Zehir gemisi Aliağa’da: Libya’da uzun yıllar kimyasal atık depolamak için kullanılan tanker İzmir’e getirilmiş

Hollanda menşeli iki geminin tehlikeli atık envanteri bildirilmeden Türkiye’de sökülmesine ilişkin Rotterdam Mahkemesi’nin gemi sahibi şirkete ceza kesmesiyle gözlerin çevrildiği Aliağa bu kez Libya’da kimyasal atık depolamak için kullanılan Sloug isimli tanker ile gündeme geldi. Türkiye geçen şubatta Kahramanmaraş merkezli depremlerle meşgulken içinde 6 bin ton kimyasal atık barındıran tankerin İzmir’in Aliağa Limanı’na getirildiği ortaya çıktı.

SAHTE BELGELER

İddiaya göre Libya’nın Bingazi kenti açıklarında bekletilen ve kimyasal atık depolamak için kullanıldığı belirtilen 251 bin tonluk tanker, açığa sürüklenince bir Türk firması tarafından iki yıl önce yaklaşık 1 milyon dolar karşılığında çekildi. Ancak verilen çekici hizmetinin bedeli ödenmedi. Parayı tahsil etmek isteyen firmanın, uydu kayıtlarına göre Libya’da bulunan tankerin sahte belgelerle, içindeki kimyasal madde boşaltılmak üzere Mısır’a ardından söküm için Hindistan’a götürülerek satılmak istendiği bilgisine ulaştığı belirtildi. Ancak çok büyük olduğu için dikkat çeken tankerde, kimyasal madde bulunduğunun öğrenildiği ve Mısır’daki çevrecilerin tepkileri üzerine herhangi bir işlem yapılamadığı belirtildi.

Buna göre alacaklı firma yetkilileri, son olarak bir Türk şirketi tarafından satın alının geminin şubat ayında Türkiye’ye Aliağa Gemi Söküm Bölgesi’ne çekildiğini tespit etti. Yapılan incelemede tanker Sloug’un 23 Şubat 2023 tarihinde söküm bölgesine geldiği ve hâlâ baştan karaya oturtulmuş durumda bulunduğu belirlendi. Geminin, Şimşekler Gıda Gemi Söküm İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti tarafından satın alındığı kaydedildi.

'ATIK ÇÖPLÜĞÜ'

Eski Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Helil İnay Kınay, “Aliağa ile ilgili gemi söküm ve Türkiye’deki atık sektörü ile ilgili yanlışlıkları yıllardır paylaşıyoruz. Bu örnekler ülkemizin atık çöplüğü haline geldiğini gösterdi. Birçok gemi olayında yaşadık. Bizim yasalar ve denetlemesi gereken süreçlerde eksiklikle ve boşluklar var. Bunlar halk ve çevre sağlığına mal oluyor. Gemi bir şekilde geldi ve belki de söküldü. Bunun gibi kaç gemi var, ne oluyor bitiyor resmi olarak bilemiyoruz Bu kara tablonun aydınlatılması gerekiyor” dedi.

Tehlikeli atık madde içeren ve sökülmesi tartışmalara sebep olan eski uçak gemisi Sao Paulo ile gündeme gelen Aliağa Gemi Söküm tersanelerinde Avrupa Çevre Ajansı denetimler yapmış, geçen eylülde AB sertifikalı Işıksan ve Şimşekler tersanelerini listesinden çıkardığını duyurmuştu. İki Hollandalı geminin 2014 ve 2016 yıllarında yapılan sökümünün Şimşekler Gemi Söküm Tersanesi’nde yapıldığı iddiası gündeme yansımıştı. Rotterdam Mahkemesi, geçen ay gemilerin tehlikeli atık envanteri bildirilmeden Aliağa’da sökülmesi nedeniyle gemi sahibi şirkete ve iki şirket yöneticisine ceza kesmişti.

Asbest Söküm Uzmanları Derneği Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, gemiyi satın alan ve Türkiye’ye sokan Simşekler Şimşekler Gıda Gemi Söküm İnş. San. Ve Tic. Ltd. şirketinin iş kazasından dolayı Avrupa Birliği tarafından lisansının iptal edildiğine dikkat çekti. Ensari, “Tesisler acilen bağımsız kişiler tarafından oluşan bir ekip tarafından denetlenmeli. Zehirli gemilerin söküldüğüne yönelik duyumlarımız çok. Bütün denetimler evrak üzerinde. Ege Bölgesi’ndeki canlılar bu tesisler nedeniyle risk altında” ifadelerini kullandı.