Türk futbolunun batış çığlıkları

Ekonomik konjonktürdeki olumsuzluklar döviz karşısında TL’yi iyice eritirken, kurlardaki artışlar da kulüpleri vurmaya devam ediyor. Son bir aylık sürede TL’nin, yüzde yüze ulaşan devalüasyonu, kulüpleri adeta yakıyor. Giderleri ağırlıkla yabancı para, buna karşın gelirleri TL olan kulüpler ateş hattındalar. Şimdi tüm kulüp yönetimleri, bu krize karşı ne yapabileceklerinin arayışındalar.

KURLARIN ÖNLENEMEZ YÜKSELİŞİ 

20 Aralık saat 16.00 itibarıyla lira/dolar değeri 17.76, Avro/lira paritesi de 20.09 civarındadır. Buna göre 2021 içinde TL, dolar karşısında yüzde 138’lik bir değer kaybına uğrarken, Avro karşısında da yüzde 118 oranında değer yitirmiştir. Bu döviz şoku karşısında, kulüplerin yeni kaynak ihtiyacı şiddetle artmıştır.

NAKLEN YAYINDA KAYIP 3.5 MİLYAR! 

Anımsanacağı üzere Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), 17 Kasım 2020’de, yayıncı kuruluşla 2020-21 sezonuna ilişkin yayın bedeli olan 335 milyon doları, dolar/lira 7.90 kurundan 2 milyar 650 milyon TL olarak, dövizden Türk Lirası’na dönmüştü. Bugünkü (20 Aralık, saat 16.00 itibarıyla) dolar/lira kurunu 17.76 olarak dikkate aldığımızda, kulüplerin kaybı 3 milyar 299 milyon Türk Lirası’na ulaşıyor. Gerçek şu ki yukarıda hesapladığımız 3.3 milyar TL’lik döviz bazındaki kayıp, kulüplerin 2 milyar 650 milyon TL olan bir sezonluk naklen yayın gelirlerinin yüzde 124’üne karşılık geliyor. Bu tutar 4.5 milyar TL civarındaki toplam futbol gelirlerinin yüzde 67’sini oluşturuyor.

DEVALÜASYON KULÜPLERİN KRİZLERİNİ DERİNLEŞTİRİYOR

TL’de yaşanılan büyük devalüasyon kulüplerin finansal problemlerini iyice derinleştirdi. Nitekim yaşanılan yüksek devalüasyon nedeniyle kulüplerin transfer hareket yetenekleri iyice daralmıştır. Bu kapsamda, kulüplerin artık yabancı oyuncu transferi yapabilmeleri çok mümkün görülmemektedir. Kulüplerin giderlerinin önemli bir kısmının yabancı para olması nedeniyle zararları artmıştır. Kulüpler ekonomide yaşanılan olumsuzluklar nedeniyle önlerini görememektedir ve bu nedenle geleceğe ilişkin herhangi bir plan yapamamaktadırlar. Kur kaynaklı zararların artması, futbol gelirleriyle finanse edilen amatör branşların geleceğini de tehlikeye atmıştır.

TEKNİK İFLASA SÜRÜKLENİYOR 

Ekonomik olumsuzluklar, kötü yönetimlerle de birleşince, kulüplerin finansal yetersizlikleri daha da artmış ve kulüplerin faaliyetlerini tehdit eder boyuta gelmiştir. Kulüpler yüksek devalüasyon nedeniyle gelirlerinin önemli bir kısmını kaybetmişlerdir. Kulüplerin mali yapılarında oluşan büyük zararlar, kulüplerin özkaynaklarını iyice eritmiş ve onları teknik iflasa sürüklemiştir. Kulüplerin mevcut TL gelirleri, onların yabancı para giderlerini karşılamakta yetersiz kalmış ve had safhada sıcak para ihtiyacı artmıştır. Kulüpler devlet yardımı bekler hale gelmiştir.

BİZİ NELER BEKLİYOR?

Döviz bazlı yüksek oyuncu ücret ve maaş giderlerini karşılamakta zorlanan kulüpler, mevcut kadrolarını küçültmek durumunda kalacaklar. Bu ise kulüplerin sportif rekabet yeteneklerini geriletecek. Düşen sportif performans, kulüp gelirlerinde de düşüşe neden olacak ve Türk futbolu düşük gelir ve yetersiz gelir sarmalına girecek. Bu olumsuzlukların etkisiyle kulüpler finansal yükümlülüklerini yerine getiremeyecekleri için devletten kendilerine fon aktarımı yapılmasını bekler duruma geleceklerdir. Bir süre sonra finansal yükümlülüklerini yerine getiremeyen kulüplere, siyasetin yönlendirmesiyle kamu bankaları ve/veya özel bankalar aracılığıyla fon aktarımı söz konusu olabilecektir. Vadesi gelecek kredilerin vadelerinin ötelenmesi ya da yeniden kredilerin yapılandırılması gibi kamusal finansman kolaylıkları sağlanma yoluna gidilebilecektir. Bu ise futbolumuz üzerindeki siyasi vesayetin daha da artması anlamına gelecektir. Tüm bu olumsuzluklar sonrası, Türkiye hem UEFA hem de FIFA sıralamasında gerileyecek ve izlenilirliği yurtiçinde de düşecek; futbolumuz izleyicisine keyif yerine, keder verecektir. 

NE YAPMALI?

Genel ekonomik konjonktürdeki olumsuzluklar, kulüplerin zayıf mali yapılarındaki yetersizlikleri artırıcı bir etkiye sahiptir. Ülke ekonomisi ve genel küresel konjonktürdeki ekonomik, finansal olumsuzluklar, kulüplerin mali yapılarını daha da kırılganlaştırmakta ve içinde bulundukları finansal krizi derinleştirmektedir. Tüm bu olumsuzluklardan kurtulabilmenin yolu: Türk futbolunun mali, ekonomik, yönetsel ve örgütsel olarak yeniden yapılanmasından ve kapsayıcı kurumların inşasından geçiyor.