NAe São Paulo, Türkiye'ye geldi mi? Aliağa Limanı'na getirilen gemi ne gemisi? Aliağa Limanı'nda kaç işçi öldü?

Geçen günlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın, Brezilya donanmasına ait NAe São Paulo adlı savaş gemisinin Aliağa Limanı'nda sökümü için izin verdiği ortaya çıkmıştı. Rio De Janeiro Limanı’ndan yola çıkarak Aliağa’ya gelmesi planlanan asbestli dev savaş gemisi, tüm itirazlara rağmen yolculuğunu sürdürüyor.

Gemi için 'asbest bombası' diyen uzmanlar, kararı eleştirmişti. Bugün, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG),  ‘Aliağa İş Cinayetleri Raporu'nu' adı yayımladı. Raporda açıklanan rakamlar birçok yurttaşı endişeye düşürdü. İşte Aliağa Limanı ile ilgili akıllara gelen soruların cevabı...

ALİAĞA LİMANI NERDE?

Aliağa Limanı, İzmir ili, Aliağa ilçesi sınırlarında Çandarlı Körfezi içinde yer alan limandır. On iki sanayi tesisine ait otuz altı iskele bulunur. Toplam iskele uzunluğu 8.849 m, kapasitesi 9.999 gemi/yıl'dır. Limanda en fazla yüke sahip firmalar; TÜPRAŞ, PETKİM ve HABAŞ'tır. 

Liman toplam gemi trafiği ve yük elleçlemesinde Türkiye'de ikinci sıradadır.Türkiye'deki tek gemi söküm alanı burada bulunmaktadır. Yirmi bir firmanın çalıştığı tesis, 1975 yılında demir-çelik fabrikalarına hurda demir temin etmek amacıyla kurulmuştur.

 ALİAĞA LİMANI'NA GELEN GEMİ NE GEMİSİ? 

Geçen hafta, Brezilya donanmasında 21 yıl hizmet veren ve içerisinde 600 ton asbest barındırdığı öne sürülen NAe Sao Paulo isimli uçak gemisinin, sökümü için İzmir Aliağa’ya getirileceği ortaya çıkmıştı. Zehirli geminin, denize ve çevreye zarar vereceği, insanlarda ise kansere yol açacağı açıklanmış, Türkiye ve yurtdışında günlerce eylem yapılmıştı. 

Konuya dair konuşan uzmanlar, asbestin birçok ülkede yasaklı olduğunu ve Türkiye’de de 2010’dan itibaren yasaklandığını açıklamıştı. İş sağlığı ve güvenliği açısından Türkiye’nin kanayan yarası olan öldürücü madde asbest, bronşlarda ve akciğerin derinliğine inen havalanmayı sağlayacak bölümlerde kalan bir toz.

ASBEST NEDİR?

Asbest (asbestos) ya da amyant, lifli yapıda kanserojen bir mineraldir. 3.000' den fazla kullanım alanı olan asbest, özellikle gemi, uçak, otomobil sanayiinde, makine konstrüksiyonlarında yağlayıcı madde ve sızdırmazlık elemanı olarak kullanılıyor. 

Asbest son derece kanserojen bir maddedir. Solunum yoluyla vücuda girdiğinde başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açar. Uzmanlar cilde nüfuz etmesinin de mümkün olduğunu düşünmektedirler. Asbestin neden olduğu hastalıkların bazıları, akciğer zarları arasında sıvı toplanması, kireçlenme, akciğer zarı kalınlaşması ve akciğer dokusunda bağ dokusu oluşumu gibi 'elim' hastalıklardır. Ayrıca ciltte yaralara neden olabilir.

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), her yıl dünyada kanser yapıcı maddeleri düzenli olarak özelliklerine göre gruplara ayırmaktadır. Ajansın kanserojen maddeler listesinde asbest maddesi, "kesin kanserojen" tanımlanması ile 1. grupta sınıflandırılmıştır.

Aliağa Limanı'nda kaç işçi öldü?

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, Brezilya'dan Türkiye'ye getirilecek asbestli gemi tartışmalarının odağındaki Aliağa'da son 10 yılda en az 97 işçinin hayatını kaybettiğini duyurdu.

Rapordaki diğer tespitler şöyle:

''Bilgi kaynaklarımıza da baktığımızda (101 bin nüfuslu) Aliağa’da meydana gelen her üç işçi ölümü (özellikle gemi söküm ve metalde) ulusal basına yansımamakta, SGK’ya bildirim yapılsa da toplumdan gizlenmeye çalışılmaktadır. Ancak yereldeki sınıf hareketi sayesinde gizlenmeye çalışılan ölümler basına yansımaktadır.''

*İş cinayetlerinin yüzde 28’i gemi sökümde ve yüzde 27’si de metaldedir. Özellikle gemi söküm sektörüne dikkat çekmek istiyoruz. Son bir yılda bu sektördeki yedi işçi ölümü kulağa az gelebilir. Zira Türkiye’de her yıl 2000 civarında işçi çalışırken ölüyor. Ancak ilçede 1500 civarında gemi söküm işçisi bulunduğunu, oran olarak baktığımızda Aliağa gemi söküm sektöründeki ölümlerin oranının Türkiye’de resmi olarak açıklanan işçi ölüm oranının 30 katına denk geldiğini belirtirsek durum daha iyi anlaşılacaktır.

* *İşçi yaralanmalarının ve ölümlerinin başlıca nedenleri ezilme, patlama, yangın ve yüksekten düşme. İşçilere ilk yardım-ambulans sonrası ilk müdahale Aliağa Devlet Hastanesi’nde yapılıyor. Ciddi vakalarda işçiler Menemen, Bozyaka ve Çiğli’ye sevk ediliyor. İçinde mikro cerrahi ve yanık ünitesi de olan meslek hastanesinin inşaatıysa hala sürüyor.