Gazi’nin okul ziyaretleri

Cumhurbaşkanı, 14 Ekim 1925 günü, beraberlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan Kazım Paşa, Ordu Müfettişi Fahrettin Paşa, Kütahya Milletvekili Nuri Bey, Vali İhsan Paşa ve Belediye Başkanı Aziz Bey ile beraber, önce ‘İzmir Bölge Sanat Okulu’nu ziyaret etmiştir. Cumhurbaşkanı’nı Okul Müdürü Ferit Bey ve okulun öğretmenleri karşılamıştır. Cumhurbaşkanı okulun atölyelerini gezmiş ve öğrencilerle görüşmüş ve onlarla birlikte hatıra fotoğrafı çektirmişlerdir. 

Bu ziyaretten çok mutlu olan Cumhurbaşkanı, üçüncü kez gittiği İzmir Bölge sanat Okulu’nun anı defterine şunları yazmıştır:

“Bu defaki ziyaretimde daha çok memnun oldum. Her sene biraz daha gelişmiş. Daha çok gerekli.” 

 Daha sonra gidilen ‘Erkek Öğretmen Okulu’nda Cumhurbaşkanı’nın şereflerine çay ziyafeti verilmiştir. Çaya İzmir’deki okulların öğretmenler davet edilmiş, çok samimi bir eğitim havası içinde bir araya gelinmiştir. Cumhurbaşkanı, ‘Redd-i İlhak İlkokulu’ öğretmeni Afet Hanım ile ‘Şehit Fazıl Bey İlkokulu’ öğretmenlerinden Süreyya Hanım’ı masaya davet ederek görüşmüştür. Öğretmenler çay servisi yapmış ve konukları ağırlamışlardır.

‘İzmir Erkek Lisesi’ öğretmenlerinden Kemal Emin Bey, İzmir öğretmenleri adına yaptığı çok duygulu ve bağlılık dolu konuşmasında:

“Sizin bize doğru yol göstermek için ağzınızdan çıkan her kelimede büyük bir zafer vardır” demiştir.

Cumhurbaşkanı yapılan bu konuşmayı şöyle cevaplamıştır:

“Beyefendinin söylediği samimi sözlerden çok etkilendim. Özellikle önem verici gördüğüm nokta şudur ki, bize geçmişin felaketlerini, belki uyanık kalmamız için bir daha hatırlattı. Gerçekten geçmişimizde bu milleti insanlıktan geri bırakan, bütün dünyanın adeta insanlık dışında görmesine sebebiyet veren, bir takım kurumlar ve engeller vardı. Fakat millet onların hepsini yok etti ve ne kadar çürük ve manasız olduğunu da ispatladı. Bu salonda bu kıymetli toplantıyı düzenleyenlere çok teşekkür edeceğim. Çünkü ben de geleceğin kıymetli öğretmenleri huzurunda pek derin zevk ve mutluluk duymaktayım. Öğretmenliğim önemi hakkında fazla söz söylememe gerek görmem. Çünkü siz onu benden daha iyi bilirsiniz. Yalnız bir noktayı beraber tekrar edelim: 

‘Milleti kurtaran ancak öğretmenlerdir. Öğretmenden koruyucudan mahrum olan bir millet henüz millet adını alamamıştır. Ona sırada bir topluluk denir, millet denemez. Bir topluluk, millet olabilmek için kesinlikle eğitimcilere ve öğretmelere muhtaçtır. Onlardır ki, bir toplumun hakiki millet haline koyarlar.  Bizim milletimiz elbette dünyanın takdirlerini almış bir toplumdur. Fakat onun layık olduğu şerefe ulaştıracak sizlersiniz. Siz çalışmaya başladıktan sonradır ki, milletin azami kabiliyeti tatbikata dönüşmüş olacaktır.” 

Cumhurbaşkanı, konuşmadan sonra, ‘İzmir Erkek Öğretmen Okulu’nun anı defterine ziyaretinden duyduğu memnuniyeti şöyle ifade etmiştir:

“İzmir Erkek Öğretmen Okulu’ndan memnuniyet verici verimli eserlerini gördüm. Bu kurumun memleket için ihtiyaç duyduğumuz kıymetli öğretmenleri yetiştirmekte başarılı olacağına müdüriyetin ve bütün eğitim kadrosunun yararlı ve ehliyetleri kuvvetle umut vermektedir.” 

Cumhurbaşkanı, aynı gece, ‘Elhamra Sineması’nda çeşitli okulların birlikte hazırlayarak sahneledikleri gösteriye katılmıştır.

Gösteride ilk etkinlik, ‘İzmir Kız Lisesi’ tarafından müzik öğretmeni Şerif Ladin Bey yönetiminde on beş öğrencinin piyano eşliğinde iki sesli olarak ‘İstiklâl Marşı’nı söylemeleri olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra ilk defa ‘İstiklâl Marşı’nın bu şekilde okunması büyük takdir toplanmıştır.

İkinci etkinlik, ‘Erkek Öğretmen Okulu’nun ‘Öğretmen ve Zeybek’ gösterisi olmuştur. Öğretmenlerin zeybek oyunu sürekli alkışlar yüzünden tekrar edilmiştir. ‘Ticaret ve Lisan Okulu’ öğrencilerinin müzik eşliğinde yaptıkları jimnastik gösterileri de büyük beğeni toplamıştır.

‘İzmir Erkek Lisesi’ öğrencileri bir oyun sergilemişlerdir. Özellikle ‘Dil’ üzerinde komedi türündeki oyunda; ‘Arapça değil mi, uydur, uydur söyle’ nüktesi çok hoşa gitmiştir. ‘Misak-i Milli Okulu’ öğrencileri ‘Çiçekler’ müzikal oyunu sahnelenmiş, uzun, uzun alkışlanmıştır. Elhamra Sineması’ndaki etkinlik, gece 23.30’a kadar sürmüştür. Gazi Paşa, öğrenci ve vatandaşların coşkun alkışları ve ‘Yaşa’ sesleri arasında sık sık oturduğu locadan ayağa kalkarak halkı selamlamıştır.”

15 Ekim 1925 Perşembe günü saat: 16.00’da, önce Bornova’daki İzmir Ziraat Okulu’nu gezmiştir. Okul çalışmalarını yakından inceleyen Cumhurbaşkanı, okul müdürü ve öğretmenlerinden bilgi almıştır. Burada özellikle ‘Çiftlikler’ hakkındaki görüşleri dinlemiş ve anı defterine memnuniyetini şöyle ifade etmiştir:

“İzmir Ziraat Okulu, yetenekli ellerde verimli eserlerini vermiştir. Ziyaretimden memnunum.”

O’nun, yarının büyükleri olan gençlere, cumhuriyeti emanet ederken verdiği mesajın ne olduğunu, her Türk’ün anladığını biliyorum. Cumhuriyetimizin ilanının 99. yılında, onun, okullara ve eğitime verdiği değeri siz okurlara anımsattım. İyi bayramlar. 24 Ekim 2022

Ahmet Gürel 

Atatürk Araştırmacısı.