İhaleleri istedikleri gibi vermişler: Elektrikte saadet zinciri

İktidarın açtığı yoldan yurttaşların sırtından büyük kârlar elde eden ancak yüksek faturalarla bir ilgileri olmadığını savunan dağıtım şirketlerinin kurdukları bir ihale düzeni sayesinde de “gizli kâr”lar elde ettikleri ortaya çıktı. Yatırım ihalelerini yüksek bedellerle yine kendi bağlantılı şirketlerine veren dağıtım şirketleri sonuçta pahalıya yapılan bu işlerin bedelini faturalara yansıtarak yurttaşlardan tahsil ediyor.

Şirketlerin sattıkları elektriğin fiyatının yüksek olmasının yanı sıra başka kalemlerden de büyük kârlar elde ettikleri anlaşıldı. Buna mevzuatta, dağıtım şirketlerinin düzenlediği ihalelere, bu şirketlerin hisselerini devralan ve ayrı tüzel kişiliği bulunan şirketlerin ortağı şirketlerin katılmasını engelleyici bir düzenlemenin bulunmaması yol açıyor.??

TÜKETİCİYE FATURA EDİLİYOR??

BirGün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre, elektriğin satış fiyatı belirlenirken “dağıtım faaliyetinin yürütülmesi kapsamında gerekli olan yatırım harcamaları ile yatırım harcamalarına ilişkin makul getiri, sistem işletim maliyeti, teknik ve teknik olmayan kayıp maliyeti, kesme- bağlama hizmet maliyeti, sayaç okuma maliyeti, reaktif enerji maliyeti ve iletim tarifesi kapsamında ödenen tutarlar gibi tüm maliyet ve hizmetler” dikkate alınıyor. İletim ve dağıtım tarifelerinde yer alan fiyatlar, doğrudan tüketicilere ya da tüketicilere yansıtılmak üzere dağıtım şirketine faturalanıyor. Dolayısıyla yatırım maliyetleri doğrudan kullanıcılara yansıtılıyor.??

YÖNETMELİKLE YOL VERİLDİ

??Mevzuatta dağıtım şirketlerinin “Düşük maliyetle yüksek hizmet kalitesini sağlaması” için yatırımlarını bu temelde gerçekleştirmeleri yükümlülüğü de yer alıyor.??Ancak 2020 ve 2021 yılında yürürlüğe giren yeni yönetmeliklerde, elektrik dağıtım şirketleri ile bir şekilde bağlantılı şirketlerin yatırım ihalelerine girmelerini engelleyen bir düzenlemeye yer verilmedi.??Dolayısıyla dağıtım şirketlerinin bu şirketlerle yatırımı istediği gibi ve istediği bedelle yapabilmelerinin yolu açıldı.

??SAYIŞTAY DA UYARDI??

Bu durum Sayıştay’ın denetim raporlarına da yansıdı. Sayıştay’ın Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nu denetim raporunda, “İhale sonucunda imzalanan sözleşme bedelinin yatırım harcama tutarını oluşturacağı ve tarife yoluyla tüketicilerden alınacağı dikkate alındığında, ihale sürecinde rekabet ortamının sağlıklı şekilde oluşturulması düşük maliyetle yüksek hizmet kalitesini sağlanmaya yardımcı olacaktır” denildi. Bu amaçla Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Satın Alma ve Satış İşlemleri Uygulama Yönetmeliği’nde yasaklama yönünde düzenleme yapılması istendi.??Yatırım tutarı ne kadar yüksek olursa tüketicinin ödeyeceği birim fiyat tutarının da o kadar arttığı o nedenle ihalelerde rekabetin sağlanmasının “elzem” olduğu belirtildi.?

ŞİRKETLER İÇİN YURTTAŞLAR SOYULUYOR

SOL Parti’nin elektrik şirketlerine açacağı dava öncesi imza kampanyası dün Mersin’de sürdü. Yoğurtçu Parkı’nda bir araya gelen SOL Parti Mersin İl Örgütü üyeleri basın açıklaması düzenledi. Açıklamanın ardından imza standı kuruldu. Yurttaşlar imza kampanyasına yoğun ilgi gösterdi.??Basın açıklamasını okuyan SOL Parti Mersin İl Örgütü yöneticisi Çağdaş Oğul Arı, “Enerji şirketleri daha çok kâr etsin diye elektrik faturalarımız ikiye üçe katlandı. Tükettiğimiz elektriğin katbekat fazlasını ödemek zorunda bırakılıyoruz. Bu adil olmayan faturaları reddediyoruz” dedi.??

Acil taleplerini sıralayan Arı şu ifadeleri kullandı:??

Zamlar derhal geri çekilmelidir. ? Elektrik yardım uygulamasında 150 kWh sınırı aylık 230 kWh’a yükseltilmelidir.??• Konutlarda elektrik, doğalgaz ve suya yansıyan KDV sıfırlanmalıdır. ??Enerji bir insan hakkıdır; faturalarını ödeme güçlüğü çekenlerin elektriği, gazı ve suyu kesilmemelidir.?? Kalıcı çözüm için enerji şirketleri derhal kamulaştırılmalıdır. Enerji bugün kamu hizmeti olarak sunulsa 100 TL olan fatura anında 25 TL’ye düşecektir.??

MECLİS'E KANUN TEKLİFİ??

Öte yandan HDP ise, faturalarını ödeyemeyenlerin elektrik ve doğalgazının kesilmesinin önüne geçilmesini talep ederek kanun teklifi hazırladı.

FATURALAR KATLANILMAZ BOYUTTA

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, Avcılar’ın 40 yıl sonra imar planına kavuşan Yeşilkent Mahallesi’nde gerçekleştirilen “İSKİ Atık Su ve Yağmur Suyu Kanal İnşaatı Temel Atma Töreni”ne katıldı. İmamoğlu, enerji fiyatlarındaki artışa dikkati çekerek, “İSKİ’nin elektrik tüketimi, son 1 yılda 2,5 katına çıktı. Bugün, 3 milyar 200 milyona yakın elektrik faturası bekleniyor bu sene. Bu rakam, 1 milyar 380 milyon civarında tamamlandı 2021 fiyatlarıyla. Yani sadece evimizdeki fatura değil, kurumlarımızın da bu tür maliyetlerinin ne denli arttığının çarpıcı bir karşılığı bu. Halkımızın da bundan etkilendiğini biliyoruz” ifadelerini kullandı.