Biden-Erdoğan görüşmesi: Liderler F-16'larla ilgili ne dedi?

İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik talebine Türkiye, Çarşamba günü düzenlenen üçlü zirvede "terörle mücadele" konusunda bu iki ülkenin bazı adımlar atması ve silah ambargosunun kalkmasını içeren bir mutabakat muhtırasının imzalanması sonrası onay verdi.

Ancak üç ülke liderinin Çarşamba günü Madrid'de yaptığı zirveden önce ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yaptığı telefon görüşmesi, bu muhtıranın imzalanmasında önemli bir rol oynadı. Bu telefon konuşmasında iki lider Perşembe günü yüz yüze görüşmek üzere anlaştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 28 Haziran'da Madrid'e gitmeden önce havalimanında yaptığı açıklamada Biden ile görüşeceğini açıkladıktan hemen sonra F-16 konusunu gündeme getirerek "Bu arada Amerika'yla olan en önemli görüşmemiz F-16 meselesiydi. F-16 meselesi de şu anda hâlâ masada, orada da yine bir oyalama taktiği gidiyor" demesi, Türkiye'nin bu iki ülkenin NATO üyeliklerine onay vermesi karşılığında F-16 talebine olumlu yanıt alıp almadığı sorusunu ortaya çıkardı.

Bu soru, bugün NATO zirvesi sonrası iki liderin ayrı ayrı düzenlediği basın toplantılarında da soruldu.

İki lider de bu konuda olumlu yönde adım atılmasını beklediklerini söyledi; ancak herhangi bir şey karşılığında verildiğine dair imaları reddetti.

Biden, Türkiye'nin yeni F-16 satın alma ve var olan F-16'ların modernizasyonu talebini Aralık ayından bu yana desteklediğini savundu.

Bir gazetecinin Biden'a "Sayın Erdoğan'ın yeni F-16 talepleriyle alakalı hangi isteklerini kabul ettiniz?" diye sorması üzerine Biden, "Aralık ayından bu yana pozisyonumu değiştirmedim," yanıtını verdi:

"Tabii ki bu F-16 jetlerinin modernizasyonu konusunu çözmemiz gerekiyor, bunu yapmamak bizim çıkarımıza değil. Ben pozisyonumu değiştirmediğimi onlara söyledim. Aralık ayından bu yana bunu söylüyorum. Bunun için Kongre'nin onayına ihtiyacımız var ve bu onayı alabileceğimizi düşünüyorum."

Erdoğan'a da soru, "Biden, Kongre'den F-16'larla ilgili onay alınması için Türkiye lehine çalışacağı sözünü verdi mi, siz bu onayın çıkacağı yönünde emin misiniz? Biden size herhangi bir takvim verdi mi?" diyerek iletildi.

Erdoğan da, "Sayın Başkan elinden gelen adımları atacağını söyledi" diye yanıtladı:

"Tabii sadece olay Demokratlarla bitmiyor bir de Cumhuriyetçiler var. Benim de geçen hafta geniş bir ekibim Amerika'daydı. Orada gerek Cumhuriyetçiler gerek Demokratlarla görüşmeleri yaptılar. Biz de Sayın Biden'la yaptığımız görüşmeden sonra heyetlerimizi gerekirse yine göndereceğiz. Orada Cumhuriyetçilerle de görüşmeler yapmak suretiyle onların da desteğini almamız halinde inanıyorum ki Sayın Biden'ın bu konudaki samimi gayretleri ciddi bir destek bulacaktır. Onun için de gecikmeden hemen bir heyeti ayrıca Amerika'ya göndereceğiz."

Türkiye, Eylül 2021'de F-35 programından resmen çıkartılmasının hemen ardından NATO'nun güneydoğu kanadını da koruyan hava kuvvetlerinin zafiyete uğramaması için ABD'den 40 adet Blok 70 F-16 almak istediğini, mevcut filolarında yer alan savaş uçaklarını modernize etmek için de 80 adet kit almak istediğini ABD'ye bildirmişti.

Biden yönetimi, talebe olumlu baktığını ancak satışın gerçekleşmesi için Kongre onayı gerektiğini Ankara'ya söyledi. Kongre'nin her iki kanadındaki Türkiye karşıtı bakışın değişmesi için S-400 sorunun çözümü ve insan hakları konularında atılacak adımların etkili olacağı mesajını da Ankara'ya iletildi.

ABD Dışişleri Bakanlığı, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşının başlamasından birkaç hafta sonra, 17 Mart'ta Kongre'ye bir mektup göndererek Biden yönetiminin Türkiye'ye yeni nesil F-16 satışının Amerikan çıkarlarına uygun olduğunu düşündüğünü ve NATO'yu güçlendireceği görüşünü iletmişti.