Brüksel’in tadını çıkardık!

Büyük kent merkezlerini otomobillerin işgal edip krallıklarını ilan etmesi artık sorgulanmaya başlandı. Yayalar, bisikletliler, scooter kullananlar, patenli ve kaykaylı gençleri dikkate alan yöneticiler uygun çözümler arıyor, girişimde bulunuyorlar. 

Kentsel hareketliliği teşvik etmek ve insanları aktif hareketlilik, toplu taşıma ve diğer temiz, akıllı ulaşım çözümleri lehine davranış değişikliğine yönlendirmek amacıyla her yıl 16-22 Eylül tarihleri arasında düzenlenen Avrupa Hareketlilik Haftası bu girişimlerin en dikkat çekeni. Bu girişim, kentleri ve belediyeleri sürdürülebilir ulaşım önlemleri almaya ve desteklemeye teşvik eden bir Avrupa Birliği farkındalık oluşturma kampanyası. Her yıl sürdürülebilir hareketlilik ile ilgili belirli bir tema üzerinde odaklanıyor. 2022’nin yıllık teması olan “Daha iyi bağlantılar”, sürdürülebilir hareketlilik konusunda farkındalık yaratmak ve aktif hareketlilik lehine davranış değişikliğini teşvik etmek için uzmanlıklarını, yaratıcılıklarını ve bağlılıklarını sunan insanlar ve yerler arasındaki sinerjiyi vurgulamayı ve teşvik etmeyi, ayrıca mevcut gruplar ve yeni kitleler arasında bağlantılar kurmayı amaçlıyor. Her yıl daha fazla kentin katılımı ile kampanya, Avrupa ve ötesinde sürdürülebilir kentsel hareketliliğe yönelik bir itici güç olarak öne çıkıyor. Bu yıl 47 ülkede 2 bin 913 belediye ve kent kampanyaya katıldı. Türkiye’de, Türkiye Belediyeler Birliği’nin ulusal koordinatörlüğünde ve Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu’nun desteğiyle düzenlendi. 

Biz de 18 Eylül’de Brüksel’de otomobilsiz günün tadını çıkardık. Saat 9.30’dan 19.00’a kadar Brüksel’de araçların trafiğe çıkmasına izin verilmedi, yollar ve sokaklar yayalara, bisikletlilere, patencilere ya da scooter kullananlara açıldı. (Yaklaşık 15 bin 300 sürücüye, örneğin nöbetçi sağlık personeli olmaları ya da araba kullanmalarını gerektiren bir engelleri olması nedeniyle istisnalar tanındı.) Otomobilsiz pazar günü, Avrupa’nın trafik, hava ve gürültü kirliliği alanında en kötü performans sergileyen büyük kentlerinden biri olan Brüksel’de otomobil trafiğini azaltacak alternatif ulaşım araçlarını teşvik etmeyi amaçlıyordu. (Brüksel’deki yoğun araç trafiğinden kaynaklanan kirlilik, beyaz taşları kurumdan siyaha dönen ve düzenli olarak temizlenmesi gereken katedral ve kiliseler gibi tarihi mekânların koruyucuları için de bir yük oluşturuyor.)

BİR GÜN DE OLSA KRAL!

Binlerce Brükselli trafik kazası ya da boğucu otomobil egzozu korkusu olmadan şehrin tadını çıkarmak için sokaklara akın etti. Bir gün de olsa Brüksel’in kralı yayalar ve bisikletlilerdi. Bir günlüğüne de olsa otomobillerin krallığına son verdik. Amaç bu krallığı tamamen yıkmak tabii ki. Otomobilsiz günde toplu taşıma araçları ücretsizdi. Yolları yayalar ve bisikletliler doldurdu. Türk çocuklarının da gruplar halinde bisikletle dolaştıklarını görmek umut verici. Günün sürprizi, eski kent merkezinde Grand Place’da düzenlenen Brüksel Folklor Festivali oldu. Brüksel şen şakraktı. Kent merkezindeki büyük meydandaki geleneksel müzik ve halk dansları değildi tek nedeni bu coşkunun. Bir yanda Jacques Brel “Brüksel’in Brüksel olduğu, şehrin şarkılar söylediği, sessiz sinema zamanlarıydı” diye Bruxelles şarkısını kulağımıza fısıldarken diğer yanda Brüksel coşmuş kendi şarkı söylüyordu. Tarihi borsa binasının karşısındaki sokaktaki DJ genç kız ise kocaman hoparlörlerle cıvıl cıvıl kentte farklı bir müzik rüzgârı estiriyordu. Brüksel’de Bebek arabalarıyla caddelerde dolaşan anne babalar, gruplar halinde ya da ailece krallığın keyfini çıkaran bisikletliler ve benim gibi yürüyenler için Brüksel o gün bir başka güzeldi. Hava ve gürültü kirliliği sıfırlaşmış insanların yüzüne gülücükler serpilmişti. 

ÇOCUK DOSTU KENT

Brüksel’de bu yılki Hareketlilik Haftası’nın teması “çocuk dostu bir Brüksel”di. Kentteki çocuklara daha fazla, otomobillere ise daha az kamusal alan ayıran politikaları desteklemek teşvik edildi. Başarılı otomobilsiz pazar gününün ardından “İnsanlar dışarı çıkıyor, çocuklar mutlu, sokakta oynuyor ve bisiklete biniyor. Bu da daha fazla alana ihtiyacımız olduğunu gösteriyor” diye bir değerlendirme yapan Brüksel Hareketlilik Bakanı Elke Van den Brandt, başkentte bu tür günlerin sadece yılda bir değil daha fazla düzenlenmesi için çağrıda bulundu. Otomobilsiz pazar günlerinin arttırılmasına ilişkin görüşmeler 19 Brüksel belediyesi ile halihazırda devam ediyor. Van den Brandt, “Şimdiye kadar biraz ihtiyatlı da olsa olumlu yaklaştılar” dedi. “Herkese ulaşabilmek için turizm ve yiyecek içecek sektörüyle de görüştük. Bu kent için büyük bir dinamik ve bana kalırsa bu günler tekrarlanabilir” diyen bakan bir taraftan da bazı yolları tamamen trafiğe kapatarak ya da tek yön haline getirerek Brüksel kent merkezine otomobil akışını sınırlayan “good move” hareketlilik planına tepkilere yanıt vermeye çalışıyor. Anlaşılan verilen emekler boşa gitmiyor. Brüksel Bölgesi genelindeki 15 bisiklet sayacı  geçtiğimiz yıl bisikletlerine binen Brükselli sayısının yüzde 11 oranında arttığını gösteriyor.

Rue Neuve alışveriş caddesinde bir iki mağazaya uğrayıp hızlıca denedim takım elbiseyi. Bir tanesini seçtik ama pantalonun paçasını ve ceketin kolunu biraz kısalttırmak gerekiyordu. Yandaki terziye bıraktık. Birazdan gidip terziden almam gerekiyor. Nasıl gidip geleceğimi söylememe gerek yok sanırım :) 

erdincutku@binfikir.be