veysel'in ölümünün üzerinden tam 51 yıl geçti. Yıllar sonra bile sanatıyla gündeme gelen Aşık Veysel'in yaşamı merak ediliyor. İşte ayrıntılar...

AŞIK VEYSEL KİMDİR?

Âşık Veysel, gerçek adıyla Veysel Şatıroğlu, 25 Ekim 1894'te Sivas'ın Şarkışla ilçesinde doğdu. 

Babasının, Âşık Veysel'e oyalanması için aldığı bağlamayla önce başka ozanların türkülerini çalmaya başladı. 1930 yılında Sivas Maarif Müdürü olarak görev yapan Ahmet Kutsi Tecer ile Kutsi Bey tarafından düzenlenen bir şairler gecesinde tanıştı. Kutsi Bey tarafından verilen destek ile birçok ili dolaşmaya başladı.

Âşık geleneğinin son büyük temsilcilerinden olan Âşık Veysel, bir dönem yurdu dolaşarak Köy Enstitüleri'nde saz hocalığı yaptı. 1965 yılında özel kanunla maaş bağlandı. 1970'li yıllarda Selda Bağcan, Gülden Karaböcek, Hümeyra, Fikret Kızılok ve Esin Afşar gibi bazı müzisyenler Âşık Veysel'in deyişlerini düzenleyerek yaygınlaşmasını sağladı. Âşık Veysel'in çocuklarından öğretmen olan Bahri Şatıroğlu, babasının yaşamını gün gün deftere almış ve pek çok çalışmaya kaynak kişi olarak katılmıştır. Ayrıca babasının saz ve söz geleneğini sürdürmektedir.

Çocukken görme yetisini kaybetmesine rağmen şiirlerinde hoşgörü, sevgi, birlik ve beraberlik, vatanseverlik ve tabiat konularını işleyen Âşık Veysel; "Uzun İnce Bir Yoldayım", "Dostlar Beni Hatırlasın", "Kara Toprak" ve "Güzelliğin On Para Etmez" gibi birçok eser bıraktı. Türkiye'de âşıklık geleneğinin en önemli temsilcilerinden birisi olarak kabul gören Veysel, Türkçeyi en yalın ve güçlü şekilde kullanan isimlerden birisi olarak kabul edilmektedir.

Eserleri; aralarında Tarkan, Barış Manço, Selda Bağcan, Haluk Levent, Belkıs Akkale ve Hümeyra gibi birçok sanatçı tarafından tekrar yorumlandı. Amerikalı elektrogitar virtüözü Joe Satriani, 2008'de çıkardığı albümde "Aşık Veysel" isimli kendi bestelediği enstrümantal bir esere yer verdi. Veysel, 2022 yılında "vefa" kategorisinde Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülüne'ne layık görüldü. Aralık 2022'de yayımlanan cumhurbaşkanlığı genelgesi ile ölümünün 50. yıldönümü nedeniyle 2023 yılının Türkiye'de "Aşık Veysel Yılı" olarak kutlanacağı ilan edildi.

2014 yılının Kasım ayında Devlet Opera ve Balesi, Âşık Veysel'in ölümünün 41. yılı anısına onun türkülerinden yola çıkılarak hazırlanan, tek perdelik dans tiyatrosu "Dostlar Beni Hatırlasın" sahneye konuldu. 17 Kasım 2014 yapılan prömiyere onur konuğu olarak Âşık Veysel'in kızı Menekşe Süzer ve torunları Gündüz Şatıroğlu, Hayrettin Süzer, Nazender Süzer, Halil Süzer ve Gülizar Bulguer katıldı. Gösterinin rejisörlüğünü İhsan Bengier yaparken gösteride Almula Ersoy, Ayşegül Aydemir, Deniz Alp, Sevim Başol ve Müge Gündüz gibi isimler rol aldı.

Büyük halk ozanı Âşık Veysel’in yaşadığı Sivrialan köyündeki evi 1982 yılından itibaren Kültür Bakanlığı tarafından müzeye dönüştürüldü. Âşık Veysel’in kişisel eşyaları, sazları, fotoğraflar bulunmaktadır. Her yıl 16-21 Mart tarihleri arasında Şarkışla Sivrialan köyünde anma törenleri ve Âşıklar Bayramı düzenlenmektedir.

Sanatçının hatırasına, 1972 yılında Âşık Veysel Şatıroğlu'nun izni alınarak Âşık Veysel Kültür Derneği kuruldu. Derneğin amacı, halk ozanını bütün yönleriyle tanıtmak ve yaşatmak için sosyal ve kültürel faaliyetler yürütmektir. Dernek kurulduğu günden bu yana özellikle Âşık Veysel'in ölüm yıl dönümü olan 21 Mart haftasında anma programları düzenlemektedir. 

Âşık Veysel'in vasiyeti dikkate alınarak adının verildiği ilk eğitim kurumu olma niteliği taşımaktadır. Cumhuriyet Üniversitesine bağlı olan kurum ortalama 700-800 öğrenci mevcudu ile öğrenime devam etmektedir.

AŞIK VEYSEL'İN ÖZEL YAŞAMI

Âşık Veysel, ilk evliliğini Elif'le yaptı, çiftin evliliği 8 sene sonra sonlandı. Âşık Veysel, daha sonra Hafik'in Karayaprak köyünden Gülizar'la evlendi. Âşık Veysel'in 5 çocuğu vardır.

AŞIK VEYSEL'İN ESERLERİ

Anlatamam Derdimi 

Arasam Seni Gül İlen 

Atatürk'e Ağıt 

Beni Hor Görme 

Beş Günlük Dünya 

Bir Kökte Uzamış 

Birlik Destanı 

Çiçekler 

Cümle Âlem Senindir 

Derdimi Dökersem Derin Dereye 

Dost Çevirmiş Yüzünü Benden 

Dost Yolunda 

Dostlar Beni Hatırlasın 

Dün Gece Yar Eşiğinde 

Dünya'ya Gelmemde Maksat 

Esti Bahar Yeli 

Gel Ey Âşık 

Gonca Gülün Kokusuna 

Gönül Sana Nasihatim 

Gözyaşı Armağan 

Güzelliğin On Para Etmez 

Kahpe Felek 

Kara Toprak 

Kızılırmak Seni Seni 

Küçük Dünyam 

Murat 

Ne Ötersin Dertli Dertli

Necip 

Sazım 

Seherin Vaktinde 

Sekizinci Ayın Yirmi İkisi 

Sen Bir Ceylan Olsan 

Sen Varsın 

Şu Geniş Dünya'ya 

Uzun İnce Bir Yoldayım 

Yaz Gelsin 

Yıldız (Sivas Ellerinde) 

Çırpınıp İçinde Döndüğüm Deniz