Bir yılan hikayesi: İhale kurbanı 'Melen Barajı' ... Melen Barajı nerede? Melen Barajı'nda son durum ne?

İnşaat sözleşmesi 17.12.2012 tarihinde yapılmış, 6 Mart 2014 tarihinde temel atılmış olan barajın 12 Mayıs 2018 tarihinde açılması hedefleniyordu. İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, bugün yaptığı açıklamada değindiği Melen Barajı'na hakkında, “Melen’in durduğundan belki haberleri yoktur” dedi.  İşte yılan hikayesine dönen Melen Barajı'na dair merak edilenler...

MELEN BARAJI NEDİR, NEREDEDİR?

Melen Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Sakarya ilinin, Kocaali ilçesinde Melen Çayı üzerinde yapılmakta olan barajdır. Barajın asıl işlevi Büyük Melen Projesi kapsamında 'İstanbul'a içme suyu' temin etmektir. Barajdan ikincil fayda olarak elektrik üretilmesi planlanıyordu. Baraj 45 MW kurulu güce sahip olacaktı. Melen içme suyu projesinin I., II. ve III. aşamaları devreye girdikçe üretilen enerji de azalacaktı. İlk aşamada 183,33 Gwh/yıl, ikinci aşamada 140,60 Gwh/yıl, geri kalan ömründe 92,92 Gwh/yıl üretim planlanıyordu.

YILAN HİKAYESİ: MELEN BARAJI 

2020 yılına göre İstanbul'daki kayıtlı nüfus, 15.46 milyon olarak açıklanmıştır. Resmi olmayan kayıtlarla bu veri aslında çok daha fazla.

Türkiye'nin en çok göç alan ili İstanbul için uzun yıllardır su sıkıntısı tartışmaları yaşanıyor. Geçen sene de büyük bir su sıkıntısı yaşayan İstanbul'un su sorununu gidermek için Melen Barajı projesi ortaya çıkmıştır. 

İstanbul'un doğusunda Karadeniz'e dökülen ve yıllık su potansiyeli ortalama 51 ton/saniye olan Büyük Melen Çayı'ndan İstanbul'a daha fazla su sağlamak adına Melen Barajı proje çalışmaları 1988 yılında başlatıldı. Proje ilan edildiğinden bu yana 30 yıl geçti. 

BARAJ BİTMEDEN, İNŞAATI ALARM VERDİ

2007 yılında İstanbul'da yaşanan kuraklık sebebiyle proje hızlandırılmak istendi. Ancak baraj projesi tamamlanamadan, barajın gövdesine dökülen beton inşaatı sırasında gövdede açılmalar olmaya başladı. Baraj bitirilemeyince Melen'in suyu İstanbul'a borularla aktarılmaya başlandı.

29 Mayıs 2012'de Melen Barajı inşaatı için ihale düzenlendi. İnşaat işi sözleşmesi 17 Aralık 2012'de DSİ ile E. A.Ş. ve Y. A.Ş. arasında imzalandı. 

2009 yılında DSİ'ye sunulan ÇED raporunda ve 2012'de İTÜ'de yapılan yüksek lisans tezinde yapılan araştırmalarda ciddi zemin sorunları saptanmış ve uyarılarda bulunulmuştu. Ancak DSİ 14. Bölge Müdürlüğü 1 Mart 2013 tarihli yazısında talep edilen sondajların yapılmasını uygun bulmadı.

2014 yılında bitirilmesi planlanan barajın, 2016 yılında bitmesine yakın bir zamanda gövdesinde kırıklar oluşmaya başladı. 

VERİLERE KULAK TIKADILAR

İTÜ tarafından hazırlanan 2009 tarihli ''Nihai ÇED raporunda ve 2012 tarihinde yine aynı üniversitede yapılan zemin durumu araştırmasında'', zeminin olumsuz durumu ile ilgili yapılan saptamalar, uyarılar ve öneriler kulak ardı edildi hal böyle olunca sorunlar bitmedi.

Eski bakan Veysel Eroğlu, İstanbul’un su sorununu 2071 yılına kadar çözeceğini iddia ettiği barajın 7 Aralık 2016 günü saat 13.59'da açılacağını vaat etmişti.

Melen Barajı, 2018’de bitecekti. Olmadı, 2019’da denildi. Gövde inşaatı bitmesine rağmen çatlaklar oluştuğu ve su tutulamayacağı ortaya çıkınca da güçlendirme ihalesi yapıldı.

İMAMOĞLU'NUN İLK İŞİ

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu göreve gelir gelmez 19 Ekim 2019’da baraj inşaatında incelemelerde bulundu. Baraj gövdesindeki derin çatlaklar nedeniyle inşaatın durduğunu kamuoyuna duyuran İmamoğlu, konuyu sık sık gündeme getirdi. Barajda 3 kez incelemede bulundu, DSİ yetkilileriyle görüştü, eski Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile Ankara'da bir araya geldi.

Sözcü'den Özlem Güvemli'nin o dönemki haberine göre, konu tekrar gündeme gelince DSİ 14. Bölge Müdürlüğü Melen Barajı güçlendirme inşaatı için 28 Şubat 2020 tarihinde ihale düzenledi. 412 milyon 151 bin 148 TL'lik teklifin sahibi Everest Madencilik İnşaat Nakliye Sanayi ve Ticaret A.Ş ihaleyi kazandı.

İşin gerçekleşme oranı yüzde 10'lar seviyesindeyken şirket, beklenmeyen fiyat artışları nedeniyle projeyi tasfiye kararı aldı.

DSİ tasfiye talebini kabul etti ve 8 Temmuz 2022'de çalışmalar durdu. Baraj inşaatı, açılış tarihinin üzerinden 6 yıl geçmesine rağmen hala tamamlanamadı.

İMAMOĞLU İSYAN ETTİ

Melen Barajı’ndaki yeniden yapım çalışmalarının durduğu bilgisini de paylaşan Ekrem İmamoğlu, şöyle konuştu:

“İstanbul'un neredeyse bir yıllık suyunu garanti altına alacak bir barajdan bahsediyoruz. Gününü ve saatini vererek, ‘2016’da bunu açacağız’ diye bir tarif yapmıştı o dönemin bakanı. Ve o dönemin bakanının verdiği günden ve saatten bu yana, tam 6 yıl geçti. Ve şu anda akıbeti belli olmayan, geleceği belli olmayan, çatlamış bir barajla karşı karşıyayız. Göreve gelir gelmez, biz bunu gündeme getirdiğimizde anladık ki, devletimizin bundan haberi yok.''