Art Nouveau yılı

Çoğunda 1861-1947 yıllarında yaşamış, 1890’larda Art Nouveau sanat akımına öncülük etmiş, dünya çapında bir Belçikalı mimar ve tasarımcı olan Victor Horta imzası var. 1890’dan bu yana kenti şekillendirdi Art Nouveau. Victor Horta ve diğer parlak mimarlar ve sanatçılar, mimaride ve sanatta yenilenme hareketini Brüksel’de başlattılar. Horta, demir ve camın yapım olanaklarını ve biçimleme koşullarını keşfeden öncü mimarlardan oldu. Bu yeni gereçleri kullanarak eğri ve eğik öğelerle sınırladığı geniş ve aydınlık mekânlar oluşturdu. Bitkisel biçimlerden esinlenip, açılıp kapanarak, bükülüp kıvrılarak bütün yapı öğelerini, hatta mobilyaları saran çizgisel ve iki boyutlu bir süsleme geliştirdi, bu yaklaşımıyla çağının mimarlarını derinden etkiledi ve sanat anlayışına damgasını vurdu.

Evinizden çıktınız, Brüksel’in Türk caddesi Chaussée de Haecht’a gideceksiniz. Kiliseye varınca sola dönerseniz, 10 ev sonra solda 266 numaradaki Horta’nın yarattığı ilk binalardan olan Autrique Evi belki bu kez dikkatinizi çeker. Brüksel Çizgi Roman Müzesi, Güzel Sanatlar Sarayı (Bozar), Brugmann Hastanesi, Brüksel Merkez Tren İstasyonu gibi yapıların ilginç mimarisi mutlaka gözünüzü kamaştıracaktır. Hotel Van Eetvelde, Cauchie, Solvay, Hannon, Max Hallet, Tassel evleri ya da Horta müzesi ile Frison Horta Vakfı binası Brüksel’in diğer Art Nouveau mücevherleridir. Brüksel’de aldığınız nefese bile Art Nouveau karışır!

YENİ SANAT’IN BAŞKENTİ

2023 yılı, yaklaşık 1000 Art Nouveau bina bulunan ve bunların 200’den fazlasının hem tek tek hem de bir bütün olarak tarihi anıt olarak korunduğu ama bu konuda şimdiye kadar Avrupa’nın diğer kentlerine göre mütevazı davranan “Art Nouveau’nun başkenti” Brüksel’de Art Nouveau Yılı olarak kutlanıyor. 1893’te mimar Victor Horta, Brüksel’deki Art Nouveau akımının kurucu eseri olan Tassel Evi’ne son rötuşları yaptı. Cephesinin etkileyici modernliği ve tamamı vitray, mozaik ve dövme demirden yapılmış görkemli iç mekânları, mimarlık tarihine altın harflerle geçti. 130 yıl sonra Brüksel, Art Nouveau’yu tüm yönleriyle kutlamak için bu yıldönümünden yararlanıyor ve bu uluslararası sanatsal hareketin başkenti olma iddiasını üstleniyor.

Bu çerçevede göz alıcı cam kubbesiyle insanları cezbeden ve 2000 yılından beri Unesco Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Art Nouveau başyapıtı Hotel van Eetvelde, orijinal tasarımına göre yenilendikten sonra 15 Mayıs’ta halka açıldı.  

“Barselona gibi kültürel miraslarını daha fazla duyurmayı başaran şehirlere kıyasla çok mütevazıyız. Ancak gerçekte Brüksel Art Nouveau’nun başkentidir” diye düşünen ve açılışta konuşan Brüksel Devlet Mirası Bakanı Pascal Smet, “Brüksel, Art Nouveau’nun tartışmasız başkentidir. Ziyaretçiler artık olağanüstü mirasımızdan daha fazlasını keşfedebilirler. Brüksel için paha biçilemez bir tanıtım olacak ve Brüksel sakinleri bununla gurur duymalı” dedi.

SÖMÜRGECİLİK MİRASI

Kongo’daki kanlı sömürgeci geçmişi ile anılan Belçika kralı İkinci Leopold’un danışmanı ve sağ kolu diplomat  Edmond van Eetvelde’nin Victor Horta’ya yaptırdığı yapıt, Kongo’dan getirilen materyaller ve tasarıma yansıyan Kongo motifleriyle aslında aynı zamanda Belçika’nın sömürgeci geçmişinin de bir mirası. Zaten ziyarete açılan binada “Art Nouveau’nun temel özellikleri ve sömürgecilikle ilgisini” anlatan bir de sergi yer alıyor.

Yıl boyunca başkentin mimari mirasının zenginliğini ve Art Nouveau’nun diğer birçok sanat alanı üzerindeki etkisini gözler önüne serecek. Amaç, bu sanatsal harekete yeni bir gözle yaklaşmak ve daha çağdaş perspektifler açmak. Büyük ölçekli sergiler, yeni Art Nouveau mekânlarının açılışları, ışık festivali ve rehberli turlar, konferanslar ve paneller dahil olmak üzere pek çok önemli etkinlikle Brükselli, “Yeni Sanat”ı yeniden keşfedecek ve kentiyle gurur duyacak! 

erdincutku@binfikir.be