Kalp krizi nedir? Kalp krizi belirtileri nelerdir?

Türkiye'de ve dünyada sebebi bilinen ölümlerde ilk sırada kalp ve damar hastalıkları yer alıyor. Günümüzde her 7 kişiden 1’i kalp kriziyle karşı karşıya. Üstelik artık bu sorundan gençler de nasibini alıyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre kalp krizi geçirenlerin yüzde 20'si bir sağlık kurumuna başvurmadan kaybedilirken, başvurarak tedavi altına alınanlarda ölüm riski yüzde 8'e kadar düşüyor.

KALP KRİZİ NEDİR?

Çağımızın yaygın hastalıklarından olan kalp krizi, kalbi besleyen atardamarlarda gelişen herhangi bir ani tıkanma kalp kasının yeterince oksijen alamamasına neden olarak kalp dokusunda hasara yol açabilir. Kalbe kan akışından sorumlu olan atardamar duvarlarında yağ ve kolesterol gibi maddeler birikir ve plak olarak adlandırılan yapıları oluşturur. Plaklar zaman içinde çoğalarak damarı daraltır ve çatlaklara neden olur. Bu çatlaklarda meydana gelen pıhtılar damarları tıkayarak kalp krizine neden olur.

KALP KRİZİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kalp krizinde görülen en temel semptom göğüs ağrısıdır. Baskı yapıcı türde olan bu ağrı sol kol boyna omuzlara ve karna da yayılabilir. Bazen bu ağrı şiddetli olmayabilir. Sadece mideye vuran bir ağrı ile kendini gösteren kalp krizi bu durumlarda hasta tarafından önemsenmeyebilir.

Kalp krizinin yaygın belirtileri:

-Göğüste baskılayıcı bir ağrı

-Sol kolda ağrı

-Mideye vuran ağrı

-Bulantı ve kusma

-Soğuk terleme

-Çarpıntı 

-Belirtilerin şiddetlenerek devam etmesi

Kalp krizi belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Sanılanın aksine kalp krizi her zaman şiddetli göğüs ağrısına neden olmaz. Özellikle şeker hastalarında şiddetli belirti olmadan da kalp krizi geçirilebilir.

Kalp krizinde erken  müdahale hayati önem taşır. Eğer kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

KALP KRİZİNİN NEDENLERİ NELERDİR?

-Sigara: Araştırmalar gösteriyor ki  sigara kalp krizini erkeklerde de kadınlarda da yaklaşık 3 kat  arttırıyor. Üstelik sigara sadece kalp krizi riskini arttırmayıp, akciğer hastalıkları ve gırtlak ile mesane kanserlerinin yanı sıra birçok kanser çeşidinin de riskini dramatik olarak arttırıyor. 

-Diyabet: Diyabet hastaları en sık kalp krizi nedeniyle hayatını kaybediyor. Öyle ki  kalp krizinden ölüm oranı tip 1 diyabetlilerde 3-10 kat, tip 2 diyabetlilerde erkekse 2, kadın ise 4 kat artıyor. Bunun nedeni ise diyabetin damar duvarının esnekliğini bozması, kanda pıhtılaşmayı artırması ve damar iç yüzeyindeki hücre hasarını kolaylaştırması. 

-Obezite: Obezite tüm damarlarda erken yaşlanma ve işlev bozukluğunun yanı sıra arteroskleroz denilen sertleşmeye, bunun sonucunda da kalp krizine yol açıyor. Obezite kalp krizine genellikle karbonhidrat ve lipid metabolizmalarını bozarak neden oluyor. 

-Genetik yatkınlık: Özellikle 1. derece yakınlarda genç yaşlarda (örneğin babada  veya erkek kardeşte 55 yaşından önce, annede veya kız kardeşte 65 yaşından önce) kalp hastalığı öyküsü olması, kişinin riskini arttırıyor. Ancak bu risk artışının özellikle kolesterol seviyeleri üzerinden olduğu. dolayısıyla bireyin kolesterol seviyeleri ideal seviyede ise aile öyküsü olmasına rağmen riskin aslında önemli derecede artmadığı biliniyor.

-Yüksek tansiyon: Hipertansiyon, yani yüksek kan basıncı da kalp krizinin risk faktörlerinden.  Öyle ki kalp krizi riskini göreceli olarak yaklaşık yüzde 50 oranında arttırıyor. Üstelik sadece kalp krizi riskini değil, inme ve kalp yetersizliği riskini de çok belirgin olarak yükseltiyor. Yüksek tansiyon hastası olmamanın  en etkili yolu ise tuz tüketimini azaltıp düzenli egzersiz yapmak.

-Kan yağlarının yüksek olması: kanda bazı maddelerin yüksekliğinin kalp krizi riski ile ilişkili olabileceği iddia ediliyor. Bunlar arasında karaciğerden üretilen ve iltihap göstergesi olan C-reaktif protein, bir kan yağı-proteini olan lipoprotein(a), bir amino asit olan homosistein, bir pıhtılaşma faktörü olan fibrinojen bulunuyor.

- Erkek olmak: Erkek olmak Kalp krizi konusunda erkekler kadınlara göre daha şanssız. Kalp krizi riski açısından kadınların yaklaşık 10 yıllık bir avantajı söz konusu. Yani 50 yaşında bir erkeğin riski yaklaşık 60 yaşında bir kadınınki kadar. Buna neden olarak da kadınlardaki östrojen hormonunun koruyucu etkisi gösteriliyor. Dolayısıyla erkeklerin değiştirebilecekleri risk faktörlerine, yani sigara, kolesterol, şeker ve tansiyona daha da erken dikkat etmeye başlamaları gerekiyor.

KALP KRİZİ SIRASINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER NELERDİR?

- Kalp krizi belirtileri başladığı anda, bulunduğunuz yere oturup dinlenin ve ayakta durmayın.

- Üzerinizde gömlek ve kravat varsa, gömleğin yaka bölgesini ve kravatı gevşetin, ferahlamaya çalışın.

- Yanınızda aspirin tableti varsa onu çiğneyin.

- Kriz yalnızken sizi yakalamışsa, telefonunuz varsa en yakınınızı arayın ya da ambulans yardımı isteyin.

- Burun deliklerinizi kapatıp kuvvetli bir şekilde öksürmeye çalışın. Bu, kan akışını hızlanacaktır.

- Pencere ve kapıları açıp oksijen almayı sağlayın.

-Krize araç içerisinde yakalandıysanız, hemen aracı kenara çekip yardım isteyin.

KALP KRİZİ NASIL ÖNLENİR

Alacağınız önlemler ile kalp krizi riskini azaltmanız mümkün.

-Sigara ve tütün ürünlerinden uzak durmak

-Kalp hastalarına uygun egzersizler yapmak

-Tansiyon, kolestrol kontrol altına alınmalı

-Kilo kontrolü sağlanmalı

-Diyabet takibi yapılmalı

-Alkol ve stresten uzak durulmalı

-Sağlıklı besinler tüketilmeli

Hekim tavsiyesi ile kalp krizi riskini azaltan ilaçlar kullanılmalı.