Anayasa değişikliği önerisi: Siyasi partiler nasıl tutum alacak?

Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) geçen hafta muhalefet partilerinin görüşüne sunduğu, “ailenin korunması” ve başörtüsü konularını içeren anayasa değişikliği önerisi hakkında, siyasi partilerin tutumlarını bu hafta sonuna kadar netleştirmesi bekleniyor.

AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan, muhalefetin önerileri doğrultusunda revize edildikten sonra gelecek hafta Meclis Başkanlığı’na sunulabileceğini söyledi.

HDP’nin tutumunu yarın netleştirmesi beklenirken, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener konuyu 14 Kasım’daki Altılı Masa toplantısına taşıyacak.

CHP ise anayasa değişikliği oylamalarına katılmamayı tartışıyor.

AKP’nin, anayasanın din ve vicdan özgürlüğünü düzenleyen 24 ve aileye ilişkin 41. maddelerinde değişiklik içeren anayasa değişikliği ile ilgili geçen hafta muhalefet partilerine yaptığı ziyaret,  HDP boyutuyla da tartışma konusun oldu.

İktidar partisinin uzun süredir kapısını çalmadığı HDP’den, anayasa değişikliği için destek istemesi nedeniyle gözler MHP lideri Devlet Bahçeli’deydi.

Kimi yorumculara göre MHP’nin bu ziyaretten haberi yoktu ve nedenle de Bahçeli’nin ittifak ortağına sert tepki göstereceği beklentisi dile getiriliyordu.

Bir başka yorum ise AKP’nin bu ziyaretinin “yeni bir çözüm sürecinin işareti olup olmayacağı” üzerineydi.

Hatta AKP Şanlıurfa Milletvekili Mehmet Ali Cevheri, yeni bir çözüm sürecinin olasılık dahilinde olabileceğini ifade etti.

Bahçeli olumladı: Doğal ve doğru

Ancak Bahçeli, grup toplantısında anayasa değişikliğine desteğini bir kez daha açıklarken,  “AK Parti heyetinin anayasa değişikliğini görüşmek amacıyla Meclis’te grubu bulunan siyasi partileri ziyaret etmesi de son derece doğal ve doğru bir adım” olduğunu ifade etti.

MHP lideri,  “Kiminle görüşüldüğüne değil, makul ve demokratik çözümün nasıl olacağına bakıyoruz” sözleriyle de görüşmeyi olumladı.

AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan ise anayasa değişikliği için HDP’nin ziyaret edileceğinden MHP’nin bilgisi dahilinde olduğunu ifade etti.

“MHP bizim yol arkadaşımız. Temel meselelerde tabi görüşeceğiz” diyen Turan, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın görüşme takvimini açıklarken, MHP grup başkanvekillerinin yanında olduğunu anımsattı.

Turan: HDP’ye baktığımız yer zerre değişmiş değil

Gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtlayan Turan, usuli  bir ziyaret yapıldığını, “çözüm sürecinin” ise artık çok geride kaldığını ifade etti:

 “HDP'ye baktığımız yer zerre değişmiş değil. HDP'ye toplum büyük kredi verdi. HDP bunu heba etti.

“Biz isterdik ki HDP, bu demokratik krediyi kullanabilseydi. Silahların susturucusu değil susturulmasını öngörseydi. Konuşma metinlerini Kandil belirliyor...

HDP'ye bakışımız değişmedi ancak hayatın olağan akışı var. Her Salı tüm partiler görüşür. Daha önce de görüştük. İttifak yapmak başka Meclis'te çalışmak başka.

“Ayrıca Ak Parti tüzel kişiliği, sözcüleri var. Farklı görüşler olabilir, saygı duyarız tartışırız. Çözüm süreci geride kaldı. Türkiye bunları aştı. Türkiye'de artık Kürt sorunu diye bir sorun yok.”

Turan muhalefetle uzlaşma sağlanırsa, bazı küçük revizyonlar yapılabileceğini, ancak özellikle “ailenin korunması” düzenlemesinden vazgeçilmeyeceğini söyledi.

