Varank: ‘Olumsuzluk tespit edilmedi’

Erzincan İliç’te 9 işçinin yaşamını yitirdiği maden kazasına ilişkin TBMM’de kurulan Araştırma Komisonu dün Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Fatma Varank’ı dinledi. Maden sahasında yaşanan yığın liç kaymasında sahada yapılan tespitler sonucunda 4 fazdan oluşan 34 milyon metreküp yığın liçi malzemesinin yaklaşık 10,2 milyon metreküplük bölümünün hareket ettiğini açıklayan Varank, “Bu hareketin 4,5 milyon metreküpü Sabırlı Vadisi; 1,9 milyon küpü manganez ocağı; 3,8 milyon küpü de yığın liç sahasının içerisinde kalmıştır. Kayan malzemenin yağmurla yıkanmasıyla birlikte gelecek kirlenmenin sular yüzeyinde ve su kaynaklarından Fırat Nehri’ne ulaşmasını engellemek amacıyla acilen menfez kapakları kapatılmış ve ön tarafına da sedde oluşturulmuştur. Öncelikle heyelan malzemesinin olumsuz çevresel etkilerinin giderilmesi ve kontrol altına alınması amacıyla kaldırılmasına karar verilmiştir” açıklamasını yaptı. Bu kapsamda bakanlık uzmanları ve üniversitedeki öğretim üyeleriyle birlikte malzemenin ivedi şekilde taşınabileceği ve kalıcı depolama alanlarının tespit edildiğini söyleyen Varank, kazanın bölgedeki yeraltı sularına, yüzey sularına ve toprağa etkilerinin ortaya konulması amacıyla da çevresel izleme çalışmalarına ilk gün itibarıyla başlandığını savundu. Varank, “Analizler mobil su ve atık su izleme laboratuvarında yapılmış, aynı zamanda bölgenin hava kalitesi de mobil hava kalitesi ölçüm istasyonu ve 6 sabit istasyonla izlenmiştir. Bölgeden alınan numunelerin bakanlığımız tarafından yetkilendirilen iki farklı çevre laboratuvarında da aynı anda analiz sonuçları doğrulaması yapılmıştır. Bugüne kadar tamamlanan yer altı ve yer üstü su analizlerinde siyanür kaynaklı, hava kalitesinin ölçümlerinde ise hidrojen siyanür kaynaklı herhangi bir olumsuzluk tespit edilmemiştir” savunmasını yaptı. 

'53 BİN 782 DENETİM YAPILDI'

Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürü Cihan Tatar da komisyonda bakanlığın Türkiye genelinde 380 adet hava kalitesi istasyonunun bulunduğunu, Erzincan’da da bu istasyonların yer aldığını, İliç’te ayrıca firmanın kendi sahasında 2 adet istasyonu olduğunu söyledi. Görev ve yetki kapsamında, 2023 yılında Türkiye genelinde madencilik sektöründe yapılan denetimlerle ilgili Tatar, “53 bin 782 çevre denetimi yapmışız, bu denetimin 5 bin 197 tanesi madencilik sektöründe gerçekleşmiştir. Bu denetimlerde 337 tesise 90 milyon 369 bin lira idari para cezası uygulanmış, 60 tesisin ise faaliyeti durdurulmuştur. Türkiye’de aldığımız verilere göre, 21 tane altın madeni, bunların 10 tanesinde de yığın liç ünitesinin olduğu alınan veriler içerisinde” bilgisini paylaştı. 

'16 MİLYON 441 BİN LİRA CEZA KESİLDİ'

İliç’teki madende 2022 yılında siyanür borusundaki bir patlamadan kaynaklı sızıntının meydana gelmesi nedeniyle madenin faaliyetlerinin durdurulduğunu da söyleyen Tatar, şu bilgiyi paylaştı: 

“Bu sızıntı sonrasında denetim ekiplerimiz anında sahaya müdahale ediyor ve öncelikle kontamine olmuş toprak yüzeyden temizleniyor ve kanun gereği o dönem üst sınır olan 16 milyon 441 bin TL idari para cezası uygulanıyor. Daha sonra izin lisans şartları ortadan kalktığı için faaliyet durduruluyor ve izin lisans şartları yerine gelinceye kadar yani yaklaşık üç ay gibi bir süre faaliyette bulunamıyor. Bu süre sonunda tekrar faaliyete geçiyor. Aynı zamanda, o süreçte cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunuluyor. Kirlenmiş Sahayı Değerlendirme ve İzleme Komisyonu kuruluyor, sahanın tamamen temizlendiğine ilişkin de bir kararımız mevcut.” 

Tatar ayrıca İliç’te bulunan altın madenine 2015 yılından bugüne değin 187 çevre denetiminin yapıldığını, bu denetimlerin 3’ünde idari para cezası olarak 133 milyon TL idari para cezasının uygulandığını, 2 kez de işletmenin faaliyetlerinin durdurulduğunu açıkladı.