Hollanda’daki 400 yıllık Türk köyü: Turkeye
Zaman zaman Avrupa’nın bir yerlerinde kendilerine Türk köyü denen yerleşim yerlerine rastlarız. Her köyün bir hikâyesi vardır ve önemleri çoğunlukla yüzlerce yıl öncesine dayanır. Daha önce de birkaç kez yolumun düştüğü Sluis kasabasına bağlı “Turkeye” ismini taşıyan köy de bunlardan biri.
Mehmet Emin Alkanlar/ Hollanda(Rotterdam)Rotterdam kentinin 150 kilometre kadar batısında, Belçika sınırına yakın 400 yıllık bu minik köyün ilginç bir öyküsü bulunuyor. Turkeye’nin tarihi, 1604 yılında Hollanda ordusunun Sluis kasabasını ele geçirmesiyle başlıyor. Yenilen İspanyol birlikleri, aralarında Osmanlı İmparatorluğu’ndan olan ve kısaca Turcken olarak anılan 1500 kadırga kölesini, geri çekilirken Hollanda topraklarında bırakır. Hollanda’nın başında bulunan Prens Maurits, köleleri serbest bırakmaya ve anayurtlarına geri göndermeye karar verir. Bu yolla İspanya’ya karşı verilen mücadelede Osmanlı İmparatorluğu’nun desteğini kazanmayı umar. Çoğunluğu Müslümanlardan oluşan kadırga kölelerinin Marsilya üzerinden Osmanlı İmparatorluğu’na yollanması düşünülür. Ancak bu kadırga köleleri Marsilya’da yeniden köleleştirilirler ve Osmanlı İmparatorluğu’na hiçbir zaman ulaşamazlar.
Bundan sonrası tarihin karanlık sayfalarında saklı ve bu talihsiz kölelere ne olduğu tam olarak bilinmiyor. Bir başka iddiaya göre Türklerin bir kısmının o yıllarda Osmanlı İmparatorluğu’nun eyaleti olan Cezayir’e yollandığı söyleniyor. Ancak bu konuda da günümüze ulaşan bir belge bulunmuyor.
İSPANYOLLARA KARŞI MÜTTEFİKLİK
Hollanda’nın İspanya’ya karşı yürüttüğü “80 Yıl Savaşları”nda Osmanlı İmparatorluğu, İspanya kralına karşı mücadele eden Birleşik Hollanda Cumhuriyeti’nin müttefikiydi. 1612 yılında Osmanlı İmparatorluğu’yla ilk diplomatik ilişkiyi kuran Hollanda, Cornelis Haga’yı ilk büyükelçi olarak İstanbul’a yollamıştı. Daha önce bu konuyu detaylı anlattığım bir yazı yayımlanmıştı.
O yıllarda Prens Maurits’in Sluis kasabasında bulunan bir kaleye “Turken Turkiye” adını vermiş, zaman içinde de kalenin etrafındaki bölgede oluşan yapılara da Turkeye denmeye başlanmış.
Burası bölgedeki Türk geçmişi oldukça belirsiz olan minik köylerden sadece bir tanesi. Yöre sakinlerine göre çevredeki birçok köye de “Konstantinopolis” gibi isimler verilmiş, şehirlere yapılan büyük göçten yalnızca “Turkeye” kurtulmuş. Ancak 13 kilometre ileride, bir Osmanlı şehrinin arması ve su pompasıyla SintAnna Ter Muijden köyü de bazı ipuçları veriyor. Belli ki o yıllarda kadırga köleleri bir süre bu bölgede kalmışlar, hatta 80 Yıl Savaşları’nda Hollanda’ya yardım etmiş bile olabilirler.
Turkeye’nin şu an tam tamına 19 sakini bulunuyor. Bu minik yerleşim yerinin nüfusu uzun yıllar sonra 2012’de doğum nedeniyle bir kişi artmış. Buradaki evlerin büyük çoğunluğu tatil amaçlı olarak kiraya veriliyor. Ülkesini özleyen bazı Türklerin bu evleri kiralayarak tatil yaptığı da biliniyor. Etrafı tarım arazileriyle kaplı, 19 nüfuslu bu şirin köye Türk heyetleri ve diplomatlar da düzenli ziyaretlerde bulunuyor.
Yolunuz düşerse Belçika sınırına çok yakın bu minik köydeki 25-30 kadar eski yapıdan birinde birkaç gece kalabilir, bisikletle çevreyi gezebilir, civar köylerde bir kahve içebilir, Hollanda’nın gerçek kırsal havasını teneffüs edebilirsiniz.