Türkiye ve ABD arasında yeniden “çalışma grubu” kurulacak

Ankara-Washington hattında birçok alanda yaşanan sorunların yakın dönemde çözülmesi beklenmezken iki ülke arasında yeniden kurulacak “ortak mekanizma” ile ilişkilerdeki sorunlu alanlar üzerinde yeni bir diyalog başlayacak. Donald Trump’ın başkanlığı döneminde oluşturulan ve birçok toplantı yapan üç ayrı çalışma grubu yerine bu kez iki ülke arasında tüm sorunların ele alınacağı geniş kapsamlı bir çalışma grubunun kurulması hedefleniyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Joe Biden ile 31 Ekim’de G-20 Zirvesi için bulundukları Roma’da yaptıkları görüşmeye ilişkin Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada “İki lider Türkiye-ABD ilişkilerini daha güçlendirmek ve geliştirmek için müşterek irade beyanında bulundu ve bu doğrultuda ortak bir mekanizma kurulması konusunda mutabık kaldı” denilmişti. İki ülke arasında kurulacak “ortak mekanizma”nın niteliği üzerindeki tartışmalar sürerken Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen hafta Türkiye ve ABD arasında bir “çalışma grubu” kurulacağını açıkladı. ABD’nin Suriye’de terör örgütü YPG’yle işbirliği, FETÖ’nün ABD’deki varlığı ve S-400 yaptırımlarını eleştiren Çavuşoğlu, “Bu konuları ele alacak bir çalışma grubu kuracağız” ifadelerini kullandı. Ankara’da ABD ile kurulacak çalışma grubu konusunda Dışişleri Bakanlığı’nın eşgüdümünde diğer bakanlık ve kurumlarla birlikte çalışmalar sürüyor. ABD’den ise Biden-Erdoğan görüşmesinin üzerinden geçen 10 günlük sürede grup konusunda resmi bir açıklama gelmedi.

KURULDU, SONUÇ VERMEDİ

 “Çalışma grubu” kurulması, ilişkilerde daha önce de denenmiş ancak sonuç alınamamış bir pratiği oluşturuyor. İki ülke arasında ortak çalışma grupları, ilk olarak Trump döneminde rahip Brunson ve ABD’nin konsolosluk çalışanlarının tutuklanması nedeniyle yaşanan krizin sürdüğü ortamda o dönemki ABD Dışişleri Bakanı Tillerson’ın 6 Şubat 2018’de yaptığı Ankara ziyaretinde gündeme geldi. O dönem sorun başlıklarının çözülmesi için “sonuç odaklı bir mekanizma” kurulması kararı alınmış ve “Suriye”, “adli ve hukuki meseleler” ve “PKK ile mücadele” konulu üç ayrı çalışma grubu kurulmuştu. Bu gruplar, Ankara ve Washington’da birçok toplantı gerçekleştirdi. Somut bir sonuca yaklaşan tek grup olan Suriye çalışma grubunun ana hatlarını belirlediği ve daha sonra Çavuşoğlu ve ABD’nin Tillerson’dan sonraki Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Haziran 2018’de onayladıkları Münbiç Yol Haritası, terör örgütü YPG’nin bu bölgeden çekilmesini öngörse de bu uygulamaya konulamadı. “Adli ve hukuki meseleler” konulu çalışma grubunda ise Fethullah Gülen’in iadesi ve Halkbank davası gibi konular ele alındı, fakat buradan da somut bir sonuç çıkmadı.

2018’de kurulan çalışma grupları son toplantılarını 5 Şubat 2019’da Washington’da yaptı. Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sisteminin Türkiye’ye teslimatının başladığı ve ABD’nin Türkiye’yi F-35 programından çıkardığı Temmuz 2019’dan sonra ise Ankara, S-400 ve F-35 konusunda bir çalışma grubu kurulması talebini de uzun süre gündemde tuttu ancak ABD bu talebe olumlu bir yanıt vermedi. Türkiye’nin F-35 program ortaklığının sonlandırılması  üzerindeki ayrıntılara ilişkin Milli Savunma Bakanlığı ile ABD Savunma Bakanlığı arasındaki görüşmeler devam ediyor. Üzerinde hazırlıklar süren yeni ortak çalışma grubunun ise iki ülke arasındaki tüm sorunlu alanların ele alınacağı daha geniş kapsamlı bir mekanizma olması planlanıyor. 

Kurulması durumunda bu çalışma grubunun kısa vadede sorunlara kapsamlı bir çözüm üretmesi beklenmiyor. Buna karşın iki ülke arasındaki diyalog mekanizmasını kurumsallaştıracak olması nedeniyle bu çalışma grubuna Ankara tarafından büyük önem atfediliyor.