Başkomutan Atatürk’ün önderliğindeki Sakarya Zaferi’nin 101. yılı

Birinci İnönü Savaşı ve İkinci İnönü Muharebesi’nde yenilen Yunan ordusu, İngilizlerin desteğiyle tam teçhizatlı olarak büyük saldırı için hazırlandı. Yunan Kralı Konstantin’in 7 Temmuz’da İzmir’den Uşak’a, cephenin ileri hattına gelmesiyle 8 Temmuz 1921’de hareketlenen Yunan ordusunun 10 Temmuz’da başlattığı büyük saldırı 24 Temmuz’a kadar devam etti. Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilerek Yunan Ordusu ile arasında mesafe koyan Türk ordusunda da önemli hazırlıklar sürerken Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Mustafa Kemal Atatürk’ü 5 Ağustos 1921’de “Türk Orduları Başkomutanı” olarak görevlendirdi. Başkomutan, ilk iş olarak ordunun ihtiyacını karşılamak amacıyla, kanunla kendisine verilen yetkiyi kullanmak suretiyle bütün halkı fedakârlığa çağırarak, lojistik destek kaynaklarını artırmak için 7-8 Ağustos’ta “Tekalif-i Milliye Emirlerini” yayımladı.

PAŞADAN TARİHI EMİR

Kaynakların önemli bir kısmının Sakarya Cephesi’ne aktarılmasını sağlayan Atatürk, 12 Ağustos 1921’de Batı Cephesi’ne giderek, düşmanın muhtemel hareketlerine yönelik stratejileri de belirledi. Yunan kuvvetleri, 13 Ağustos’ta ileri saldırıya başlamasının ardından 23 Ağustos’tan itibaren de ağırlık merkezi Sakarya mevzisinin güney kanadı olmak üzere taarruza geçti. Yunan ordusunun, Türk savunma hatlarını zaman zaman kırdığı ortamda Başkomutan Atatürk, 26 Ağustos’ta çizgiye bağlı cephe sistemini değiştiren, “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanı ile ıslanmadıkça terk olunamaz” tarihi emrini verdi.

Yunan birliklerinin yoğun saldırılarına rağmen düşman karşısında “çelikten bir kale” gibi duran Türk ordusunu kuşatamayınca bu defa Haymana istikametinden taarruza geçti ancak başarılı olamadı. Türk ordusu, 10 Eylül’de başlattığı genel karşı taarruz ile Yunan ordusunu ağır bir hezimete uğrattı. 22 gün 22 gece devam eden Sakarya Meydan Muharebesi, 13 Eylül 1921’de düşmanın Sakarya Nehri’nin doğusunda tamamen yok edilmesiyle sonuçlandı. Zaferin ardından 19 Eylül 1921’de Başkomutan Atatürk’e Meclis tarafından “Mareşal” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.