Kamuya ait Kıbrıs Türk Denizcilik Şirketi kapanma tehlikesiyle karşı karşıya

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) kamuya ait limancılık faaliyeti yürüten tek şirket olan, Gazimağusa ile Mersin arasında yük ve yolcu taşımacılığı yapan Kıbrıs Türk Denizcilik Şirketi’nin kapanma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu ortaya çıktı. Sayıştay, özelleştirme kapsamına alınan stratejik öneme sahip şirketin “zarar” ve “sürdürülemez mali yapı” gerekçeleriyle “tasfiye edilebileceği” uyarısında bulundu. 

Kıbrıs Türk Denizcilik Şirketi’nin çoğunluk hisselerine de sahip olan Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ’nin TBMM KİT Komisyonu’na sunulan 2020 Sayıştay denetim raporunda şirketin mali durumuna ilişkin tespitler yer aldı. Yüzde 51’i Türkiye Denizcilik İşletmeleri, yüzde 49’u KKTC Türk Cemaat Meclisi İnkişaf Sandığı Konsolide Fonu’na ait olan şirketin mali yapısının sürdürülemez durumda olduğu tespiti yer alan raporda, şirketin birikmiş zararlarının 2018’de 6 milyon TL, 2019 ve 2020’de ise 8.3 milyon TL’ye ulaştığı belirtildi.

KUR VURDU

Şirket, Sayıştay’a gönderdiği bilgilendirmede döviz kurlarındaki artışın, en önemli gider kalemleri olan yakıt, yağ ve liman masraflarını artırdığını ve Gazimağusa ile Mersin arasında haftada üç gün düzenli yolcu ve yük taşımacılığı yapan “Bozcaada” feribotunun da bakım ve onarım masraflarının yükseldiğini bildirdi. Şirket, “Adada yapılan taşımacılıkta tekelleşmenin önüne geçilerek rekabet ortamını sağlamak ve navlun fiyatlarını dengede tutmak için şirketin mümkün olduğu kadar çalışmasının sağlanması ve kapatılmaması için azami gayretin gösterildiğini” vurguladı.

SATIŞ ÇARE OLMADI

Şirketin nakit ihtiyacının karşılanması için ana hizmet binası 2018’de 3.7 milyon TL bedelle satılsa da mali durumun düzeltilmesine çare olmadı ve şirketin aynı yıl yapılan olağanüstü genel kurulunda özelleştirme ve özelleştirme usulünün Türkiye ve KKTC idareleri arasında belirlenmesi kararı alındı. Ancak aradan geçen üç yılda kayda değer bir gelişme yaşanmadı. Şirketin 2019’da yapılan genel kurulunda sermaye artışı yapılmasına karar verildi ve TDİ, bu artıştan payına düşen yaklaşık 2 milyon TL’yi Kıbrıs Türk Denizcilik Şirketi’ne aktardı. Buna karşın şirketin mali yapısı düzelmedi.

"BÜYÜK OLUMSUZLUK" UYARISI

Sayıştay raporunda Kıbrıs Türk Denizcilik Şirketi’nin Kıbrıs’ta kamu otoritesine ait limancılık faaliyeti yürüten tek şirket olduğu ve bölgesel olarak “stratejik öneme” sahip olduğu, geçmişte adada konuşlu Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı’nın yolcu, yük ve araç taşıma hizmetlerini de yürüttüğü vurgulanarak “Şirketin geleceğine ilişkin somut adımlar atılmadığı takdirde mali yapıdaki bozulmanın artması ve daha olumsuz sonuçlarla karşılaşılması muhtemel bulunmaktadır” tespitine yer verildi. Raporda şirketin özelleştirilmesi için alınan genel kurul kararı çerçevesinde gerekli işlemlerin yürütülmesi tavsiyesinde bulunuldu.

Öte yandan Sayıştay raporunda ayrıca Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nin işletme hakkı devri yoluyla özelleştirdiği İzmir’de “Konak Pier” ile Ordu Limanı’ndaki kira bedellerinin tahsil edemediği, kurumdaki personel eksikliği nedeniyle faaliyetlerde aksama yaşandığı tespitleri yer aldı.