Turan bunun nedeni hakkında ise, “Erkek erkeğe, kadın kadına evlilik maalesef dayatıldı” ifadelerini kullandı.

Türkiye’de eşcinsel evliliklere izin verilmiyor.

HDP “koşullu evet” diyebilir

Anayasa değişikliği konusunda, AKP’nin ziyareti nedeniyle gündem olan HDP ise tutumunu yarın yapılacak MYK toplantısında netleştirecek.

Ancak kulislerde HDP’nin “koşullu evet” formülünü gündeme getirebileceği konuşuluyor.

HDP kaynakları, başörtüsü veya aile düzenlemesine karşı çıkılmayabileceğini, ancak anayasaya “her türlü ayrımcılığın önlenmesine” dönük daha net ifadelerin konulmasını önerilebileceği ifade ediliyor.

Ayrıca HDP, temel hakların referandum konusu yapılmaması gerektiğini savunuyor ve TBMM’de 400’ün üzerinde bir oy ile kabul edilmesini sağlayacak bir uzlaşma koşulunu da gündeme getirebileceği belirtiliyor.

AKP ise HDP ile yapılan görüşmelerden umutlu. Bazı AKP yöneticileri, yapılan görüşmelerde HDP’lilerin başörtüsü veya aile düzenlemesine dönük negatif bir tutum ortaya koymadıklarını savunuyorlar.

CHP ‘oylamaya katılmamayı’ tartışıyor

Anayasa değişikliği konusunda en net parti ise CHP. İktidarı yasa tekliflerine destek vermeye çağıran CHP, TBMM’deki anayasa değişikliği oylamalarına katılmamayı da tartışıyor.

Bu çerçevede öncelikle muhalefetle orta hareket etme konusunda uzlaşma aranması, uzlaşma olmaması halinde de parti olarak oylamalara katılmama görüşü dile getiriliyor.

Bu görüşün hafta başında yapılan MYK toplantısında da bazı üyelerce dile getirildiği, ancak somut karar alınmadığı belirtiliyor.

Akşener,  Altılı Masa’ya taşıyacak

Başörtüsüne dönük yasal ve anayasal düzenlemeye gerek olmadığını savunan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener ise bu konuyu 14 Kasım’da yapılacak olan Altılı Masa toplantısına getirecek.

İYİ Parti, başörtüsü sorununu “kapanan yaralardan” görüyor ve bunun yeniden gündem olmasını anlamlı bulmuyor.

Ancak AKP’nin bir “başörtüsü referandumu” üzerinden oy toplama hesabı yaptığı düşünülüyor ve anayasa değişikliğine destek olunacaksa 400’ün üzerinde bir destekle TBMM’den çıkarılması gerektiğini savunuyor.

Aksi taktirde, anayasa değişikliğinin yeni parlamentoya bırakılması gerektiği ifade ediliyor.

Geçici madde formülü

“400’ün üzerinde oyla da olsa” anayasa değişikliğinin referanduma sunulması görüşünün dile getirildiği AKP’nin yetkili kurullarında temel hakların referanduma sunulmasının sıkıntı yaratacağı gerekçesiyle, şimdilik bundan vazgeçildiği ifade ediliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kabine toplantısından sonra yaptığı “temel hak ve özgürlükleri referanduma götürmeyi doğru bulmadıklarına” yönelik açıklaması da bunun işareti olarak görülüyor.

Bu tutumun altında MHP’nin “her koşulda referanduma” sıcak bakmamasının yanı sıra, muhalefetin  temel hakların referanduma sunulmasına karşı çıkışının da etkili olduğu ifade ediliyor.

Anayasa değişikliğinin 360’ın üzerinde ancak 400’ün altında bir oyla Meclis’ten geçmesi halinde, AKP referandumun seçimlerle birlikte yapılması için “geçici madde” düzenlemesini de pakete koymayı planlıyor.

Halkoylamasına ilişkin yasaya göre anayasa değişiklikleri, Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonraki 60 gün içinde referanduma sunulabiliyor.

Ancak AKP, “Yapılacak ilk genel ve cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte oylanmasına” ilişkin geçici maddeyi de pakete koymayı düşünüyor.