Gökyüzünde doğanların vatandaşlık sırrı: Uçakta doğan bir bebek hangi ülkenin vatandaşı olur?
Gökyüzünde hayat başlar mı? Uçakta doğan bir bebek, hangi ülkenin vatandaşı olur? Bu sorular, hem ilginç hem de kafa karıştırıcı olabilir. Her ne kadar çok nadir rastlansa da uçakta doğum yapan kadınlar ve bebeklerinin vatandaşlık durumu, havacılık ve uluslararası hukuk açısından oldukça ilginç sorular doğuruyor. Peki, bu durumda bebeğin vatandaşlığı neye göre belirleniyor?
Başak Birol DemirbilekUçakta doğan bir bebeğin vatandaşlık durumu, uçuşun yapıldığı hava sahası, uçağın kayıtlı olduğu ülke ve ebeveynlerin vatandaşı olduğu ülkeler gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.
1. Uçuş Neredeydi?
Bebeğin hangi ülkenin hava sahasında doğduğu, vatandaşlık konusunda belirleyici olabilir. Örneğin, bir bebek ABD hava sahasında doğarsa, ABD vatandaşlığı hakkına sahip olabilir. Bazı ülkelerde “jus soli” (toprak esasına dayalı) vatandaşlık prensibi geçerlidir, yani o ülkenin sınırları içinde doğan herkes vatandaş olabilir. Ancak bu kural, her ülke için geçerli değildir.
2. Uçak Hangi Ülkeye Ait?
Bir diğer belirleyici faktör, uçağın hangi ülkeye kayıtlı olduğudur. Uluslararası havacılık kurallarına göre, uçaklar “uçan toprak” olarak kabul edilir. Yani uçakta doğum meydana gelirse, uçağın kayıtlı olduğu ülkenin yasaları geçerli olabilir. Örneğin, bir Türk havayolu şirketine ait uçakta doğan bebek, Türkiye'nin vatandaşlık yasalarına göre değerlendirilir.
3. Ailelerin Vatandaşlık Durumu
En genel kural olarak, bebeğin ebeveynlerinin vatandaşı olduğu ülkenin yasaları devreye girer. Birçok ülkede “jus sanguinis” (kan bağı esasına dayalı) vatandaşlık sistemi geçerlidir. Yani bebeğin anne ya da babası hangi ülke vatandaşıysa, bebek de otomatik olarak o ülkenin vatandaşı olabilir. Ancak, bu durum her zaman tek başına belirleyici olmaz; bazen çifte vatandaşlık durumu da ortaya çıkabilir.
4. Uluslararası Sözleşmeler
Uluslararası hukuk ve sözleşmeler de bu durumu etkileyebilir. Birleşmiş Milletler’e göre, vatandaşlık hakkı temel bir insan hakkıdır ve bebeklerin vatansız kalmasının önlenmesi amacıyla uluslararası kurallar geliştirilmiştir. Bu nedenle, uçakta doğan bebeklerin genellikle bir vatandaşlık hakkı kazanması garanti altındadır.
Sürpriz Çifte Vatandaşlık!
Bazı durumlarda, uçakta doğan bir bebek hem doğduğu hava sahasına ait olan ülkenin, hem de uçağın kayıtlı olduğu ülkenin vatandaşlığına hak kazanabilir. Bu da bebek için çifte vatandaşlık demektir! Yani gökyüzünde başlayan hayat, iki ülkeden vatandaşlık kazanma gibi sürpriz avantajlarla sonuçlanabilir.