Bilim çölün sırlarını keşfetti! Kumlarda gizem yatıyor...
Dune 2 filminin sinema ekranlarına yeni girmesinin ardından özellikle çöl toprakları izleyici tarafından ilgiyle araştırıldı. Ancak, bilim insanları, hayatlarını çölün sırlarını çözmeye adadı... Bir araştırma ekibi dünyadaki en esrarengiz çöl oluşumlarından birinin ardındaki gerçeği keşfetti...
cumhuriyet.com.trÇok kollu tepelerden oluşan çöl dağlarının, dünya üzerindeki en yüksek kum tepeleri olduğu bilinmekteydi. Dünyanın her yerinde bulunan bu kum tepeleri hakkında çok az şey biliniyordu. Bir grup bilim insanı 'çöl kumullarını' araştırarak esrarengiz bir sırrı ortaya çıkarmayı başardı...
JEOLOJİK KAYITLARDA YER ALMIYORLAR
Kum dağları Dünya'nın jeolojik kayıtlarında neredeyse hiç yer almıyor ve bu da bilim adamlarını onlarca yıldır şaşkına çeviriyor. Sonuçta bu dev kum piramitleri Afrika, Çin, Kuzey Amerika ve Arabistan'daki sayısız modern çölde ortaya çıkıyor. Ve en uzun olanı, Çin'in Badain Jaran çölünde, 300 metre (984 feet) gibi şaşırtıcı bir yüksekliğe sahip. Ayrıca, güneş sisteminin başka yerlerinde, yani Mars'ta ve Satürn'ün uydusu Titan'da bulunuyorlar. Peki, neden bugüne kadar tarihin ve jeolojinin analizlerinden büyük ölçüde çıkarıldılar?
KUM DAĞLARI NEDEN ARAŞTIRILMIYOR?
University College London'da sedimantoloji alanında fahri profesör olan Charles Bristow'a göre kum dağlarının araştırılmama nedeni araştırmacıların neyi araştırması gerektiğini bilmemeleriydi. Bristow, yapıların incelenmesinin özellikle zor olduğunu, çünkü bunların genellikle uzak yerlerde bulunduğunu ve yüzlerce metrelik kayan kumları analiz etmeye çalışmanın hiç de kolay bir başarı olmadığını açıkladı.
İLK KAPSAMLI ÇALIŞMA YAPILDI
berystwyth Üniversitesi'nden ortak yazarı Geoff Duller ve meslektaşları bir yıldız kumulunun iç yapısına ilişkin ilk kapsamlı çalışmayı başarıyla tamamladılar ve oluşmasının ne kadar sürdüğünü hesapladılar. Fas'ın güneydoğusunda bulunan ve Berberi dilinde "en yüksek kutsal nokta" anlamına gelen Lala Lallia olarak bilinen yıldız kumulunu konu olarak aldılar.
Kumulun derinliklerindeki kum tanelerinin güneş ışığıyla en son ne zaman temas ettiğini belirleyen mineral tarihleme tekniğini kullanan ekip, kumulun tabanının yaklaşık 13.000 yaşında olduğunu tahmin etti.
BUZUL ÇAĞINDAN BERİ VARLAR
Çığır açan araştırma, Lala Lallia'nın, Dünya tarihinde ani bir soğuma dönemi olan Genç Dryas olayıyla hemen hemen aynı zamanlarda oluştuğunu öne sürüyor. Ayrıca kumulun büyümesinin 8.000 yıl boyunca durduğunu, ardından son bin yılda artış gösterdiğini de ortaya koyuyor.