İlişkide kırgın ve yalnız hissediyorsanız dikkat: 'Fedakarlık şeması' iş başında olabilir

Psikoloji bölümünden Prof. Dr. Psikiyatrist Nurhan Fıstıkçı, temel inançlarımızı pekiştiren insanlara karşı çekim eğiliminin “Şema Kimyası” ile ifade edildiğini belirterek romantik eş seçiminin bir tesadüf olmadığını vurguladı.

Biriyle tanıştıktan hemen sonra ilişkinin büyük aşk yaratmasının az rastlanan bir durum olmadığını bildiren Fıstıkçı, "Kişiyi düşünmeden yapamama ve onun mükemmel olduğuna inanma bu aşk duygusuna eşlik eder. Onu tüm hayatınız boyunca tanıyormuşsunuz hissine kapılırsınız. Başlangıçta bu durum harika gelebilir ancak birkaç hafta veya aylar içinde işler değişmeye başlar. Belirsizlik ve güvensizlik sancıları hissetmeye başlarsınız. Bağlantınız kopar, kişi ortalıkta görünmez olur veya onu kaybetmekten korkarsınız. Sonunda ilişki biter ve uzun süredir birlikte olmamanıza rağmen kendinizi harap hisseder ve neler olduğunu merak edersiniz" şeklinde konuştu.

'YETİŞKİN ROMANTİK EŞ SEÇİMİ TESADÜF DEĞİLDİR'

Fıstıkçı, şemaların, erken çocukluk etkileşimlerinin bir sonucu olarak geliştirilen temel inançlar olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Örneğin, bir ilişkide kendinizi kırgın ve yalnız hissediyorsanız fedakârlık şeması iş başında olabilir. Bu, kendi ihtiyaçlarınızı görmezden gelirken başkalarının ihtiyaçları konusunda uyanık olma eğiliminde olduğunuz bir kalıptır. ‘Şema Kimyası’, kendi temel inançlarımızı pekiştiren insanlara karşı çekim eğilimini ifade eder. Kendini feda etme şemasına sahip bir kişi kendi değerlerini ve ihtiyaçlarını her durumda öncelik olarak gören kişilere, başka bir deyişle bir haklılık şemasına sahip olan kişilerle birlikte olma davranışı sergileyebilir. Çünkü kendini feda etme şeması ve haklılık şeması birbirini güçlendirir.

Genel olarak, yetişkin romantik eş seçimi tesadüf değildir. Şema kimyası, duygusal olarak yaralama potansiyeline sahip bir kişiyle romantik bir bağlantı gerçekleştiğinde hissedilen yoğun duyguya atıfta bulunur. Benzer şekilde çocuklukta bakımı sağlayan bağlanma figürleri tarafından da 'yaralanma' olmuş olabilir. Şema kimyası, şemaları ya da kişinin kendisiyle ilgili derin inançlarını tetikleyecek ve güçlendirecek insanlara karşı daha romantik bir çekim duyma eğilimini ifade eder."

'KİŞİ KENDİNİ İLİŞKİDE GÜVENCEYE ALMAYA ÇALIŞIR'

Şema odaklı ilişkilerin, arkadaşlıklar ve iş ilişkileri de dahil olmak üzere doğası gereği platonik olabileceğini aktaran Fıstıkçı, "Çocuklukta terk edilme yaşantısı olan kişilerin romantik ilişkilerde kendini terk etmesi muhtemel kişilere karşı çekim duyması da şema kimyası ile açıklanır. Bir yandan bilindik olan yaşantıyı onarma çabası vardır. Beklenti terk edilme olduğundan kişi kendini ilişkide güvenceye almaya çalışır. Terk edilmemek için elinden geleni yapar ya da bağlanmaktan uzak durur. Çünkü bağlanma gerçekleştikten sonra geçen her zaman terk edilmenin acısı katlayacaktır" ifadelerini kullandı.

Hızla alevlenen aşk çabuk sönüyor ve bu tekrarlıyorsa şema kimyasının devreye girdiğini belirten Fıstıkçı, anne, baba, kardeş ve çevreyle çocukluk etkileşim ve öğrenmelerinin terapide araştırılması gerektiğini vurguladı.