AYM’den jandarma ve polise amirini eleştiri hakkı veren karar
AYM, “görev içinde amir ya da üstlerinin eylem veya işlemlerini eleştiren kolluk personeline disiplin cezası verilmesi” düzenlemesini iptal etti. Düzenlemenin ifade özgürlüğünü ihlal ettiği vurgulandı.
Sefa UyarVan 4. İdare Mahkemesi, “Genel Kolluk Disiplin Hükümleri” arasında yer alan ve altı ay kısa süreli durdurma cezasına tabi olan “görev içinde veya dışında amir ya da üstlerinin eylem veya işlemlerini olumsuz yönde eleştirici nitelikte söz söylemek ya da yazı yazmak” hükmünün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu.
Başvuru gerekçesinde, “Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelini” kapsayan düzenlemenin “sınırının ve kapsamının belli olmadığı, her türlü eleştiriyi yasakladığı, zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşılamaya yönelik olmadığı, ifade özgürlüğüne orantısız sınırlama getirdiği” aktarıldı.
Başvuruyu görüşen AYM, dışarıda yapılan eleştiriler bakımından yetkisizlik nedeniyle ret, içeride yapılan eleştiriler bakımından ise iptal kararı verdi. Kararda, “kolluk personelinin de toplumun bütün diğer bireyleri gibi ifade özgürlüğünden yararlandığı”, düzenlemenin ise ifade özgürlüğüne sınırlama getirdiğine işaret edilirken, eleştirilerin yalnızca olumsuz olmayacağı, hizmet işleyişini olumlu etkileyecek, yapıcı eleştirilerin de bulunduğu ve bu eleştirilerin de cezalandırılmasının zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşılamaya hizmet etmeyeceği aktarıldı. Eleştirilerin kuruma zarar verip vermediğinin göz önüne alınmadığı belirtilen kararda, “İfade özgürlüğüne getirilen sınırlamanın demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır” denildi.
CEZALAR SAVUNULDU
Karara, arasında AYM üyeliğine atanması tartışmalı olan İrfan Fidan’ın da yer aldığı üç isim muhalif kaldı. Ortak yazılan muhalefet şerhinde, düzenleme savunuldu. Düzenlemede belirtilen eleştirilerin “olumsuz eleştiri” niteliğinde olduğu belirtilen şerhte, “Eleştiri eylemi kendi doğası gereği tabi bir olumsuzluk ihtiva etmektedir. Yıkıcı özellik arz eden eleştirilere duyarsız kalınmasını beklemek makul bir beklenti olmayacaktır. Disiplinin tesis ve devamına katkı sağlayan kural anayasaya aykırı değildir” ifadeleri kullanıldı.