‘Tıpta uzman olmayan’ başkanın pandemide yayın etiğini ihlal ettiği ortaya çıktı

Sağlık Bakanlığı Tıpta Uzmanlık Kurulu (TUK), eğitim kurumlarına eğitim yetkisi verilmesi ve kaldırılmasına ilişkin teklifleri karara bağlamak, uzmanlık ana dallarının rotasyonlarını belirlemek, uzmanlık sınav jürilerini tespit etmek, yabancı ülkelerde asistanlık yapanların bilimsel değerlendirilmesini yapacak fakülteleri ve eğitim hastanelerini belirlemek, tıpta uzmanlık eğitimi ve uzman insan gücü ile ilgili görüşler vermek, uzmanların tıbbi gelişmeleri izlemesini sağlayıcı inceleme ve araştırmalar yapmak üzere 2007’de oluşturuldu. Yaklaşık 17 yıldır tıpta ve diş hekimliğindeki uzmanlık eğitimine ilişkin kararlar TUK’ta alınıyor. TUK üyelerinin “tıpta uzman” olmaları gerekliliği, gerek ilk gerekse 2022 yılında güncellenen mevzuatta yer alıyor. Sağlık Bakanlığı’nda yaşanan görev değişiminin ardından TUK Başkanı da değişti. Halen Sağlık Bakan Yardımcısı olan Doç. Dr. Şuayip Birinci, TUK Başkanı olarak atandı. Ancak Sağlık Bakanlığı’nın internet sayfasında yer alan özgeçmiş bilgilerinin, Birinci’nin tıpta mevcut bulunan uzmanlık alanlarından herhangi birisinde eğitim almadığına işaret etmesi; hekimlerin tepkisine neden oldu. Bakanlığın resmi internet sitesinde Birinci’nin Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde eğitimini tamamlayıp tıp doktoru olduktan sonra; “Liderlik ve Küresel Girişimcilik” te yüksek lisans, “Sağlık Kurumları Yönetimi” alanında yüksek lisans ve doktora yaptığı bilgisi yer aldı. Biyografide “tıpta uzmanlığı” ilişkin bir bilgi yer almıyor. Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu Yürütme Kurulu adına yapılan açıklamada “Tıpta uzmanlık eğitiminin ulusal yapılanmasını belirleyen bir kurulun başkanının tıpta uzmanlık alanlarından birisinden olmaması makul bir gerekçe ile izah edilemeyecek bir çelişkidir” denildi. 

‘ALANINDA UZMAN BİRİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLMELİ’

Açıklamada şunlar kaydedildi:

“Tıp alanında nitelikli uzmanlık eğitimin sağlanması ve araştırmaların bilimsel ve etik ölçütlere uygun olarak sürdürülmesi, uzmanlık eğitiminin temel yapıtaşlarından birisi olan uzmanlık derneklerinin en önemli sorumluluklarından birisidir. Bu nedenle bugüne kadar olduğu gibi TUK Başkanlığının; tıp alanında uzman olan ve saygın, bilimsel ve etik tutumu ile akademik alanda haklı biçimde yer edinmiş bir kişi tarafından yürütülmesi gerektiğini vurgulamak istiyoruz.”

ETİK İHLAL YAPILMIŞ!

Ayrıca açıkalamada Birinci’nin, özellikle Covid-19 pandemisi sırası ve sonrasında sayıca dikkat çekici biçimde artan yayınlarından ikisinin TTB tarafından 14 Aralık 2020 tarihinde yayınlanmış olan “Pandemi Sürecinde Etik Tartışmalara Neden Olan İki Makalenin Araştırma ve Yayın Etiği Yönünden Değerlendirilmesi” yazısında  konu edilmesi anımsatıldı. Birinci’nin makalelerine ilişkin sözü edilen yazıda “Bilim etiğinin tüm bileşenlerinin hem araştırma hem de yayın etiğinin, en temel değer olan dürüstlükten itibaren neredeyse tüm basamaklarının ihlâl edildiği açıkça görülmektedir. Araştırma ekibinde yer alan araştırmacılardan birisinin Sağlık Bakanlığı’nda bakan yardımcısı konumunda olması ve makalenin etik ihlalleri ortaya çıkınca bakanlıktan yapılan açıklamalar; ülkedeki sağlık hizmetlerinin ve araştırmaların nitelikli şekilde sürdürülmesi, geliştirilmesi ve denetlenmesi görevlerinin yasal ödev olarak verildiği kamu kurumunun sorumluluğunu yerine getirmediğini göstermektedir” ifadeleri yer aldı. Yazıda pandemi döneminde salgınla ilgili her türlü araştırmanın izne tabi tutulduğu dikkate alındığında ise yanlılık, çıkar çatışması olasılıklarını artırdığı vurulandı. Konuya ilişkin Cumhuriyet’e konuşan TTB Merkez Konseyi Başkanı Alpay Azap, “TUK, tıbbın farklı alanlarında uzman olan profesörlerden oluşan bir kurul. Tıpta uzmanlık eğitiminde önemli görev ve yetkileri var. Böyle bir kurulun başında tıpta uzman olmuş bir akademisyenin olması gerekir doğal olarak” dedi.